Tüm dünyayı umutlandırmıştı: COVID-19 aşısında beklenmedik durum
Pfizer ve BioNTech tarafından geliştirilen koronavirüs aşısını dağıtma çalışmaları, aşının yüzde 90 koruma sağladığının açıklanmasının ardından hızlandı fakat -80 derecede saklanması gereken aşının nasıl dağıtılacağı merak konusu oldu. Uzmanlar, aşının halk tarafından kullanımının sağlanmasının oldukça uzun bir süreç alacağını tahmin ediyor.
ABD'li ilaç şirketi Pfizer ve Alman BionTech firması tarafından geliştirilen koronavirüs aşısının, klinik denemelerin son aşamasında başarılı olduğu duyuruldu. 43 binden fazla gönüllüyle yapılan çalışmanın ara verilerinde de aşının yüzde 90'dan fazla etkili olduğu aktarıldı.
Bu haber tüm dünyayı sevindirirken, aşının önemli bir handikapı ortaya çıktı. Aşının -80 derece muhafaza edilmesi dağıtım konusunda düşündürücü oldu. Dün BBC'ye konuşan Sağlık Bakanı Matt Hancock, aşının üretim tesisinden insanlara uygulanacağı son noktaya kadar nakledilmesinin "dev bir lojistik operasyon" gerektirdiğini söyledi.
Altyapı sıkıntısı var
Aşı -70 derecenin üstüne en fazla dört kere çıkabiliyor, aksi takdirde bozuluyor. Bu derece, geleneksel dondurucu ve soğutucuların inebileceği sıcaklıkların çok altında. Böylesi bir şeye ihtiyaç duyan pek fazla aşı olmadığı için buna dair yaygın bir altyapı da yok. Aşının üreticilerinden Pfizer da bunun zorluk yaratacağını kabul ediyor.
BioNTech CEO'su Uğur Şahin ise Reuters'e yaptığı açıklamada, her iki şirketinde aşının saklanma koşullarını geliştirmek için çalıştığını vurguladı.
Aşı nasıl dağıtılacak?
- Aşının dağıtılmasında nasıl bir yol izleneceği merak konusu olurken, Pfizer'ın kısa vadede bir planı olduğu belirtildi. Aşı ABD, Almanya ve Belçika'daki Pfizer merkezlerinden dağıtılacak. Sonrasında kara ve hava yollarıyla nakledilecek, belli dağıtım merkezlerinde tutulacak.
- Son aşama ise o merkezlerden kliniklere ve hastanelere dağıtılması olacak. Wall Street Journal'ın aktardığına göre Pfizer bir iş çantası boyutunda, içi kuru buz dolu, GPS ile takip edilen ve açılmadığı takdirde 5 bin doz aşıyı 10 gün boyunca doğru ısıda tutabilen özel bir nakliye kutusu geliştirdi. Bu kutular nakliyenin ardından tekrar kullanılabilecek.
"Kutunun fiyatı 55 bin lira"
Bu tür kutular geliştiren Polar Thermal şirketinin satış direktörü Paul Harrison, sıradan kutuların beş gün yerine on gün, -80 yerine -8 dereceye kadar izolasyon sağlayacağını, 1.200 doz aşı taşımaya yetecek büyüklükte ve bu özelliklerde bir kutunun 5 bin sterlin (yaklaşık 55 bin TL) tutacağını belirtiyor.
Polar Thermals, karbondioksitten üretilen kuru buz yerine aerojel kullanıyor. Bu çözüm, geçen yıl baş gösteren küresel karbondioksit kıtlığının devam etmesi durumunda işe yarayabilir. ABD Sıkıştırılmış Gazlar Derneği ise talep ne kadar artarsa artsın arz sıkıntısı yaşanmayacağını söylüyor.