Uzmanlar açıkladı: Büyük depremler nerelerde bekleniyor?

35 bini aşkın insanın hayatını kaybettiği Kahramanmaraş depremleri, dünya çapında bilim insanlarının, deprem uzmanlarının ve jeologların gözünü afet bölgesine çevirmesine neden oldu.

. Uzmanlar özellikle 2020'deki Elazığ Depremi'nin ardından, asrın felaketinin yaşandığı bölgede bir hareket beklemekteydi yani gözler aslında bir süredir buradaydı ancak ikinci deprem oldukça ender görülen bir durum olarak kaydedildi. Bilindiği üzere Kuzey Anadolu Fay Hattı'nda da İstanbul civarında bir büyük deprem beklenmekte. 1999 Marmara Depremi'nden beri gözler aynı zamanda, şimdiden “Büyük İstanbul Depremi” olarak beklenen afette.

Elbette Türkiye'nin yer aldığı alan, dünyada deprem beklenen tek nokta değil. Ancak ülkemiz dünyanın önemli deprem kuşaklarından birinin tam üzerinde oturuyor. Peki büyük bir deprem beklenen diğer noktalar nereler?

1- Alp Fay Hattı

Uzmanlar, Marlborough Fay Sistemi ile komşu olan Alp Fayı Hattı (Alpine Fault) üzerinde bir deprem bekliyor. Alp Fay Hattı, Pasifik ve Avustralya Levhaları arasındaki sınırda 600 kilometre boyunca uzanan ve Yeni Zelanda'da bulunan bir hat. Kayalar üzerinde yapılan analiz, son 8 bin yıldır yaklaşık her 300 yılda bir bu fay hattı üzerinde 8.0 ve üzeri büyüklükte bir deprem yaşanmakta.

Alp Fay Hattı üzerinde yaşanan son büyük kırılma 1717'de gerçekleşti. Verilerden yola çıkan uzmanların 2021'de Nature dergisinde yayınlanan makalelerinde, önümüzdeki 50 yılda bu fayda bir kırılma yaşanma ihtimali yüzde 75 olarak hesaplandı. Ayrıca söz konusu depremin 8.0 ve üzeri bir büyüklükte olma ihtimali ise yüzde 80 olarak ifade ediliyor.

2- San Ramon Fay Hattı

Pasifik Levhası çevresine de etkisiyle en tehlikeli levha olarak dikkat çekmekte. Öyle ki gezegenimizde meydana gelen depremlerin yüzde 81'i Pasifik ateş çemberi (Ring of Fire) olarak da bilinen Pasifik deprem kuşağında meydana geliyor. Pasifik Levhası'nın doğudaki sınırında görece küçük bir levha olan Nazca Levhası yer almakta. Güney Amerika Levhası ile sınır olan bu levha Güney Amerika'nın batı kıyısına boydan boya baskı yapmakta.

Bu hatta yer alan San Ramon Fayı da deprem beklenen bir fay. Bir deprem ülkesi olan Şili'yi tehdit eden bu fayla ilgili uzmanlar, fayın geçtiği metropol olan başkent Santiago'nun kentleşmesine yönelik uyarılarda bulunuyor. Oldukça sığ bir fay olan San Ramon Fayı'nda yaşanabilecek depremin 7.0 ve üzeri bir büyüklükte meydana gelmesi bekleniyor.

3- San Andreas Fay Hattı

Bu fay, California boyunca kuzeyden güneye uzanan yaklaşık bin 200 kilometre uzunluğunda bir fay. Pasifik Levhası ve Kuzey Amerika Levhası arasındaki tektonik sınırda yer alan fayda uzun süredir kaydadeğer bir kırılma yaşanmıyor. Uzmanlar 2000'lerin başından beri bir deprem beklerken muhtemel depremin 7 milyon insanı etkilemesi bekleniyor. Resmi tahminler 2032'den önce 7.0 ve üzeri büyüklükte bir deprem yaşanabileceği yönünde.

Güney California Deprem Merkezi'nin 2015'de yayınladığı bir araştırma ise 2045'e kadar 7.0 büyüklüğünde bir depremin gerçekleşme ihtimalini yüzde 75 olarak görüyor.

Harvard Üniversitesi'nde deprem araştırmaları yapan Dr. Öğr. Gör. Marine Denolle, “Bu ciddi bir tehdit. Bu tehditi unuttuk çünkü bir süredir bir deprem yaşamadık. Bir süredirden kastım 300 sene” diyor.

4- Nankai çukuru

Bir deprem ülkesi olan Japonya, bir süredir Nankai Çukuru'nda meydana gelmesi beklenen büyük deprem ve tsunamiye hazırlanıyor. Avrasya Levhası, Filipin Levhası ve Pasifik Levhası'nın kesişim noktasında yer alan bölgede yaşanacak deprem ile ilgili tahminlerde bulunan uzmanlar, 2018'de gelecek 30 yıl içinde 8.0-9.0 büyüklüğü arasında bir depremin yaşanma ihtimalini yüzde 70 olarak görmekte.

Japonya Deprem Araştırma Komitesi Başkanı Prof. Dr. Naoshi Hirata 20 Ocak'ta yaptığı açıklamada, “Nankai Çukuru'nu bir depremin vurma olasılığı her yıl artıyor, çünkü büyük depremler bu bölgeleri defalarca vurdu. Umarım insanlar deprem varsayımıyla hazırlık yaparlar” ifadelerini kullandı.

5- Kuzey Anadolu Fay Hattı

Ve son olarak Kuzey Anadolu Fay Hattı'nda beklenen büyük depreme bir bakmakta fayda var. Uzmanlar 1999 Marmara Depremi'nden bu yana bir İstanbul Depremi yaşanacağını söylüyor. Neredeyse 24 sene geçti; Prof. Dr. Naci Görür'e göre bu süreçte depremin meydana gelme ihtimali yüzde 80 seviyesine çıktı. Beklenen depremin yaklaşık 7.5 büyüklüğünde olacağı tahmin ediliyor.

Bilindiği üzere bizim coğrafyamızda neredeyse sabit olan Avrasya Levhası'nın bu durumu, Afrika Levhası ve Arap Levhası tarafından itilen Anadolu Levhası'nın batıya doğru kaçmaya çalışmasına neden oluyor.

Bunun sonucunda Kuzey Anadolu Fay Hattı'nda 1939 Erzincan Depremi'yle başlayan deprem fırtınası, batıya doğru kırılmalarla 1999'da Marmara Depremi'ne sebebiyet verdi. O tarihten bu yana Marmara Denizi'nin doğusunda “İstanbul segmentinde” kırılma bekleniyor.

Kaynak: Haber Global, ncei.noaa.gov, The Conversation, El Comercio, Vice, Nature, Mainichi'