''Tarihçilerin Kutbu'' Prof. Dr. Halil İnalcık’ın ölüm yıl dönümü
''Tarihçilerin Kutbu'' olarak bilinen dünyaca ünlü tarihçi Prof. Dr. Halil İnalcık’ın ölüm yıl dönümü...
Türk ve Osmanlı tarihine sağladığı katkılarla dünyanın sayılı tarihçileri arasında yer alan İnalcık, aslen Kırım Türkü’dür. İstanbul'da dünyaya gelen tarihçi, 1924 yılında Ankara'ya yerleşir. Ankara'da başladığı eğitim hayatına Sivas'ta devam eden İnalcık, lise tahsilini Balıkesir'de tamamlar. 1936 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nde başladığı Yeni Çağ Tarihi bölümü, onu dünyanın sayılı tarihçileri arasına taşıyan ilk adımı olur. Dünyaca ünlü tarihçi 25 Temmuz 2016’da, Ankara’da vefat eder. Vefatının ikinci yıl dönümünde, kendisini rahmetle anıyoruz…
Aslen Kırım Türkü olan Halil İnalcık, İstanbul'da dünyaya gelir. 1924 yılında Ankara'ya yerleşen ünlü tarihçi, Ankara'da başladığı eğitim hayatına Sivas'ta devam eder ve lise tahsilini Balıkesir'de tamamlar. 1936 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nde başladığı Yeni Çağ Tarihi bölümü, onu dünyanın sayılı tarihçileri arasına taşıyan ilk adımı olur.
1942 yılında Tanzimat ve Bulgar Meselesi adlı doktora tezini verdi. 1943’te Viyana’dan ‘Büyük Ricat’e Osmanlı İmparatorluğu ve Kırım Hanlığı başlıklı teziyle doçentliğe atandı. 1945’te AÜDTCF Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden Şevkiye Işıl hanımla evlendi. Bu evlilikten kızı Günhan dünyaya geldi. Uzun yıllar aynı fakültede Osmanlı ve Avrupa tarihi üzerine dersler veren İnalcık, 1947'de Türk Tarih Kurumu (TTK) üyeliğine seçildi. 1949'da İngiltere'ye giderek British Museum’da Türkçe yazmalar üzerinde çalıştı ve Calendar of State Papers serisinde Osmanlı tarihine ait kayıtları topladı. Public Record Office’te Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili kaynak taraması yaptı. 1951 yılında Türkiye'ye döndü. 1951'in yazında Bursa Şer'iyye Sicilleri üzerine çalışmaya başladı. Girişimleri sonucu siciller, Topkapı Sarayı'ndaki atölyede ciltlenip temizlenerek tekrar Bursa’ya gönderildi. İnalcık, Haziran 1952'te Viyana Bozgun Yıllarında Osmanlı-Kırım Hanlığı İşbirliği teziyle profesörlük unvanı aldı. Columbia, Princeton, Pennsylvania, Harvard Üniversitelerinde ziyaretçi profesör olarak dersler veren İnalcık, 1972 Ankara Üniversitesinden emekli olarak Chicago Üniversitesinde Osmanlı Tarihi Kürsüsünü kurdu. 1973 yılında kitabı The Ottoman Empire The Classical Age 1300-1600 yayımlandı. İnalcık, Osmanlı/Türk tarihi araştırmalarının ortaya koyduğu yeni bilgi ve bulguların en üst düzeyde paylaşılıp tartışılması için “International Association for Social and Economic History of Turkey” adlı uluslararası bir birlik kurdu, ilk 1977'de Hacettepe Üniversitesi'nde olmak üzere 11 uluslararası kongrenin toplanmasına öncülük etti. 1986 yılında Chicago Üniversitesinden de emekliye ayrıldı ve 1993 yılında Bilkent Üniversitesi’nde Tarih Bölümünü kurdu. 23 yıl boyunca Bilkent Üniversitesi Osmanlı Tarihi Bölümü'nde yüksek lisans ve doktora öğrencilerine seminer dersi verdi. 2003 yılında Bilkent Üniversitesi’nde Halil İnalcık Center for Ottoman Studies adlı bir merkez kurdu. Halil İnalcık, yıllardan beri çeşitli arşivlerden topladığı belge ve defterlerin kopyalarını, yarım kalmış araştırma metinlerini, 1000’den fazla ayrı basımı ve diğer materyalleri bu merkeze bağışlamıştır. İnalcık, çok iyi düzeyde Osmanlı Türkçesi, iyi düzeyde; İngilizce, Fransızca, Almanca, orta düzeyde de; Arapça, Farsça ve İtalyanca biliyordu. Dünyanın çeşitli üniversitelerinden çok sayıda fahri doktora tevcih edilen İnalcık, 20. yüzyıl sona ererken Cambridge'de bulunan Uluslararası Biyografi Merkezi tarafından dünyada sosyal bilimler alanında sayılı 2000 bilim adamı arasında gösterilmiştir. Hayatı ve tarihçiliğini anlattığı Tarihçilerin Kutbu Halil İnalcık Kitabı adlı söyleşi kitabı Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları'ndan 2005 yılında yayınlanmıştır. Halil İnalcık çoklu organ yetmezliği nedeniyle 25 Temmuz 2016 tarihinde saat 19.10'da Ankara'da tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetmiştir.