Türkiye'nin çok isteyip de başarılı olamadığı yerli otomobil projeleri
Otomotiv üretiminde Avrupa’da 5. dünyada 15.sırada bulunan Türkiye, bugün yerli otomobil projesi için oldukça büyük adımlar atmaya başladı. Ancak ülkemizin bir de bazı güçler tarafından engellenmiş birçok yerli otomobil projesi vardı…
Ülkemizin otomotiv tecrübesi 50 yıllık birikiminden geliyor. Yeni başarıların en büyük garantisi olan bu birikim, ülkemizin ekonomik sıçramayı gerçekleştirebilmesi için çok önemli görülüyor. Ekonomilerini sağlam temeller üzerine inşa eden devletlerin yurt içi ve dünya pazarında tercih edilebilen bir otomobil markasına sahip olanlar olduğunu görebiliyoruz.
Türkiye’nin bugüne kadarki en ciddi yerli otomobil projesinde yer alacak ortak girişim grubu geçtiğimiz günlerde belli oldu. İsimleri Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan ortak giriş grubunda Anadolu Grubu, BMC, Kıraça Holding, Turkcell ve Zorlu Holding yer alıyor. Babayiğitler olarak adlandırılan bu firmalar, ülkemizin bu güne kadar çokça yapmak isteyip de yapamadığı yerli otomobil projesi için birlikte çalışacak.
Yerli otomobil firmalarını açıklamadan önce kısa bir konuşma yapan Cumhurbaşkanı’nın şu cümlesi ise çok düşündürücüydü:
''Devrim otomobilinin tanıtımı sırasında deposuna yakıt konmasının unutulması bu çapta bir projesinin gerçek bahanesi asla olamaz.''
Biz de bu cümleden yola çıkaran bugüne kadar yapılmak istenip de yapılamayan yerli otomobil projelerini sizler için derledik. İşte bazı güçler tarafından engellenerek başarıyla sonuçlandırılmasa bile bizi gururlandırmaya yeten yerli otomobil projeleri…
Cemal Gürsel tarafından Devrim adı verilen yerli otomobil, Eskişehir Devlet Demiryolları Fabrikası'nda (bugünkü TÜLOMSAŞ) üretildi. Türk mühendisler tarafından tamamıyla Türkiye'de tasarlanan ve geliştirilen otomobil 129 gün gibi çok kısa bir zamanda üretildi. Mühendislere verilen bu kısa sürenin sebebi ise 29 Ekim törenine yetiştirilmesi emrinin gelmiş olmasıydı. Bunun bilincinde olan mühendisler evine gitmeyip atölyede sabahlıyordu. Devrim otomobili 3 farklı tipte 10 adet motorla çıkış yaptı.
Projeye katılanların yaptığı açıklama olayı özetlemektedir: "Devrim otomobilleriyle, "Türkler otomobil yapamaz!" zihniyeti çürütülmüş, geri düşünce mağlup edilmiştir. Şunu ileri sürebiliriz ki, Devrim'in daha sağlam, daha güzel hale getirilmesi artık bir yatırım işidir. Bu konuda karar vermek de devletindir. Teşvik görmek bizleri şevklendiriyor. Yapıcı tenkide daima hazırız. Şahsi hiçbir menfaatimiz yok. Hedefimiz memleketimizin inkişafıdır.(gelişmesidir) Takdir Büyük Türk Milletinindir."
Milletinden yoğun ilgi alan Devrim arabaları aynı ilgili yatırımcılardan göremedi ve maalesef seri üretime geçemedi.
1966 yılında üretime geçen ülkenin ilk seri üretim otomobillerinden Anadol'un müteşebbisleri, "Türkiye'de otomobil yapılamaz!" diyenlerdir.
1968 yılında Triumph firmasının ortaklığı ile 'Zafer' marka yerli otomobil üretme çalışmalarına başlanmıştır. Önce sedan modelinin, daha sonra ise station wagon ve pick-up modelinin üretilmesi düşünülen aracın daha tanıtım aşamasında iken bazı kişilerin ve çevrelerin baskısı nedeniyle üretiminden vazgeçilmiştir.
1955 yılında OYAK bünyesinde kurulan Türk Otomotiv Endüstrileri (TOE) Zafer için Volvo ile bağlantıya geçse de olumlu bir sonuç elde edemedi.
Otosan tarafından tasarlanan ve geliştirilen Çağdaş, 1980 yılında Devrim’den sonra motoru da dahil olmak üzere bütünüyle Türkiye’de geliştirildi. Çağdaş tasarımıyla Endüstri Tasarım Ödülü'ne layık görülmüştür. Çağdaş'ta Wankel Tipi Motor kullanılmıştı.
1980'de geliştirilen ve oldukça güzel bir tasarıma sahip olan Çağdaş maalesef seri üretime geçememiştir.