Trump'ın Grönland'ı satın almak istemesinde Çin'in etkisi var

ABD'nin saygın gazetelerinden Wall Street Journal'da geçtiğimiz günlerde ABD Başkanı Donald Trump’ın Danimarka’ya bağlı özerk bir bölge olan yaklaşık 56.000 nüfusa sahip olan Grönland’ı satın almayı hedeflediği öne sürülmüştü.

ABD Başkanı Donald Trump, Grönland adasınına dair Wall Street Journal'da yayımlanan haberi teyit ederek, adanın ABD için jeopolitik önemi olduğun kaydetti. Trump ayrıca konunun ABD hükümeti için öncelikli olmadığını belirtti.

Pazar günü gazetecilere açıklamalarda bulunan Trump, konu ile ilgili bir soruya, "Bu, üzerinde konuştuğumuz bir mesele" yanıtını verdi. ABD lideri satın alma girişimini, "Konsept gündeme geldi ve ben stratejik açıdan kesinlikle ilginç olduğunu ve konuyla ilgilendiğimizi söyledim" sözleriyle gerekçelendirdi.

"Büyük bir gayrımenkul pazarlığı sözkonusu"

Trump, Grönland'ın bir ABD toprağı ile takas edilmesinin mümkün olup olmadığı sorusuna ise "Bir çok şey mümkün. Sonuçta büyük bir gayrımenkul pazarlığı sözkonusu" yanıtını verdi.

Trump bu kez Twitter'dan Grönland mesajı verdi

ABD Başkanı Donald Trump, satın almak istediği, Danimarka'ya bağlı özerk bölge Grönland'la ilgili Twitter mesajında adanın ortasına bir "Trump Tower" fotoğrafı kondurarak "Söz veriyorum bunu Grönland'a yapmayacağım" dedi.

Trump'ın oğlu Eric Trump da tartışmaya katılarak Instagram'da "Sizi bilmiyorum Grönland'ı satın alma konsepti harika" diyerek aynı fotoğrafı "10 yıl sonra Grönland" notuyla paylaştı.

Trump'ın Grönland'a olan ilgisine dair GZT'ye değerlendirmelerde bulunan ANKASAM Uluslararası Hukuk Uzmanı Olimjon Sobir, Grönland’ın satın alınmasına dair plan yapan ilk ABD Başkanı'nın Trump olmadığını hatırlatarak, "ABD Grönland adasını daha önce de satın almak istemişti. .1946’da başkan olan Harry Truman da buzul adayı satın almak için girişimlerde bulundu; ama reddedildi." dedi.

Trump'ın Grönland adasını satın almak istemesinin birçok nedeni olduğunu belirten Sobir, "Öncelikle Grönland adası Kuzey Kutbu'na çok yakın, adanın bir cephesi Rusya'ya bakıyor. Buzul adanın bu açıdan stratejik bir öneminin olduğunu görüyoruz. ABD'nin halihazırda Grönland adasında hava üssü var. ABD hava üssünü daha da genişletmek istiyor. Hatta Trump yakın zamanda bir açıklama yaparak adada diplomatik bir temsilcilik açma niyetinin olduğunu belirtti. Ada sadece jeopolitik değil ekonomik açıdan da önemli zira ada yer altı kaynakları bakımında zengin diyebiliriz." ifadelerini kullandı.

"Trump'ın adayı satın alma isteğine Danimarka cephesi sıcak bakar mı?" diye sorduğumuz Sobir, şunları kaydetti:

• "Danimarka, Trump'ın bu teklifini kabul etmez. ABD'nin daha önce de adayı kontrolü altına almak için girişimlerde bulunduğumu söylemiştim. 1900'lü yıllardaki uluslararası konjektür, uluslararası hukuk günümüzün koşullarından çok farklıydı.
• Özellikle 2. dünya savaşından yeni kavramlar ortaya çıktı. ABD de 2. Dünya Savaşından sonra Gröndland'a askeri açıdan yerleşmeye başladı.
• Satın alma konusunda baktığımızda Danimarka'nın egemenliği altındaki bir adadan bahsediyoruz.
• ABD, satın alma konusunda Danimarka ile hiçbir şekilde olumlu bir sonuca varamaz."

"Trump'ın Grönland açıklamalarında Çin faktörü de etkili oldu"

Çin'in gerek Afrika'da gerek Ortadoğu'da olsun dünyanın her noktasında enerji kaynaklarına, yer altı kaynaklarına ihtiyacı olduğunu vurgulayan ANKASAM Uluslararası Hukuk Uzmanı Olimjon Sobir, "ABD, Çin'in adaya olan ilgisinin farkında. Halihazırda da ABD ve Çin arasında ticari savaş yaşanıyor. Diyebiliriz ki Trump'tan gelen adaya dair açıklamalarda Çin'in de etkisi var. Bugün adanın satın alınmasının yeniden gündeme gelmesinde Çin'in Grönland'ta etkin bir faktör haline gelmek istemesinin de etkisi var." ifadelerini kullandı.

Ne olmuştu?

Çin, geçtiğimiz yıl Grönland'da üç havalimanı inşasına finansman sağlamayı önermiş, Haziran'da projeden çekildiğini açıklamıştı.

ABD, Alaska'yı Rusya'dan 7,2 milyon dolara almıştı

Wall Street Journal'a göre danışmanları Trump'a bu konuda destek verdi ve ABD Başkanı'nın 1867'de Rusya'dan Alaska'nın 7,2 milyon dolara satın alınması gibi bir siyasi miras bırakabileceğini söyledi. 1,5 milyon kilometrekareden fazla yüzölçümü olan Alaska'ya ödenen paranın bugünkü değerinin 2018 rakamlarıyla 108 milyon dolar olduğu hesaplanıyor.

İki ülkenin basını da Alaska görüşmelerinden rahatsızdı

Bürokratlar 1867'lerde görüşmelere devam ederken, iki ülke kamuoyu bu anlaşmayı istemiyordu. Rus gazeteleri, “Bir ülke bu kadar kısa bir zamanda, bu kadar değerli bir toprak parçasından nasıl kolayca vazgeçebilir?” diye yazıyordu. Amerikan gazeteleri ise “Amerika bu buz kütlesi ve kahvaltıda balık yağı içen elli bin Eskimo’yla ne yapacak?” diye soruyordu.

Basın bu düşüncelerinde yalnız değildi. Millet Meclisi de bu satışı onaylamıyordu. 30 Mart 1867’de Washington’da taraflar 1,5 milyon hektarlık Rus toprağının 7,2 milyon dolara satılması konusunda anlaşma imzaladı.

Alaska'nın 4047 m2’si 2 sent’e denk geliyordu. Fakat durumun son derece kritik olması sebebiyle Rusya’nın pazarlık yapma şansı yoktu.

Bölgenin resmi olarak devredilmesi başkent Novoarkhangelsk’te gerçekleşti. Amerikan ve Rus askerleri bayrak direğinin iki tarafında hizaya geçti ve bayrak indirilmeye başladı. Fakat bayrak direğin tepesine takılmıştı ve inmiyordu. Askerin biri direğe tırmandı ve indirdi. Ardından şehrin adı Sitka olarak değiştirildi. Amerikan vatandaşlığına geçmek istemeyen yüzlerce Rus askerleri ticaret gemilerine binip Alaska’dan ayrıldı.

Turistlerin cazibe merkezi Grönland

Dünyanın en büyük adalarından biri olan ve yaklaşık olarak 2.2 milyon kilometrekarelik bir alana yayılan Grönland'ta yerleşik nüfus yaklaşık 56.000 dolaylarında.

Yüzde 80’ni buzla kaplı bir yaşam alanı olan ada dünyanın en kuzey bölgesinde, Atlantik ile Arktik Okyanusları arasında bir coğrafi konumda yer alıyor.

Ada sahip olduğu doğal güzellikleri ve zengin kültürel geçmişiyle dünyanın dört bir yanından turistlerin uğrak yeri oluyor.

Adayı ziyaret eden turistler öncelikle Illulisat'a doğru yol alıyor. Arktik Daire’nin 250 km kuzeyinde ve Grönland’ın batı kıyısında bulunan Illulisat 2004 yılında Unesco Dünya Mirası Listesi’ne dahil olmuştu. Kültürel yaşantısıyla, rengarek evleriyle dikkayi çeken dikkati Illulisat esşiz doğası ile turistlere kapısını açıyor.

Danimarka her yıl 500 milyon dolarlık kaynak aktarıyor

2015 nüfus sayımına göre Grönlandlıların yaklaşık onda dokuzu Eskimo kökenli, onda biri ise Danimarka kökenlilerden oluşuyor.

Adanın resmi dilleri, Grönland dili (aynı zamanda Eskimo-Aleut dil ailesine ait bir Inuit dili olan Kalaallisut olarak da bilinir ) ve Danca ( İskandinav veya Kuzey Alman dili); adada yaşayanlar İngilizce de biliyor.

Grönlandlıların büyük çoğunluğu adanın 18 belediyesinden dağılmış durumda geri kalanlar ise köylerde yaşıyor. Adadaki erkekler ortalam 60'lı yaşların ortalarında kadar yaşarken, kadınlar genellikle 70'li yaşların başına kadar yaşıyor.

Grönland'ın ekonomisi genelde balıkçılığa dayanıyor. Bir zamanlar ekonominin dayanağı olan mühür avcılığı, 20. yüzyılın başlarında sert bir şekilde azaldı ve morina, karides ve diğer deniz canlılarının avlanması, konserve edilmesi ve dondurulmasıyla desteklendi .

Grönland ekonomisi son yıllarda çeşitlendiriliyor. Özellikle turizm sektörüne çok fazla önem veriliyor. 1990'lardan bu yana, turizmden elde edilen gelir önemli ölçüde artış gösteriyor.

Danimarka'dan önemli miktarda mali yardım alan hükümet, ekonomide öncü bir rol oynamaya devam ediyor. 18'inci yüzyılın başlarından beri egemenlik kurduğu Grönland'I 1953'te resmen topraklarına katan Danimarka adaya her yıl 500 milyon dolarlık kaynak aktarıyor.

Danimarka’dan gelen mali hibeleri kullanan Grönland hükümeti, vatandaşlarına çok çeşitli refah hizmetleri sunmaktadır. Adanın halkına da ücretsiz sağlık hizmeti verilmektedir. Bu sosyal hizmetler, Grönlandlıların sağlık ve yaşam koşullarını büyük ölçüde iyileştirdi.