Rusya'da 41 kişinin öldüğü yolcu uçağının neden düştüğü belli oldu mu?

Rus ulusal havayolları Aeroflot'a ait bir uçağın 5 Mayıs'ta Moskova'nın Sheremetyevo Havaalanı'na acil inişi sırasında alev alması sonucu, 73 yolcu ve 5 mürettebattın bulunduğu uçakta 41 kişi yaşamını yitirmiş, kazadan 37 kişi sağ olarak kurtulmuştu.

Sukhoi Superjet 100 model bölgesel yolcu uçağının pistte neden alev aldığına dair araştırmanın ilk sonuçları ortaya çıktı. Buna göre acil iniş yapmadan kısa süre sonra uçağa yıldırım çarptığı anlaşıldı. Araştırmayı yapan müfettişler uçağın inişe çok hızlı yaklaştığını ve yük olarak fazla ağır olduğunu da bildirdi.

Pilotlar havada infilaktan korktuğu için acil iniş istemiş

Uzmanlar uçağın fazla ağırlık taşıdığını, inişe çok hızlı yaklaştığını ve inişe doğru uçağın bazen düzensiz hareketler yaptığını da tespit etti. Sheremetyevo Havaalanı'ndan kalkışından kısa süre sonra pilotlar acil iniş talebinde bulunmuş ve kule ile arasındaki iletişimi kopmuştu. Kokpit ekibinin transponder kodu kullanarak acil iniş isteğini bildirmişti.

Bazı kaynaklar uçağın alev aldıktan sonra piste indiğini söylese de Rusya Haber Ajansı Interfax uçağın sert bir iniş sonrası yanmaya başladığını açıkladı. Pilotların uçağın dolu tankını boşaltmaya vakti olmadığı ve havada infilak etmesinden korktukları için acil iniş yaptıkları belirtiyor.

Hayatını kaybedenler arasında iki çocuk ve bir uçuş görevlisi de bulunuyor.

Aeroflot'tan kaza açıklaması

Aeroflot yaptığı yazılı açıklamada, acil inişin ardından pistte uçağın motorunun alev aldığını kaydetti.

Şirketten yapılan açıklamada, "mürettebatın yolcuları kurtarmak için ellerinden gelen her şeyi yaptıkları" ve yolcuların 55 saniye içinde tahliye edildiği belirtilmişti. Hayatta kalan yolculardan biri, Dmitry Khlebushkin, uçuş görevlilerine müteşekkir olduğunu kaydetmişti.

Khlebushkin gazetecilere yaptığı açıklamada, "Uçuş görevlileri sayesinde hayatta kaldım" dedi.

Havaalanında kalkışı bekleyen uçaklarda bekleyen yolcular, sosyal medya hesaplarından, itfaiye ekiplerinin uçağı söndürme çabalarını görüntülenmişti.

Havaalanında uçağına binmek için bekleyen yolcu Patrick Horlacher de BBC'ye yaptığı açıklamada, uçağa binmesinden dakikalar önce başka bir uçağın alevler içinde kaldığını görmenin "şoke edici olduğunu" söyledi.

Kazadan kurtulan yolculardan Mihail Savchenko, Instagram hesabından yanan uçaktan kaçan yolcuların bir videosunu paylaştı ve şöyle yazdı: “'Ben iyiyim çocuklar, hayatta ve tek parçayım.”

Hayatını kaybedenlere tazminat verilecek

• Murmansk Valisi Vekili Andrey Chibis, uçaktaki yangında ölen ailelerinin her birinin bir milyon ruble (15.300 $; 11.630 £) alacağını, hastanede tedavi gören mağdurlara 500.000 ruble (7.650 $; 5.815 £) verileceğini belirtti.

Yanan uçağın içindeki yolculardan biri tahliye öncesi uçak içindeki o anları kaydetti.

Yolcuların yanan uçaktan çıkabilmek için acil çıkış kapılarındaki şişme kaydırakları kullandıkları görülüyor.

Uçağa ne oldu?

Sukhoi Superjet-100 tipi uçak, havaalanını 18: 02'de yerel saatte (15:02 GMT) Murmansk'a bağladı.

Mürettebatı, kalkıştan kısa bir süre sonra kötü hava koşullarında "arızalar" meydana geldiğine yönelik bir tehlike sinyali gönderdi.

Havaalanına acil iniş yaptıktan sonra, uçağın motorları pistte ateş aldı. Kazadan kurtulan yolculardan, Petr Egorov, Komsomolskaya Pravda gazetesinin günlük gazetesine konuşarak "Az önce havalandık ve uçağa yıldırım çarptı ... İniş zordu, neredeyse korkudan bayıldım " dedi.

Yıldırım çarpması bir uçağı düşürebilir mi?

Uçaklar yıldırıma karşı güçlü bir yapıya sahip. Yıldırım nedeniyle meydana gelen kazaların sayısı oldukça az.

Yolcuların en fazla korktuğu uçuşların başında şimşeklerin çaktığı, yıldırımların düştüğü, türbülansın olduğu havalar gelir.

Yapılan araştırmalar, türbülansla oluşan sarsıntı ve düşen yıldırımların yolcularda uçuş korkusunun oluşmasında ciddi bir payı olduğunu ortaya koyuyor. Ancak uçaklar gökyüzündeki tüm olaylara dayanacak şekilde imal edilmiştir. Örneğin kanatlar yukarı 5 metre, aşağı 1.5 metre esner.

Yıldırım daha çok uçağın burun ve kanatlarına çarpıyor. Uçak gövdesinde kullanılan alüminyumun yüksek iletkenliği sayesinde yıldırımın elektrik yükü uçağın her tarafına yayılıyor. Ve şok etkisi hızla dağılıyor.

Yıldırım çarpması sonucu meydana gelen kazalar mevcut

Yıldırımın ışığı ve sesi yolcuları korkutsa da özel paratoner sistemleri binlerce volt elektrik yükü taşıyan yıldırımların kolayca uçak üzerinden akıp gitmesini sağlar. Yine de yıldırım çarpması sonucu meydana gelen kazalar vardır; ancak kazalardan sonra alınan tedbirler ve uçakların geliştirilen paratoner görevi yapan sistemleri yıldırım karşısındaki etkilerini oldukça azaltmıştır.

Havacılık otoritelerinin yaptığı araştırmaya göre yolcu uçaklarına ortalama yılda bir kere yıldırım çarpıyor. İş jetleri ve küçük uçaklarda bu oran daha düşük. Yıldırım eğer uçak üzerinde koruyucu sistemler varsa önemli bir etki oluşturmaz. Ancak bazen yakıt depolarına gelmesi veya pilotların görüş açılarını etkilemesi nedeniyle kaza meydana gelebiliyor.

Yıldırımın uçağa çarpmasıyla birlikte gövde ve kanatlar üzerinde ciddi bir elektrik yükü oluşuyor. Bu akım uçağın dış yüzeyindeki birleşim yerlerinde elektriklenme meydana getiriyor. Akım ve elektriklenmeyle oluşan manyetik alanlar elektrik kablolarına ulaşıyor.

Bu durumu önlemek için imalatçılar yalıtılmış, koruyucu teller kullanıyor. Özel olarak topraklanan bu teller yardımıyla yıldırımın etkileri azaltılıyor. Ayrıca uçak üzerinde oluşan statik elektriğin atılması için de kanatların arka kısmı firar tarafından 'static discharger' adı verilen özel püskül şeklinde çıkıntılar bulunuyor.

Yakıt depoları tehlikesi

Diğer bir sorun ise yakıt depoları. Yıldırım düşmesine karşı yakıt depolarının çok iyi korunması gerekiyor. Depoların yeterli kalınlıkta ve iyi izole edilmiş olması şart. TWA'nın New York JFK kalkışından sonra düşen 747 kazasından sonra havacılık otoriteleri yakıt tanklarının daha iyi izole edilmesi ve topraklanmasını istiyor. Bakımlar sırasında yakıt depoları çok iyi elden geçiriliyor. Statik elektriğin atılması için özel modifikasyonlar yapılıyor. Yakıt buharı yıldırımlı havalarda riski arttırıyor. Geliştirilen yeni yakıt karışımları, buharlaşmayı en aza indiriyor.

Yıldırım nedeniyle meydana gelen uçak kazaları

26 Haziran 1959, Milano/İtalya: TWA Havayolları'na ait Starliner uçağının tırmanış sırasında yakıt depolarında patlama oldu. Kanadı kopan uçak çakıldı. Olayda 68 kişi hayatını kaybetti. Yapılan incelemede yıldırım düşen uçakta buharlaşan yakıtın alev aldığı tespit edildi.

12 Ağustos 1963, Lyon/Fransa: Air Inter'e ait Viscount uçağı iniş sırasında yere vurdu. Kazada 21 kişi hayatını kaybederken çarpan yıldırımın pilotların gözlerini kamaştırdığı ve geçici körlük yaratmış olabileceği iddia edildi.

8 Aralık 1963, Elkton/ABD: PanAm'a ait Boeing 707 uçağına iniş sırasında çarpan yıldırım sol kanat yakıt tankındaki yakıt buharını tutuşturdu. Yakıt tanklarının infilak etmesi sonucu 81 kişi öldü.

24 Aralık 1971, Puerto Inca/Peru: Lansa Havayolları'na ait Electra tipi uçak kanadına isabet eden yıldırımla 7 bin metreden düştü. Olayda 91 kişi hayatını kaybetti.

9 Mayıs 1976, Madrid/İspanya: İran Hava Kuvvetleri'ne ait Boeing 747-131F uçağı iniş sırasında tarlaya düştü. 17 kişinin öldüğü kaza sonrasında yapılan araştırmada paratoner sisteminin çalışmadığı saptandı.

5 Eyül 1980, Montelimar/Fransa: Kuveyt Hava Kuvvetleri'ne ait Lockheed L-100-20 Hercules askeri uçağı yıldırım çarpması sonucunda düştü. 8 kişi öldü.

8 Şubat 1988, Mülheim/Almanya: Nürnberger Flugdienst şirketine ait Metro III tipi uçağa iniş sırasında yıldırım çarptı. Sağ kanadı parçalanan uçak mecburi iniş yaparken çakıldı. 21 kişi hayatını kaybetti.