Türkiye'de önde gelen şirketlerin birçoğu aile şirketlerinden oluşuyor. Aile şirketlerinin devamlılığını sağlamasının oldukça güç bir durum olduğu şirket danışmanlarının ortak düşüncesi. Hal böyle olunca da, asırlık şirketler, kurucularının ölümüyle tarihin tozlu raflarına kalkmış oluyor. Türkiye'deki ekonomik yapının içinde çok büyük bir paya sahip bu şirketlerin devamını sağlamak adına kurumsallaşma, şirket anayasası ve danışmanlık gibi birçok destek şirketlerin imdadına yetişiyor. Yıllar önce kurulmuş ve günümüze gelmeyi başarmış aile şirketlerini sizler için derledik.
Aile şirketlerinin devamlığı Türkiye ekonomisi açısından büyük önem taşımaktadır. İstihdamın çok büyük kısmı bu şirketlere düşmektedir. Peki aile şirketleri bu kritik eşiği nasıl atlatabilir?
Aile şirketlerinde bugüne kadarki başarılı be başarısız konuları ortaya koyarak buradan ders çıkarmak, atılacak ilk ve en büyük adımdır. Güral Porselen Yönetim Kurulu Başkanı Nafi Güral, bir konuşmasında ülkemizdeki aile şirketlerinin en sık karşılaştığı sorunlara değinerek, "Olmazsa olmaz birinci şart olarak, aile fertleri şirketin ve ailenin devamının önemini kavramalı, bu uğurda üstüne düşecek sorumlulukları eksiksiz yerine getirmelidir. Ne kadar kural koyarsanız koyun, eğer aile fertleri kurallara uymak istemezse şirketin dağılması kaçınılmazdır. Üstelik bu süreç şirket üzerinde ağır tahribat yaratabilir. Bunları kalıcı olarak muhafaza edebilmenin yolu kurumsallaşmaktır" demiştir.
Türkiye'de kurumsallaşma sürecini başarıyla geçmiş 10 aile şirketi...
1. Albayrak Holding
Albayrak Holding, Hacı Ahmet Albayrak’ın oğulları, Ahmet Albayrak ve kardeşleri Bayram, Nuri, Kazım, Mustafa ve Muzaffer Albayrak'ın ortak girişimleridir. Grup, inşaat, müteahhitlik, medya, traktör ve motor üretimi, liman işletmeciliği, kâğıt fabrikası, tekstil, temizlik ve sosyal hizmetler alanında faaliyet göstermektedir. Kurumsallaşmayı başarılı bir şekilde uygulamış, istihdamda ülke ekonomisine büyük katkılar sağlamaktadır.
2. Kurukahveci Mehmet Efendi
1857'de Fatih, İstanbul'da doğan Mehmet Efendi, Süleymaniye Medresesi'nde eğitim gördükten sonra babasının dükkânında çalışmaya başladı. 1871 yılında işin başına geçen Mehmet Efendi, çiğ kahveyi kavurup dibeklerde öğüterek müşterilerine hazır olarak satmaya başladı. Kahveyi öğüterek ilk kez hazır olarak kahve severlere sunan Mehmet Efendi, bu yenilikle "Kurukahveci Mehmet Efendi" diye anılmaya başlandı. 1931 yılında vefat eden Mehmet Efendi'nin ardından oğulları Hasan, Hulusi ve Ahmet Beyler baba mesleğini sürdürdüler. Aile 1934 yılında Soyadı Kanunu ile "Kurukahveci" soyadını aldı. Ahmet Rıza Kurukahveci'nin de vefatından sonra yönetimi erkek kardeşlerden Hulusi Kurukahveci ve Mehmet Kurukahveci devralmıştır.
3. Turanlar Grup
Turanlar Şirketler Grubu, Hasan, Fuat, Nihat Turan kardeşler tarafından 1953 yılında İstanbul’da kurulmuş ve günümüze kadar orman ürünleri endüstrisi, turizm, deniz nakliyat, gıda sektörü ve müteahhitlik gibi bir çok alanda faaliyetlerini sürdürmektedir. Turanlar grup, şirketleri ile orman endüstrisi, turizm, kağıt ve gıda sektöründe faaliyetlerini başarıyla sürdürmekte ve yatırımlarına hızla devam etmektedir.
4. Vefa Bozacısı
Vefa Bozacısı, kurum olarak 1876'da hizmete başlamıştır. Osmanlı İmparatorluğu'ndan cumhuriyetin kuruluşuna, dünya savaşlarına tanıklık etmiş, bu süreçte varlığını devam ettirmiş bir aile şirketidir. Unkapanı Manifaturacılar Çarşısının başında, Vefa Lisesinin köşesindedir. Sadık ve İbrahim adlı iki kardeşin Osmanlı Rus savaşı sıralarında Prizren'den (Kosova) gelip Zeyrek taraflarında yaptıkları salep, şıra, boza imalat ve satışıyla başlayan ticari hayatları Vefa semtinde aldıkları dükkanla bugüne kadar gelmiştir. Hacı Sadık Bey'in vefatı üzerine kardeşi Hacı İbrahim Bey ve yeğenleri Hacı İsmail, boza imalat ve satışına devam etmiş kendisinden sonra oğulları ve torunları aynı adla devam ettirmiştir.
5. Kale Kilit
Temelleri 1957 yılında Çanakkale Seramik Fabrikaları A.Ş. ile atılan Kale Grubu, yarım asrı aşan macerasında; Türkiye'de seramik sektörünün kuruluşuna öncülük etmiş, bu alandaki yatırımları ile bir dünya devi. Her geçen yıl büyüyerek gelişen ve yeni sektörlere yatırım yaparak; makine ve parça imalatı, savunma, kimya, elektrik malzemeleri, enerji, bilişim ve nakliye sektörlerinde de sadece Türkiye'nin değil Avrupa'nın da en önemli ve başarılı guruplarından biri olmayı başarmıştır. Bugün her biri kendi alanlarında lider 17 şirkete sahip, Çanakkale başta olmak üzere Türkiye'nin çeşitli lokasyonlarıyla, İtalya'da fabrika ve marka yatırımları olan, 5.000'i aşkın çalışanı ile faaliyet gösteren Türkiye'nin önemli sanayi kuruluşları arasında gösterilmektedir.
6. Güral Porselen
Güral Şirketler Grubu, merkezi Kütahya'da bulunan şirketler topluluğudur. Başta porselen, seramik üretimi olmak üzere madencilik, turizm ve enerji alanlarında faaliyet göstermektedir. 2004 yılında Kütahya'da kurulu bulunan aile şirketinin üçe bölünmesi sonucu İsmet Gürala geçen şirketlerin bir araya gelmesiyle kurulmuştur. Güral Porselen, Türkiye'de bulunan önemli porselen ve seramik üreticilerinden biridir. Kütahya ve Güral Porselen’in sahibi olan ‘Güral Ailesi’nde 2004 yılında yaşanan dağılma, kendi kendilerine rakip firmaların doğmasına sebep oldu. 1966’da Ali Güral tarafından kurulan ve daha sonra oğulları Rafi, İsmet ve Rıza arasında itilafa neden olan Kütahya ve Güral Porselen’de 3’üncü kuşak devreye girdi. Şirketler 2004’te 3 kardeş tarafından paylaşılırken şimdi bu kardeşlerin çocukların atağa kalktığı biliniyor.
7. Hekimoğlu Döküm
Hekimoğlu Döküm Sanayi, 1960 yılında Celal Hekimoğlu tarafından civata ve bijon imalatı ile faaliyete geçmiş, 1976′da 1.Döküm fabrikası, 1984 yılında talaşlı imalat tesisi, 2006 yılında ise 2.Döküm fabrikası ile de döküm sanayide gelişimini sürdürmektedir. Türk işçisinin emeğini birleştirerek Otomotiv sektörünün yurtiçinde ve yurtdışındaki en büyük kuruluşların güvenini kazanmış bir kuruluştur.
8. Rönesans Holding
Dr. Erman Ilıcak tarafından 1993 yılında kurulan Rönesans Holding, dünyanın 20'den fazla ülkesinde ana müteahhit ve yatırımcı olarak hizmet vermektedir. İnşaat, gayrimenkul geliştirme, enerji ve sağlık ana dallarında faaliyet gösteren Holding, dünyanın en büyük uluslararası müteahhitlik şirketleri arasında 38’inci sırada, Avrupa’da ise 10'uncu en büyük müteahhit olarak yer alıyor. Rönesans Holding bugün 67 bin çalışanı ile alışveriş merkezleri, ofisler, oteller, konutlar, karma yapılar, ağır sanayi tesisleri, altyapı projeleri, imalat sanayi tesisleri, kimyasal ve ilaç üretim tesisleri, yiyecek ve içecek işleme tesisleri, otomotiv ve makine fabrikaları, devlet binaları, sağlık kompleksleri ve enerji santralleri inşa ediyor.
9. Bayraktar Holding
Bayraktar Holding’in temelleri Bayraktar Ailesinin 1958 yılında Kayseri'de otomotiv yedek parça ticareti ile atılmıştır. 1974 yılında Ege Endüstri ve Tic. A.S.nin kurulmasıyla üretime yönelen aile otomotiv sektöründe büyümesini Baytur Motorlu Vasıtalar A.Ş., Ege Fren Sanayi ve Tic. A.Ş. şirketlerinin kurulmasıyla sürdürdü. Başta otomotiv olmak üzere gayrimenkul, hizmet ve otomotiv yan sanayi üretimi alanlarında faaliyet göstermektedir. Dünyaca ünlü otomotiv markaları Citroen, Infiniti ve Subaru'nun Türkiye temsilciliği holding iştirakleri arasında bulunan şirketler tarafından yapılmaktadır.
10. Çolakoğlu Metalurji
Çolakoğlu Holding, adını kurucu ailenin soyadından almaktadır. Demir çelik, bankacılık ve enerji alanlarında faaliyet gösterir. 1945 yılında Mehmet Rüştü Çolakoğlu'nun girişimleriyle ile holdingin ilk işletmesi sayılabilecek çelik ticarethanesi ile faaliyetlerine başlaması ile kurulmuştur. 1960 yılında İstanbul Sütlüce'de ilk haddehanenin kurulmasıyla birlikte büyümesini sürdürmüştür. 1969 yılında Kocaeli Dilovası bölgesine taşınan Çolakoğlu Metalurji Türkiye'nin uluslararası piyasada faaliyet gösteren önemli demir çelik kuruluşlardan birisidir.