Türkiye’nin 148 yıllık uygulaması: Bedelli askerlik
Bedelli askerlikte detaylar belli oldu. AK Parti Grup Başkanvekili, Meclis'e sunulan bedelli askerlik teklifinin 31 Aralık 1993 tarihinden önce doğanları kapsadığını açıkladı. Bedelli askerlik teklifinde yaş sınırının 25 olması için gerekçe olarak TSK'nın ihtiyaç duyduğu erbaş ve er sayısı gösterildi. Bu haberimizde bedelli askerliğin kısa bir tarihine ve geçmiş yıllarda ne zaman çıktığına ulaşabilirsiniz. Aynı zamanda önceki yıllarda belirlenen fiyatlarla ilgili bilgileri de bulabilirsiniz.
Bu topraklarda bedelli askerliğin tarihi çok eskilere dayanır. Osmanlı İmparatorluğu’nda Yeniçeri Ocağı kaldırıldıktan sonra askeri anlamda büyük reformlara gidildi. Daha önceden Osmanlı’da askerlik, ocağa dayalı ve profesyoneldi. Yani askerlik bir meslek olarak görülüyordu. Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması ile birlikte bu sistem değişerek tüm Osmanlı vatandaşlarına zorunlu askerlik sistemi getirildi. Fakat gerek ticaretle uğraşan Osmanlı vatandaşlarının işlerini bırakamayışları gerekse de gayri müslim vatandaşların askere alınmasında ortaya çıkan bir takım sıkıntılar nedeniyle sistemde bazı aksaklıklar meydana gelmeye başladı. 1870 yılında çıkarılan bir kanunname ile ilk kez bedelli askerliğin yolu açıldı. Bu uygulama Osmanlı’dan sonra Türkiye Cumhuriyeti’nde de devam etti.
Cumhuriyet döneminde ilk bedelli askerlik 1987 yılında Başbakan Turgut Özal tarafından çıkarıldı. 87’de bedelli askerliğin çıkarılmasının nedeni biriken kaçak, saklı ve bakaya konumundaki problemli yükümlülerin eritilmesiydi. Özal döneminde bu haktan 18 bin 433 kişi yararlandı.
1992 yılında ise bir bedelli askerlik yasası daha çıktı. Bu yasanın çıkmasının nedeni 1987 ile aynıydı.
1999 yılına gelindiğinde ülkemizi derinden etkileyen ve çok ciddi acılara sebebiyet veren Marmara Depremi meydana geldi. Resmi rakamlara göre 18 bin 373 kişinin hayatını kaybettiği bu facia sonrası ortaya çıkan ekonomik problemlerle ilgili tedbirler alınmaya başlandı. Ekonomiye katkı yapmak ve deprem mağduru vatandaşlara kolaylık sağlamak amacıyla bedelli askerlik çıktı. 15 bin Mark karşılığında bedelli askerlik yapmak hakkı sağlandı. Toplamda 72 bin 290 kişinin yararlandığı bedelli askerlik yasasından 1.1 Milyar TL gelir elde edildi.
2011 yılında biriken kaçak, saklı ve bakaya konumundaki problemli yükümlülerin eritilmesi ve şehit-gazi ailelerine destek amacıyla bedelli askerlik yasası çıkarıldı. 30 bin TL karşılığında bedelli askerlik hizmetinden faydalan kişi sayısı 70 bin 430 oldu. Devlet, çıkardığı bedelli askerlik yasasıyla 2 milyar 113 milyon TL gelir elde etti.
2014 yılında ise son bedelli çıktı. Savunma sanayisine kaynak sağlamak ve biriken kaçak, bakaya konumundaki yükümlüleri eritmek amacıyla çıkarıldı. 18 bin TL bedelle askerlikten muaf hakkı tanındı. Bedelli askerlik yasasından 203 bin 905 kişi yararlandı. 3 milyar 671 milyon 100 bin lira gelir elde edildi.
Kaynak:
1- Doç. Dr. Hidayet Kara – Osmanlı Devleti’nin askere alma kanunlarında bedelli askerlik
2- Vikipedi
3-Al Jaazera Turk
4-Bedelli Askerlik Platformu