Tarihi 'Karabağ anlaşması': Ermenistan çekiliyor, zafer Azerbaycan'ın

Dağlık Karabağ'da ateşkes için Azerbaycan ile Ermenistan arasında anlaşmaya varıldı.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Azerbaycan ve Ermenistan arasında Dağlık Karabağ krizine ilişkin yapılan anlaşma kapsamında Moskova saatiyle 00:00'dan itibaren ateşkes ilan edildiğini bildirdi.

Aliyev, ulusa sesleniş konuşması yaparak Azerbaycan ile Ermenistan arasında bu geceden itibaren başlayan ateşkesi değerlendirdi.

"Bugün Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki Dağlık Karabağ sorununa son verildi" diyen Aliyev, üçlü anlaşmanın sorunun çözümü konusunda "son nokta" olacağını belirtti.

Aliyev, anlaşmaya göre askeri operasyonların durduğunu, Azerbaycan ve Ermenistan'ın kontrol ettikleri pozisyonlarda kalacağını belirtti.

Ermenistan'ın işgali altındaki Ağdam ilinin 20 Kasım'a kadar geri verileceğini bildiren Aliyev, Kelbecer'in 15 Kasım, Laçın'ın ise 1 Aralık'a kadar Azerbaycan'a teslim edileceğini duyurdu.

Aliyev, Dağlık Karabağ'da temas hattında ve Laçın koridorunda Rus barış gücünden hafif silahlı 1960 asker ile 90 zırhlı personel aracının konuşlanacağını belirterek, Rus barış gücünün, Ermenistan ordusunun geri çekilmesine bağlı olarak bölgede yerleşeceğini bildirdi.

Rus barış gücünün burada kalış süresinin 5 yıl olacağını bildiren Aliyev, taraflar 6 ay öncesinden itiraz etmezlerse sürenin 5 yıl otomatik olarak uzatılacağı bilgisini verdi.

Aliyev, tarafların ateşkese uymasını denetlemek amacıyla bir mekanizmanın oluşturulacağını, gelecek 3 yılda Dağlık Karabağ'la Ermenistan'ı bağlayan yeni yolun yapılmasının öngörüldüğünü belirtti.

Göçmenlerin evlerine döneceğini, esirlerin ve cesetlerin değiştirileceğini ifade eden Aliyev, bölgedeki tüm ekonomik bağlantıların ve ulaştırma bağlantılarının yeniden kurulacağını, Azerbaycan'ın batı illeri ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasındaki ulaşım koridorunun da açılacağını kaydetti.

"Azerbaycan'ın demir yumruğu sayesinde imzaladı"

Aliyev, anlaşmanın tarihi önem taşıdığını vurgulayarak, "Video konferans yöntemiyle üç devlet başkanı birlikte imzalamalıydık. Fakat son anda Ermenistan Başbakanı imtina etti. Bunu anlayışla karşılayabiliriz çünkü bu anlaşma Ermenistan'ın askeri yenilgisi anlamına gelmektedir. Paşinyan bu anlaşmayı kameralardan uzak bir yerde, korkakça imzalayacak. Kendi isteğiyle imzalamıyor. Demir yumruğumuz sayesinde imzalıyor. Bu anlaşma bizim şanlı zaferimizdir" dedi.

Anlaşmanın imzalanmasında Azerbaycan ordusunun son günlerde elde ettiği askeri başarıların büyük rolü olduğunu belirten Aliyev, "27 Eylül'den bugüne kadar 300 civarında yerleşim biriminin kurtarılması Ermenistan ordusunun belini kırdı. Paşinyan bu anlaşmaya imza atmak zorunda kaldı. Fakat çok miskin ve acınacak bir durumda. Ben ise büyük gurur ve sevinçle imzamı attım. Çünkü bu anlaşma, uzun yıllar süren işgale son veriyor" ifadelerini kullandı.

Aliyev elde edilen başarılar nedeniyle işgalden kurtarılan bölgelerin sakinlerini ve tüm Azerbaycan halkını kutladı.

Tüm şehitlerin ve Hocalı kurbanlarının intikamının fazlasıyla alındığını vurgulayan Aliyev, tüm dünyanın Azerbaycan halkının yenilmez ve demir iradeye sahip bir halk olduğunu gördüğünü belirtti.

• Karabağ Anlaşması'nın maddeleri
• 1. Moskova saatine göre 10 Ekim 00.00'dan itibaren Karabağ çatışma bölgesindeki her türlü çatışmada tam bir ateşkes ilan edilir. Daha sonra taraflar olan Azerbaycan Cumhuriyeti ve Ermenistan Cumhuriyeti işgal altındaki mevkilerinde kalmaya devam edecek.
• 2. Ağdam bölgesi ve Kazak bölgesinde Ermeni tarafının kontrolündeki topraklar 20 Kasım'a kadar Azerbaycan'a iade edilecektir.
• Dağlık Karabağ ve Laçın Koridoru'nda Temas Hattında1960 asker, 90 zırhlı araç ve 380 araç ve özel teçhizattan oluşan Rus barış gücü kuvvetleri kuruldu.
• 3. Rus barışı koruma gücü, Ermeni kuvvetlerinin çekilmesine paralel olarak konuşlandırılacaktır. Barış güçleri, taraflar altı ay önceden ilan etmedikçe önümüzdeki beş yıl için otomatik uzatma olasılığıyla birlikte beş yıl bu bölgede kalacaklar.
• 4. Verimlilik ve kontrol amacıyla taraflar arasındaki anlaşmaların uygulanması için bir ateşkes merkezi kurulacaktır.
• Ermenistan, Kelbecer'ı 15 Kasım'a kadar, Laçın bölgesini 1 Aralık'a kadar Ermenistan'la bağlantı sağlayacak biçimde Azerbaycan'a devredecektir.
• 5. Şuşa Azerbaycan'da kalacak, 5 km genişliğinde bir koridor bırakarak bölgeyi Azerbaycan'a iade eder.
• 3 yıl içinde, barış güçlerinin bu yolu kontrol etmek üzere daha fazla konuşlandırılması için Hankendi'yi Ermenistan'a bağlayacak yeni bir Laçın yolu inşa edilecek.
• 6. Ülke içinde yerinden edilmiş kişiler ve mülteciler Dağlık Karabağ'a ve BM Mülteciler Yüksek Komiserliği kontrolündeki komşu bölgelere geri dönecektir.
• 7. Savaş esirleri değiştirilir ve diğer tutuklular değiştirilir.
• 8. Bölgedeki tüm ekonomik bağlantılar ve ulaşım bağlantıları engellenmiştir. Ermenistan, Azerbaycan'ın batı bölgeleri ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasında ulaşım bağlantıları sağlayacaktır. Bu taşıma bağlantısı, Rusya Federal Güvenlik Servisi (RF FSB) sınır servisi tarafından denetlenecektir.
• 9. Taraflara göre Nahçıvan ile Azerbaycan'ın batı bölgelerini birbirine bağlamak için bir ulaşım yolu inşa edilecektir.

"Türkiye resmen bu çatışmanın gelecek çözümünde ve ateşkese uyulma işinde rol alacaktır"

Aliyev, Ermenistan'ın anlaşmayı iyi niyetle değil mecburen imzaladığını, imzalamazlarsa Azerbaycan'ın operasyonlarını sürdüreceğini bildiklerini ifade ederek "Burada yeni denetim mekanizması uygulanacak. Anlaşmanın 5. maddesinde, tarafların ateşkese uyması denetiminin verimliliğinin artırılması amacıyla barış gücü merkezi oluşturulacağı yazılıyor. Bu merkezde Rus ve Türk askerleri faaliyet gösterecek. Türkiye resmen bu çatışmanın gelecek çözümünde ve ateşkese uyulma işinde rol alacaktır. Kardeşim Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in çabalarını takdir ediyorum. Çünkü onlar bu 45 gün boyunca sorun barış yoluyla çözülsün diye büyük çaba harcadı. Çatışmaların bitmesinde bu iki lider olumlu rol aldı. Bu aynı zamanda bölgedeki iş birliği formatını da büyük ölçüde belirliyor. Çünkü Türkiye ve Rusya arasındaki ilişkiler üst düzeydedir. Her iki ülke bizim dost ve komşu ülkelerimizdir. " şeklinde konuştu.

Nahçıvan'a kara ulaşım ağının temin edilmesi konusunun kendisinin ısrarı üzerine anlaşmaya alındığını bildiren Aliyev, "Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'ni Azerbaycan'ın esas hissesiyle kara yoluyla birleştirmek yönünde tarihi adım atıldı" dedi.

Aliyev, konuşmasını şöyle tamamladı:

"Bu anlaşmada Dağlık Karabağ'ın statüsü konusunda bir kelime bile yok. Peki nerede Ermenistan'ın talepleri. Dağlık Karabağ'a bağımsızlık verilsin diyorlardı. Onlara özerklik teklif ettiğimde kabul etmediler. Peki ne oldu Paşinyan? Herhangi bir statü söz konusu değil. Ben Cumhurbaşkanı olduğum sürece de olmayacak. Bu anlaşma ile büyük siyasi zafer elde ettik. Bu siyasi zaferimiz için askeri zaferimiz önemli rol oynadı. Ordumuzla gurur duyuyoruz. Bu tarihi anlaşmaya imza attığım için mutluyum. Kendi vatanımıza, Karabağ'ımıza, Karabağ'ın tacı olan Şuşa'ya döndüğümüz için mutluyum. Ebediyyen yaşayacağız bu topraklarda. Bundan sonra hiç kimse bizi o topraklardan çıkaramaz. Büyük gururla diyoruz ki Fuzuli bizimdir, Cebrail bizimdir, Zengilan bizimdir, Gubadlı bizimdir, Ağdam bizimdir, Laçın bizimdir, Kelbecer bizimdir, Şuşa bizimdir, Karabağ bizimdir. Karabağ Azerbaycan'dır. Yaşasın Azerbaycan halkı"

Paşinyan: Açıklama metni acı verici

Ermenistan Başbakanı Paşinyan da, "Hem kendim hem de hepimiz için çok zor bir karar aldım. Rusya ve Azerbaycan Başkanları ile Karabağ savaşını bitirmek için bir bildiri imzaladım. Yayınlanan söz konusu açıklama benim ve halkımız için tarif edilemez şekilde acı vericidir" ifadelerini kullandı.

• Ermenistan’da hükümet binası basıldı
• Ermenistan Başbakan'ı Nikol Paşinyan'ın, Dağlık Karabağ'da savaşı Azerbaycan'a karşı kaybettiklerini ima eden açıklamasının ardından Erivan'da bazı gruplar hükümet binasını bastı.
• Ermenistan'ın eski Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan'ın damadı olan ve Vatikan Başkonsolosluğu'ndan geri çağırılan Mikayel Minasyan, Paşinyan'ı, Ermeni halkına ihanet ettiği yönünde suçlayarak Ermenistan'ın, Paşinyan yüzünden savaşı kaybettiğini ifade etti. Minasyan'ın bu açıklamalarının ardından yüzlerce kişi özel araçlarıyla Erivan'daki hükümet binası önüne geldi.
• Burada toplanan grup polisler tarafından engellenmeye çalışılırken protestocular hükümet binasının kapılarını kırdı. Hala gerilimin devam ettiği Erivan'da protestocuların sayıları giderek artarken bölgeye ek polis kuvvetleri sevk edilmeye devam ediliyor.
• Özellikle Paşinyan'a muhalif siyasi parti temsilcileri ve sivil toplum örgütleri halkı Hükümet Binası önünde toplanmaya davet ederken Rus haber ajansları hükümet binası önünden silah seslerinin yayıldığını duyurdu.

Putin: Kontrol ettikleri pozisyonlarda kalacaklar

Rusya lideri Vladimir Putin ise televizyon yayınında yaptığı açıklamada, Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya'nın, Dağlık Karabağ meselesine ilişkin ortak açıklamayı kabul ettiğini bildirdi.

"Azerbaycan ile Ermenistan arasında bu geceden itibaren ateşkes başladı. Azerbaycan ve Ermenistan kontrol ettikleri pozisyonlarda kalacaklar" diyen Putin, Dağlık Karabağ'daki temas hattı ve Karabağ'ın Ermenistan ile bağlandığı koridorda Rusya barış güçlerinin konuşlandırılacağını belirtti.

Yerinden edilmişlerin ve mültecilerin Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserinin kontrolünde Dağlık Karabağ'a ve etrafındaki bölgelere döneceğini aktaran Putin, esir ve cenazelerin değişiminin yapılacağını söyledi.

Bölgenin ulaşım bağlantılarında engellerin kaldırılacağını belirten Putin, "Ulaşım, iletişimin kontrolü, Rusya Sınır Güvenlik Servisi kurumları tarafından da sağlanacak" dedi.

Putin, "Varılan anlaşmalar, Dağlık Karabağ krizinin uzun vadeli ve kapsamlı çözümü için adil temelde, Ermeni ve Azerbaycan halklarının çıkarları doğrultusunda gerekli koşulları oluşturacak" ifadesini kullandı.

Rus Barış gücü yola çıktı

Rusya Savunma Bakanlığı, Azerbaycan ile Ermenistan arasında varılan anlaşma gereği Dağlık Karabağ’a yerleştirilecek Rus barış gücü birliklerinin yola çıktığını duyurdu.

Bakanlıktan yapılan açıklamada, Ulyanovska Havaalanı'ndan İl-76 model askeri kargo uçaklarıyla 1960 asker, 90 zırhlı ve 380 araçtan oluşan Rus barış gücünün Dağlık Karabağ’a gönderildiği belirtildi.

Merkez Askeri Bölgesi'nden 15. motorize birliklerin bölgeye sevk edildiği kaydedilen açıklamada, Rus askeri birliklerinin, tarafların anlaşmalara uyumunu izleyeceği, Dağlık Karabağ'daki temas hattı ve Laçin koridoru boyunca gözlem noktaları kurulmasının planlandığı hatırlatıldı.

• Ne olmuştu?
• 27 Eylül'de Azerbaycan ile Ermenistan arasında gerilim patlamıştı… Taraflar birbirini bölgeye saldırmakla suçlarken, yaşanan gerilimi masa başında çözmek için uluslararası çaba sarf edildi.
• Fakat taraflar masaya oturmasına rağmen çatışma ve ölüm devam etti. Ermenistan ordusu, başta Azerbaycan'ın en büyük ikinci kenti Gence olmak üzere birçok yerleşim birimine saldırdı.
• 27 Eylül sabahı başlayan çatışmalar aralıklı olarak devam ederken şu ana kadar yaşanan gerilimde yaklaşık 140 sivil yaşamını yitirirken binlerce insan da yaralandı.
• Yetkililer yaşanan çatışmada yaşamını kaybeden askerlerin sayısını açıklamazken bunun da 5 bine ulaştığı tahmin ediliyor.