Trump Beyaz Saray'ı nasıl terk edebilir?
ABD Başkanı Donald Trump görevini "usulüne uygun" şekilde Biden'a devredeceğini ifade etti. Eğer her şey usulüne göre yapılırsa, ABD'nin 45. Başkanı'nı koltuğunu bırakmasının ardından sıkıntılı bir süreç bekliyor. Öte yandan, başkanın görevini bırakmasıyla ilgili üç senaryodan bahsediliyor.
ABD'nin 45. ve en tartışmalı başkanlarından biri olan Donald Trump, 4 yıllık iktidarında cezai kovuşturmaya karşı korunuyordu.
Bu nedenle, 'soruşturulması gerektiği konular' üzerinden "Trump koltuğunu bırakınca başına neler gelecek?" sorusu uzun zamandır soruluyordu ve çeşitli cevaplar ortaya atılıyordu. Ancak 6 Ocak'ta yaşanan Kongre baskını ve işgali herkesin sabrını taşırdı ve tartışma 'cezai kovuşturma' eksenini aştı.
Peki, koltuğunu bıraktıktan sonra Başkan'a neler olabilir veya Trump koltuğunu nasıl bırakacak? Üç senaryo üzerinde konuşuluyor ama hepsinin gerçekleşme ihtimali birbirinden farklı.
Affedilir mi?
Başkan Trump'ı epey kabarık dosyalar bekliyor. New York'ta Başkan hakkında cezai ve ticari soruşturmalar bulunuyor. Eylül 2020'de hukuki dokunulmazlığı nedeniyle vergi kayıtlarına yönelik soruşturma açılamamıştı.
Trump'ı iki kişi affedebilir: Başkan Yardımcısı Mike Pence ve Seçilmiş Başkan Joe Biden. Ancak bu af eyalet düzeyindeki dosyalar için geçerli değil. Mesela, New York Güney Bölge Savcılığının yürüttüğü yolsuzluk soruşturması devam edebilir.
Öte yandan, Joe Biden'ın Trump'ı affetmesi epey uzak bir ihtimal. Pence'in de Trump'la arasının bir süredir iyi olmadığı biliniyor.
Kongre baskınından hemen önce Trump, yardımcısı Pence'e seçim sonuçlarını iptal çağrısında bulunmuştu ancak Pence "Anayasaya sadakat" vurgusu yaparak bu isteği geri çevirmişti.
Trump'ın kendi kendini affetme ihtimali de konuşuluyor. Fakat anayasa hukukçuları bile Başkan'ın böyle bir yetkisinin olup olmadığında hemfikir değil. Öte yandan Trump'ın kendisini affetmesi, suçunu kabul ettiğine de işaret etmiş olacak.
Görevi bırakır mı?
Başkan Trump'ın istifa etmeyi planlamadığı çok açık. Ama görevden alınabilmesi için Anayasanın 25. maddesi gündeme geldi.
- Ek madde Kennedy suikastı sonrası yürürlüğe kondu. Kanuna göre, ABD Başkanı görevini yapamayacak haldeyse görevi geçici olarak Başkan Yardımcısı'na devredilir.
ABD'de seçim sonuçlarına göre belirlenen delege oylarının sayılıp, sonuçların resmen tescil edileceği 6 Ocak 2021 tarihli kongre oturum, başladıktan kısa bir süre sonra Trump'ın destekçilerinin kongre binasına girmesiyle iptal edildi.
Başkan Trump Twitter hesabından vatandaşlarına seslendi: 'Acı çektiğinizi ve kırıldığınızı biliyorum. Ortada bizden çalınan bir seçim var. Büyük çoğunluğu alarak kazandığımız bir seçim ve herkes, özellikle de karşı taraf bunu biliyor. Ancak şu an eve dönmelisiniz. Barışa ihtiyacımız var. Nasıl hissetiğinizi biliyorum. Ancak lütfen sakin bir şekilde evlerinize dönün...'
Buna göre ABD başkanların ulusal güvenlik sebebiyle başkanın görevden alınmasını düzenleyen ABD Anayasasının 25. ek maddesinin Trump için kullanılması gerekiyor. Ancak bunun için kabine üyelerinin ve Başkan Yardımcısı Pence'in toplu kararı gerekiyor. Bu ihtimal de bu yüzden çok yüksek görülmüyor.
Azledilir mi?
2019-2020 döneminden hatırlanacağı üzere azil süreci oldukça uzun bir süreç ve 20 Ocak'taki yemin törenine iki haftadan kısa bir süre kaldı.
Öte yandan azledilmesi için uygun zamansa olsa bile bunun çeşitli siyasi ve sosyal sonuçları var. Trump'ın azledilmesi destekçilerini kızdırabilir ve Kongre baskını gibi başka bir kaosa sebebiyet verebilir. Senato'nun da azle sıcak bakmadığı ifade ediliyor.