Gün içerisindeki konuşmalarımızda sıklıkla atasözleri veya deyimlere yer veririz. Peki, bunların hepsini doğru yerde doğru anlamda kullanıyor muyuz?
Bazı deyim ve atasözleri günlük dilde kullanıldıkça değişime uğramış bazılarının bu değişiklik yüzünden anlamı bile kaymıştır.
Ana gibi yar olmaz derken, anne kadar sevilecek biri olmaz değildir asılda, 'Ane gibi yar olmaz'dır. Ane, Bağdat yolundaki bir uçurumdur, yar da zaten uçurum demektir.
Berberden çıkan arkadaşınıza ağız alışkanlığı 'saatler olsun' dersiniz, ancak doğrusu 'sıhhatler olsun'dur sağlık ve esenlik olsun anlamında…
Dilimizde günlük kullanım içinde birçok deyim ve atasözü bu şekilde değişmiştir. İşte sizin için seçtiklerimiz:
0. Saatler olsun
Bu deyimin doğrusu “Sıhhatler olsun” dur. Banyo yapmış olanlara ya da tıraştan sonra insanlara nezaketen denir. Sıhhat: Sağlık esenlik anlamındadır.
0. Kelli felli
Aslı 'Kerli ferli'dir. Zaman içinde değişerek dilimizde Kelli felli olmuştur.
Ker, kuvvet anlamına gelirken, fer de iktidar anlamına gelmektedir.
0. Su küçüğün söz büyüğün
Bu da dilimize yerleşerek artık kalıplaşmış olanlardan orijinal hali ise 'Sus küçüğün söz büyüğün”
0. Haydan gelen huya gider
Orijinali Hayy'dan gelen Hu'ya gider' dir. Hayy ve Huy Allah'ın isimlerindendir yani Allah'tan gelen Alalh'a döner anlamındadır.
0. Altı kaval üstü şişhane
En çok yanlış kullanılandan biri de budur. Doğru olanı 'Altı kaval üstü şeşhane'dir.
Kaval bir silahken, şeşhane de çok daha hassas nişan almayı sağlayan 6 yivli bir namludur.
0. Hatasıyla sevabıyla
Doğrusu 'Hatasıyla savabıyla'dır Savap, doğruluk dürüstlük anlamına gelir.
0. Ana gibi yar Bağdat gibi diyar olmaz
Bu da en çok yanlış kullanılanlardan biridir. Anne yerine doğrusu Ane'dir. Ane ise Bağdat'a yolu üzerinde bir uçurumdur. Yar kelimesi de normalde uçurum anlamına gelmektedir.
0. Kısa kes Aydın havası olsun
Havası değil 'abası' olmalıdır. Yani deyimin doğru olanı 'kısa kes Aydın abası olsun'dur. Aba kumaştan yapılan bir üst kıyafetidir. Aydın'da efeler üstlerine kısa olan abalardan giyer.
0. Güzele bakmak sevaptır
Bunun da gerçeği güzel bakmak sevaptır olmalı, güzele değil.
0. Göz var nizam var
Nizam değil gerçeği izandır. İzan anlayış, anlama yeteneği anlamına gelir
0. Aptala malum olurmuş
Gerçeği 'Abdal'a malum olurmuş'. Burada geçen abdal kelimesi, ermiş, kâmil insan anlamındadır.
0. Su uyur düşman uyumaz
Bu da dilimizde kalıplaşmış sözlerdendir ancak gerçeği su değil 'sü'dür. Sü ise asker demektir.