'Çocuğum tablet olmadan yemek yemiyor' cümlesinde tablette açılmış uygulama konumunda yer alan YouTube; birçok üstün özelliğine, geliştirilmiş özel fonksiyonlarına rağmen son dönem ebeveynleri için 'kurtarıcı' misyonuyla daha çok konuşulur durumda. 0-6 yaş çocukların 'dışarı alışkanlığı' teknoloji ürünleri kullanımına dönüştü dönüşeli milyonlarca farklı, yeni ve fazlasıyla dinamik bir kitleye kavuşan platform, çocukların ve çocuklu ailelerin bu ilgisini 'iyi değerlendirememiş' gibi görünüyor.

Çocuk Çevrimiçi Gizlilik Koruma Yasası olarak isimlendirilen bir kanunla koruma altına alınan çocukların sosyal platformlardan zarar görmemesi hedefi, YouTube ekseninde farklı gerekçeler ve zamanlarla akamete uğratılmış durumda. YouTube'u çocuklara hak ettiği değeri vermemeleri üzerinden eleştiren pedagoglar, 2019 yılının Temmuz ayından itibaren dillendirilen yeni yönergelerin 'gerçek bir zorunluluk' olarak karşımızda olduğunu net biçimde ifade ediyor.

YouTube'un son dönemdeki hatalı politikalarını değerlendirirken şöyle düşünelim: Bir alışveriş merkezinde bulunan bir mağaza, satış politikalarını değiştirerek çocuk ürünleriyle, oyuncaklarla veya çocuk kitaplarıyla 'servet' olarak değerlendirilebilecek bir meblağa sahip oluyor. Bu mağazanın 'en çok para kazandıran' müşterileri konumuna erişen çocuklar için hiçbir değişiklik yapmaması ne kadar kabul edilebilir ise YouTube'un durumu da aynı seviyede kabul edilebilir. Mağaza yönetiminin, çocukların fiziksel veya ruhsal anlamda zarar görebileceği ürünleri kaldırması gerekliliği düşünüldüğünde YouTube'un da benzer bir mantıkla hareket etmesi şart.

YouTube yalnızca 'fazlaca para kazandığı' için değil, doğal akışta da yasalarla koruma altına alınan süreçlere uyum sağlamak zorunda. Bu zorunluluktan sıyrılması, platform için fazlasıyla olumsuz bir profil oluşturmuş durumda.

"YouTube, 'çocuklar konusundaki hassasiyetini' daha görünür kılmak zorunda. Soruşturma heyeti, birçok farklı pedagogla birlikte YouTube'u gözlem altına aldı."

Süreç nasıl gelişti?

Politico tarafından yayımlanan makale, birkaç gün önce Federal Ticaret Komisyonu'nun YouTube için gerçekleştirdiği oylamayı konuyu gündeme aldı. YouTube aleyhindeki gizlilik suçlamalarını inceleyen komisyon, resmi anlaşmayı Eylül'ün ilk haftası bitmeden kamuoyuyla paylaşacak. Anlaşmanın kesin şartları netleşmemiş olsa da 150-200 milyon dolar seviyesinde bir para cezası ödenmesi neredeyse kesin.

Suçlamalar, tüketici gruplarının Çocuk Çevrimiçi Gizlilik Koruma Yasasını (COPPA) ihlal ettiği iddia edilen YouTube'daki veri toplama ve hedefleme uygulamalarından kaynaklanıyor. Anlaşmaya ilişkin bazı detaylar, Temmuz ayında Washington Post tarafından haberleştirilse de bu oylamaya kadar iddia seviyesinde kaldığı söylenebilir.

YouTube, oylama ile aynı günde daha belirgin içerik filtreleri içeren bir dizi önlem ile birlikte ülkemizde henüz kullanılabilir durumda olmayan YouTube Kids'i de aktif hale getirdi. Platform, son haftalarda beklemede olan anlaşmaya cevaben bir dizi politika değişikliği de yaptı. Değişikliklerden en önemlisi, çocukları hedef aldığı ortaya çıkan şiddet içerikli videolara açık bir yasak getirilmesiydi. YouTube, ayrıca çocukların videolarına yönelik hedeflenmiş reklamları da yasaklayarak videoları üreticiler için daha az kazançlı hale getirdi.

YouTube’da uzun süredir olası COPPA ihlallerini soruşturmak için çağrılan Senatör Ed Markey, YouTube’a yüklü miktarda bir ceza verdi. COPPA kapsamında gizlilik kanununu uygulayan FTC, Google’ı onlarca milyar dolar para cezasına çarptırma yetkisine sahip. Tüketici destek grubundan bir vatandaş, '200 milyon dolardan fazla olmayan bir ceza, çocuk haklarını korumak için oldukça başarısız oluyor. Ne Google’ı yeterince cezalandırıyor ne de diğer şirketleri gelecekteki ihlallerden alıkoyuyor' açıklamasında bulundu.