'S-400' meselesi kafanızı karıştırmasın: S-400 serüveninde son durum ne?

Türkiye'nin Rusya'dan teslim almaya hazırlandığı günümüzün önemli askeri teknolojilerin başında gelen S-400 hava savunma sistemi, teknik özellikler, teknoloji transferi ve ortak üretim açısından rakiplerine göre ön plana çıkıyor.

Rusya'dan S-400 hava savunma sistemlerini teslim almaya hazırlanan Türkiye, ulusal güvenliği doğrultusunda bu sistemleri satın alarak hava sahasını olası tehditlerden korumayı amaçlıyor.

"S-400 hakkında karar verilmiştir"

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, "S-400'le ilgili karar verilmiştir. Türkiye bir anlaşmaya imza attıktan, söz verdikten sonra bu sözünü yerine getirir." dedi.

S-400 hava savunma sistemi tedariğine ilişkin ABD-Türkiye arasında gelinen son durumun ne olduğunun ve bir stratejinin belirlenip belirlenmediğinin sorulması üzerine Oktay, bu konudaki stratejinin belli olduğunu ve tüm dünyayla da paylaşıldığını söyledi.

Oktay, Türkiye'nin bağımsız bir ülke olduğunun ve savunmasıyla ilgili kararları kendisinin aldığını ve bunu da uyguladığını vurguladı.

Türkiye'nin S-400 hava savunma sistemine ihtiyacının olduğunu ifade eden Oktay, bunun ilk istendiği ülkenin de Amerika Birleşik Devletleri olduğunu anımsattı. Oktay, "Önümüze çıkarmadık engeller koymadılar, akla hayale gelmedik engellerdi. Yaklaşımımız net, savunma sanayinde biz özellikle kritik konularda dışa bağımlı kalmak istemiyoruz. Hiç kimsenin kongresine gidip de biz boyun bükemeyiz, ağız eğemeyiz. Buradaki duruşumuz nettir." diye konuştu.

"İstediğimiz zaman önümüze bin bir sorun çıkartan, savunma sanayinde 'Kendi göbeğimizi kendimiz kesmek istiyoruz' dediğimizde de yani teknoloji transferini ve bunun finansman boyutunu da içerecek şekildeki önerilerimizin hepsine kulak tıkayan bir ülke başka bir yerden bu fırsat oluştuğunda 'Hayır, olmaz' diyecek. Kusura bakmayın, biz size göre kendimizi ve kendi savunma ihtiyaçlarımızı belirleyemeyiz." ifadesini kullanmıştı.

Türkiye'nin hava savunma sistemi ihtiyacı var mı?

NATO üyesi Türkiye, balistik füze tehdidine karşı hava ve füze savunma sisteminin takviye edilmesi amacıyla NATO'dan bu doğrultuda talepte bulunmuş, bu kapsamda, 2013-2015 yılları arası Gaziantep’te ABD, Kahramanmaraş’ta Alman ve Adana’da Hollanda Patriotları görev yaparak geri dönmüştü.

• İspanyol Patriot’ları İncirlik’te 2015’ten, İtalyan SAMP-T’leri Kahramanmaraş’ta 2016 yılından itibaren görev yapıyor.

Farklı ülkelerin hava savunma sitemlerinin geçici çözüm olduğu yönündeki fikir birliği, Türkiye'nin hava savunma ihtiyacının karşılanmasında yetersiz kaldığı değerlendirilerek, stratejik ihtiyaç olan ve başka bir ülkenin inisiyatifine bırakılamayacak kadar önem taşıyan hava savunma sisteminin üretilmesi ve geliştirilmesi için çalışmalar başlatıldı.

Bu kapsamda Türkiye, uzun menzilli hava savunma sisteminin milli imkanlarla tasarlanıp üretilmesine ilişkin projelerin yanı sıra farklı ülkelerden hava ve füze savunma sistemi tedarikine de olumlu yaklaştı.

Türkiye neden Patriot değil de S-400 satın alıyor?

NATO üyesi Türkiye'nin S-400 satın almasına sıcak bakmayan ABD yönetimi S-400'lere alternatif olarak Patriot sistemlerinin Türkiye'ye satılmasını öneriyor.

Fakat Türkiye, 2013'te ABD'den Patriot füze savunma sistemi alımını görüşmüş ancak ABD'nin Patriotların teknik özelliklerini Türkiye ile paylaşmayı reddetmesi ve sistemin yüksek maliyeti nedeniyle Ankara farklı ülkelerden hava savunma sistemi satın alımı için çalışmalarını başlatmıştı.

Rusya'nın fiyat, teslimat, ortak üretim ve teknoloji transferi noktasında Türkiye'nin beklentilerini karşılamasının ardından Ankara, S-400 satın alım çalışmalarına olumlu yaklaştı.

Öte yandan, teknik açıdan bakıldığında, 600 kilometre uzaklıktan tehdidi belirleyebilen S-400'ler, 60 kilometre uzaklıktaki balistik hedefleri, 400 kilometre uzaklıktaki aerodinamik hedefleri ve 10 metre kadar alçak irtifadaki hedefleri vurabilirken, Amerika’nın Patriot füzeleri ancak minimum 60 metre yükseklikteki hedefi vurabiliyor.

S-400 alım aşaması hangi süreçte?

Türkiye ile Rusya arasında Eylül 2017'de imzalanan anlaşmaya göre, Türkiye, Rusya'dan 2,5 milyar dolar karşılığında toplam dört bataryadan oluşan iki adet S-400 sistemi satın alacak. Bu kapsamda, Türk yetkililerin yaptığı açıklamalar doğrultusunda, S-400 ile ilgili ilk teslimatın temmuzda gerçekleşmesi planlanıyor.

Liderler ne diyor?

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, 6-7 Mayıs tarihlerinde Türkiye'ye gerçekleştireceği ziyaret öncesinde Brüksel'de soruları cevapladı.

Türkiye'nin S-400 hava savunma sistemi satın alma kararının iki ülke arasında gerginlik yarattığının sorulması üzerine Stoltenberg, "Bu zor bir konu ve Türkiye ile ABD arasında diyaloğun sürmesi önem taşıyor.

Türkiye'nin ABD’den muhtemel Patriot füze sistemi tedarikine ilişkin görüşmeleri memnuniyetle karşılıyor ve teşvik ediyorum.

Aynı şekilde Türkiye, Fransa ve İtalya arasında uzun menzilli hava ve füze savunma sistemlerinin tanımlanması ve geliştirilmesine ilişkin çabalardan da memnuniyet duyuyorum.

Bu süreç hem bazı kilit müttefiklerin katılımını içermesi hem de müttefiklerin birlikte çalışabilme kabiliyeti olan teçhizat satın almasını sağlaması bakımından NATO için önem taşımaktadır." dedi.

Erdoğan ne demişti?

Erdoğan, Rusya'dan S-400 satın alımı konusunda geri dönüş olmayacağının altını çizerek, "S-400 konusunda işi bitirdik, geri dönüşümüz asla olamaz. Ruslarla anlaştık, ortak üretime gireceğiz, belki S-400'den sonra S-500'e gireceğiz." ifadelerini kullanmıştı.

Türkiye'ye S-400 almaması yönünde yapılan uyarılara da tepki gösteren Erdoğan, "Bize S-400'de dayatma yapanlar, niçin Yunanistan'a yapmıyor S-300 için? Niçin Bulgaristan'a yapmıyor S-300 için? Niçin Slovakya'ya yapmıyor S-300 için? Bunlar da aynı zamanda NATO ülkesi, yapın onlara da niye yapmıyorsunuz?" sorusunu yöneltmişti.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, geçen yıl Türkiye'ye yaptığı ziyarette, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmelerinde S-400 sistemlerinin teslimat sürelerinin kısaltılmasına karar verdiklerini ifade etmişti.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de Türkiye'nin, Rusya'dan S-400 hava savunma sistemleri alımına ilişkin yaptığı açıklamada, askeri kapasitelerini geliştirmenin ülkelerin kendi ulusal kararı olduğunu belirterek, NATO için önemli olanın farklı sistemlerin müşterek bir şekilde çalışabilmesi olduğuna işaret etmişti.

S-400'ün teknik özellikleri

Dünyadaki en iyi hava savunma sistemlerinden biri olarak nitelendirilen S-400, savaş uçakları, radar tespit ve kontrol uçakları, keşif uçakları, stratejik ve taktik uçaklar, taktik, operasyonel-taktik balistik füzeler, orta menzilli balistik füzeler, hipersonik hedefler ve diğer gelişmiş hava saldırısı araçlarını imha etmek üzere tasarlandı.

S-400, çok uzun menzilli 40N6 model füzeyle 400 kilometre, uzun menzilli 48N6 model füzeyle 250 kilometre, orta menzilli 9M96E2 model füzeyle 120 kilometre ve kısa menzilli 9M96E model füzeyle de 40 kilometredeki hedefleri vurabiliyor.

Kısa, orta ve uzun menzillerde füzeleri aynı anda kullanabilen S-400, 600 kilometre uzaklıktaki hedefi algılama özelliğine sahip ve saniyede 4,8 kilometre hızla füze gönderilebiliyor. Sistem, hedefe 10 saniyeden daha az sürede tepki veriyor.