Türk Dünyası'nın kıskandıran yeraltı kaynakları
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) dağılmasıyla bağımsızlığa kavuşan Türk Cumhuriyetleri'ndeki yeraltı kaynaklarının çeşitliliği ve zenginliği göz kamaştırıyor. Türkiye ile sosyo-ekonomik ilişkileri her geçen gün artan bağımsız Türk Cumhuriyetlerinde çıkarılan madenleri ve yer altı zenginliklerini sizler için derledik…
Yeraltı kaynaklarının çeşitliliği ve zenginliği her ülkenin kalkınmasında önemli bir rol oynarken, SSCB’nin dağılması sonrası bağımsız Türk Cumhuriyetlerinde çıkarılan madenler ve yer altı kaynakları zengin rezervleriyle dikkat çekiyor.
İşte Türk Devletlerindeki zengin madenler ve yer altı kaynakları...
Kırgızistan yeraltı zenginlikleri bakımından diğer Türk Cumhuriyetlerine oranla daha yoksuldur.
Önemli yeraltı kaynakları, kömür, altın, uranyum, cıva, çelik, antimuan, tungsten, çinko, kalay, kurşun madenleridir.Azerbaycan petrol ve gaz yatakları ile meşhurdur. Ülke arazisinin %70’i petrol ve gaz yataklarıyla kaplıdır. Ülke arazisinde bulunen petrol rezervlerinden %70’den fazlası 3000 m’den fazla derinlikte olan katmanlardadır.
Gaz rezervlerinin de %90’dan fazlası 3000 m’den fazla derinliklerde bulunmaktadır. Azerbaycan arazisinde petrol ve gazdan başka, Gobustan ve İsmailli bölgelerindeki yanıcı materyaller bulunmaktadır. Azerbaycan maden, yer altı kaynaklarından alunist, demir, kobalt, mis, polimetal maden yatakları açısından da zengindir. Ülke’de Demir, mangan, titan, kromit, Bakür, kobalt, polimetal, sürme, altın, gümüş, molibden v.s. yatakları mevcuttur.Özbekistan’daki toplam petrol yatakları rezervi 5 milyar 300 bin ton, doğalgaz yatakları rezervi ise 5 trilyon 95 milyar metreküp, toplam altın yatakları rezervleri de 3 bin 350 ton. Özbekistan’ın “Uzreprot” internet sitesinde yer alan bir habere göre, petrol ve doğalgaz yatakları ülke topraklarının yüzde 60’ına yayılıyor.
Ülkede 5 ayrı bölgede petrol ve doğalgaz arama ve çıkarma çalışmalarının yapıldığı Özbekistan’da halen 78 kuyudan petrol ve doğalgaz çıkarılıyor, 92 kuyuda da sondaj çalışmaları sürüyor.1.225 mineral tipte 493 rezerv vardır. Ülkenin batısında 250’den fazla petrol ve gaz sahası bulunmuştur. Bunların en büyükleri Tengiz (1 Milyar tondan fazla ulaşılabilir petrol kaynağı), Karaçaganak petrol ve gaz sahası (1,3 trilyon metreküp gaz kaynağı) ve 7 Milyar ton petrol kaynağıyla dünyanın en büyük sahalarından biri olan Kaşagan sahalarıdır.
Kazakistan bilinen dünya rezervlerinden; çinko, tungsten ve baryum rezervlerinde dünyada birinci, gümüş, kurşun ve kromit rezervlerinde ikinci, bakır ve florit rezervlerinde üçüncü, molibden rezervinde dördüncü ve altın rezervinde altıncıdır. Ana maden rezervleri; petrol (5,4 Milyar ton), doğal gaz (3 trilyon metre küp), kömür (31,3 Milyar ton), çinko (237,3 bin ton), bakır (444,8 bin ton), krom (dünya rezervinin %30‘u), manganez (dünya rezervinin %25‘i), kalay (3,6 bin ton), altın (16,9 bin ton), gümüş (396,4 bin ton), fosforit ,uranyum (4,3 Milyon tondan fazla) ve demir (bilinen dünya rezervlerinin %10’u).
Uranyum yataklarının zenginliği itibarıyla dünya ikincisi, doğalgaz ve petrol rezervleri itibarıyla da, dünya ülkeleri arasında sırası ile ilk oniki ve ilk onüçüncü sırada yer almaktadır.