Trump'ın satın almak istediği Grönland adasına dair merak edilenler

ABD'nin saygın gazetelerinden Wall Street Journal'da, ABD Başkanı Donald Trump’ın Danimarka’ya bağlı özerk bir bölge olan yaklaşık 56.000 nüfusa sahip olan Grönland’ı satın almayı hedeflediği öne sürüldü.

Wall Street Journal’da yayımlanan habere göre Trump, Beyaz Saray’da danışmanlarına buzla kaplı adayı almakla ilgilendiğini açıkladı. Trump’ın, danışmanlarına adayı almaya dair olasılıkları araştırma görevi verdiği öğrenildi. Danimarka’ya ilk resmi ziyaretini gelecek ay yapacak olan Trump’ın Grönland'ı satın alma fikrini açabileceği öne sürülüyor.

Büyük bir bölümü buzullarla kaplı Grönland, ABD için askeri açıdan stratejik bir konumda yer alıyor. Amerikan ordusunun adanın kuzeybatısında bir üssü var. ABD, Thule Hava Üssü'nü Kuzey Amerika'ya yönelik balistik füze tehdidine karşı kullanıyor.

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, uzun vadeli barışı ve sürdürülebilir ekonomik gelişmeleri tartışmak amacıyla Mayıs ayında Grönland'ı ziyaret etmeyi planlıyordu.

Pompeo ziyaret programı dahilinde ABD’nin Grönland’ın buzları hakkında araştırma yapan ABD'li bilim adamlarını destekleyen Kangerlussuaq’taki New York Hava Ulusal Muhafızlarını ziyaret etmeyi de planlamıştı. İran'la ABD arasındaki gerginliğin artması nedeniyle Pompeo'nun ziyareti son dakikada iptal edilmişti.

Grönland'ta yaşayanlar Trump'ın adayı satın almasına tepkili. Grönland'ın başkenti Nuuk'ta bir emlakçı olan Kenneth Mortensen, Trump'a seslenerek “Buradaki topraklara asla sahip olamazsınız” dedi. Mortensen, tüm topraklar devlete aittir. Grönland'da, bir ev inşa etmek istediğin toprağı kullanma hakkına sahipsin, ama satın alamazsın.” ifadelerini kullandı.

Öte yandan ABD eski başkanlarından Harry Truman, 1946'da 2,160 milyon kilometre karelik yüzölçümüyle dünyanın en büyük adası olan, yüzde 81'i buzullarla kaplı Grönland'ı 100 milyon dolara satın almak istemiş, Danimarka bu teklifi reddetmişti.

ABD, Alaska'yı Rusya'dan 7,2 milyon dolara almıştı

Wall Street Journal'a göre danışmanları Trump'a bu konuda destek verdi ve ABD Başkanı'nın 1867'de Rusya'dan Alaska'nın 7,2 milyon dolara satın alınması gibi bir siyasi miras bırakabileceğini söyledi. 1,5 milyon kilometrekareden fazla yüzölçümü olan Alaska'ya ödenen paranın bugünkü değerinin 2018 rakamlarıyla 108 milyon dolar olduğu hesaplanıyor.

İki ülkenin basını da Alaska görüşmelerinden rahatsızdı

Bürokratlar 1867'lerde görüşmelere devam ederken, iki ülke kamuoyu bu anlaşmayı istemiyordu. Rus gazeteleri, “Bir ülke bu kadar kısa bir zamanda, bu kadar değerli bir toprak parçasından nasıl kolayca vazgeçebilir?” diye yazıyordu. Amerikan gazeteleri ise “Amerika bu buz kütlesi ve kahvaltıda balık yağı içen elli bin Eskimo’yla ne yapacak?” diye soruyordu.

Basın bu düşüncelerinde yalnız değildi. Millet Meclisi de bu satışı onaylamıyordu. 30 Mart 1867’de Washington’da taraflar 1,5 milyon hektarlık Rus toprağının 7,2 milyon dolara satılması konusunda anlaşma imzaladı.

Alaska'nın 4047 m2’si 2 sent’e denk geliyordu. Fakat durumun son derece kritik olması sebebiyle Rusya’nın pazarlık yapma şansı yoktu.

Bölgenin resmi olarak devredilmesi başkent Novoarkhangelsk’te gerçekleşti. Amerikan ve Rus askerleri bayrak direğinin iki tarafında hizaya geçti ve bayrak indirilmeye başladı. Fakat bayrak direğin tepesine takılmıştı ve inmiyordu. Askerin biri direğe tırmandı ve indirdi. Ardından şehrin adı Sitka olarak değiştirildi. Amerikan vatandaşlığına geçmek istemeyen yüzlerce Rus askerleri ticaret gemilerine binip Alaska’dan ayrıldı.

Turistlerin cazibe merkezi Grönland

Dünyanın en büyük adalarından biri olan ve yaklaşık olarak 2.2 milyon kilometrekarelik bir alana yayılan Grönland'ta yerleşik nüfus yaklaşık 56.000 dolaylarında.

Yüzde 80’ni buzla kaplı bir yaşam alanı olan ada dünyanın en kuzey bölgesinde, Atlantik ile Arktik Okyanusları arasında bir coğrafi konumda yer alıyor.

Ada sahip olduğu doğal güzellikleri ve zengin kültürel geçmişiyle dünyanın dört bir yanından turistlerin uğrak yeri oluyor.

Adayı ziyaret eden turistler öncelikle Illulisat'a doğru yol alıyor. Arktik Daire’nin 250 km kuzeyinde ve Grönland’ın batı kıyısında bulunan Illulisat 2004 yılında Unesco Dünya Mirası Listesi’ne dahil olmuştu. Kültürel yaşantısıyla, rengarek evleriyle dikkayi çeken dikkati Illulisat esşiz doğası ile turistlere kapısını açıyor.

Danimarka her yıl 500 milyon dolarlık kaynak aktarıyor

2015 nüfus sayımına göre Grönlandlıların yaklaşık onda dokuzu Eskimo kökenli, onda biri ise Danimarka kökenlilerden oluşuyor.

Adanın resmi dilleri, Grönland dili (aynı zamanda Eskimo-Aleut dil ailesine ait bir Inuit dili olan Kalaallisut olarak da bilinir ) ve Danca ( İskandinav veya Kuzey Alman dili); adada yaşayanlar İngilizce de biliyor.

Grönlandlıların büyük çoğunluğu adanın 18 belediyesinden dağılmış durumda geri kalanlar ise köylerde yaşıyor. Adadaki erkekler ortalam 60'lı yaşların ortalarında kadar yaşarken, kadınlar genellikle 70'li yaşların başına kadar yaşıyor.

Grönland'ın ekonomisi genelde balıkçılığa dayanıyor. Bir zamanlar ekonominin dayanağı olan mühür avcılığı, 20. yüzyılın başlarında sert bir şekilde azaldı ve morina, karides ve diğer deniz canlılarının avlanması, konserve edilmesi ve dondurulmasıyla desteklendi .

Grönland ekonomisi son yıllarda çeşitlendiriliyor. Özellikle turizm sektörüne çok fazla önem veriliyor. 1990'lardan bu yana, turizmden elde edilen gelir önemli ölçüde artış gösteriyor.

Danimarka'dan önemli miktarda mali yardım alan hükümet, ekonomide öncü bir rol oynamaya devam ediyor. 18'inci yüzyılın başlarından beri egemenlik kurduğu Grönland'I 1953'te resmen topraklarına katan Danimarka adaya her yıl 500 milyon dolarlık kaynak aktarıyor.

Danimarka’dan gelen mali hibeleri kullanan Grönland hükümeti, vatandaşlarına çok çeşitli refah hizmetleri sunmaktadır. Adanın halkına da ücretsiz sağlık hizmeti verilmektedir. Bu sosyal hizmetler, Grönlandlıların sağlık ve yaşam koşullarını büyük ölçüde iyileştirdi.