Rusya ve Ukrayna arasında esir değişimi gerçekleşti: 35'e karşı 35 kişi

Rusya ile Ukrayna arasında uzun zamandır gündemde olan esir değişimi planlandığı şekilde gerçekleşti.

Anlaşma neticesinde serbest bırakılan mahkumları taşıyan ve eşzamanlı olarak kalkan iki uçak Moskova ve Kiev'e iniş yaptı.

Esir takası kapsamında serbest bırakılanlar arasında Kerç boğazı krizi sonrasında Rusya’da tutuklanan 24 Ukraynalı denizci ,Malezya Havayolları uçağıyla ilgili açılan soruşturmada bağlantılı kişiler arasında yer alan Vladimir Tsemakh ve Oleg Sentsov ve Roman Suşçenko, Yevgeniy Panov, Aleksandr Kolçenko, Stanislav Klıh, Mikola Karpiuk, Pavlo Grib, Oleksey Sizonoviç, Vladimir Baluh, Artur Panov ve Kırım Tatarı aktivist Edem Bekirov gibi isimler de var.

Rus TASS haber ajansı, anlaşmanın "35'e karşı 35 kişi" prensibiyle yapıldığını bildirdi. TASS ajansı, esir değişiminden önce Zelenskiy ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında bir telefon görüşmesi olduğunu bildirdi.

Rus yetkililer, esir değişimi konusunda ilerleme sağlanmasının "Ukrayna krizinin çözümüyle ilgili havanın" iyileşmesi konusunda kritik önem taşıdığını söylüyor.

Serbest bırakılan Kırım Tatar aktivist Edem Bekirkov Kiev'de

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskiy, serbest bırakılan Ukraynalı siyasi tutsakları karşılamak üzere havaalanına gelirken ağır hastalığı bulunmasına rağmen dokuz ayı aşkın bir süredir Rusya tarafından hapiste tutulan Kırım Tatarı aktivist Edem Bekirov da serbest bırakılan isimler arasındaydı.

Bekirov, Kıyiv Borıspil Havalimanında kızı ile kucaklaşarak hasret giderdi.

Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskiy açıklama yaptı

Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskiy, 24 Ukraynalı denizci ve 11 Kremlin esirinin serbest bırakılmasıyla ilgili basın açıklaması yaptı. Zelenskiy, bu değişimin daha ilk etap olduğunu bildirdi.

Cumhurbaşkanı Zelenskiy, sonraki etaplarda, Rusya tarafından tutuklanan Kırım Tatarlarının salıverileceğini ve Rus askerlerinin Ukrayna topraklarından çıkmasını öngördüklerini belirtti.

Ayrıca Zelenskiy, Donbas’taki çatışmaların sona ermesi ile ilgili ilk adımların Normandiya Dörtlüsünün sıradaki toplantısında dile getirilmesinin planlandığını kaydetti.

Kırım Tatar siyasi tutsakların serbest kalması konusu

Kırım Tatar siyasi tutsakların serbest bırakılması ile ilgili soruya ise Zelenskiy, “Bu ikinci bir aşama. İkinci aşamada ciddi çalışıp bütün insanlarımızın, serbest bırakılacağını düşünüyorum. Bahsettiğim bir, iki, üç sene değil her şeyi çok hızlı yapmak istiyoruz. Bu yüzden kesin bir tarih söyleyemem. Bu konu üzerinde çalışıyoruz” şekilde cevap verdi.

Ukrayna- Rusya arasındaki krizin perde arkası

Ukrayna’da 2004 yılındaki Turuncu Devrim ile ülke yönetimi Rus odağından batı odağına dönmeye başladı. Ukrayna’daki krizin başlangıcı ise 22 Kasım 2013’te Yanukoviç hükümetinin AB Ortaklık Anlaşması’nı imzalamayı reddetmesi üzerine ortaya çıktı.

Bu karar sonrası Batı yanlısı muhalefet ve destekçileri sokaklarda ve meydanlarda gösteriler düzenlemeye başladı.

Muhalefet idari organları ele geçirdi

Gösteriler büyüyerek devam etti ve muhalefet, Kiev’in ana caddesi Khreschatyk’ta Kiev Belediyesi’nin de aralarında bulunduğu pek çok kamu binasını ele geçirdi.

Yönetimi elinde bulunduran tüm gösterilere rağmen direnmeye devam etti.

• Tarihler 24 Şubat 2014’ü gösterdiğinde ülkenin batısında ve başkenti Kiev’de kontrolü ele geçiren muhaliflerden sonra Yanukoviç Rusya’ya kaçtı. Ukrayna’da geçiş hükümeti kuruldu.

Daha sonra yapılan seçimlerde ise, Rusya karşıtı ve AB yanlısı söylemleriyle bilinen ve ülkesini AB ve NATO’ya üye yapmak istediğini kaydeden Ukraynalı işadamı Petro Poroşenko, ülkenin yeni Cumhurbaşkanı seçildi.

Rusça konuşan ülkenin güneydoğusu Kiev yönetimini tanımadı

Geçiş hükümetinin ardından ise Yanukoviç yanlıları ülkenin güney ve doğusunda düzenledikleri gösterilerde yerel yönetimler güvenliğin merkez Kiev yönetimi tarafından değil, kendileri tarafından sağlanacağını açıkladı.

Rusya yanlısı ve Ukrayna’da Rusça konuşan ülkenin güneydoğusundaki Harkov, Donetsk, Lugansk, Dnepropetrovsk, Zaporojye, Herson ve Kırım otonomisinin katıldığı “Ukrayna Cephesi” adlı kongreden çıkan bildiride şöyle denildi:

• “Bölgelerde güvenlik, şu andan itibaren yerel yönetimlerin eline geçiyor. Kongre’de temsil edilen bölge yöneticileri, emrindeki güvenlik güçleri ve halkla birlikte anayasal düzeni korumak için birlikler oluşturacak. Başkent Kiev’de oturumlar düzenleyen parlamentonun son iki günde aldığı tüm kararların baskı altında kabul edildiğini varsayıyoruz. Rusya’ya bölgelerimizde düzen ve huzurun muhafaza edilmesi için ayrıca yardım çağrısı yapıyoruz.”

Birleşmiş Milletler'e göre, Ukrayna'nın Donetsk ve Luhansk bölgelerinde yaşanan çatışmalarda bugüne kadar 13 bin kişi hayatını kaybetti.

Rusya’nın Kırım İlhakı

Yanukoviç’in kaçtığı açıklanmadan önce 23 Şubat’ta ise Kırım’ın güneyindeki Sivastopol’da Rus yanlısı gösteriler başlamış, üç dört gün sonrada Rus bayraklarını göndere çeken, Rusya destekli olduğu iddia edilen silahlı milis güçler bir çok bölgeyi ele geçirdi. 6 Mart’ta Kırım Yüksek Konseyi 16 Mart tarihinde Kırım’ın Rusya’ya katılıp katılmayacağını belirleyen referandum yapacaklarını açıklamıştır.

• 16 Mart 2014’de yapılan referandumda Kırım’da %96.77, Sivastopol’de ise %95.6 oranında Rusya’ya bağlanma yönünde oy çıktı.

Ukrayna'dan tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan eden Donetsk Halk Cumhuriyeti, Ukrayna'nın ardıl devleti olarak görülen, 'Malorossiya' (Küçük Rusya) adlı yeni bir ülke kurulduğunu açıklamıştı. Öldürülen Donetsk Halk Cumhuriyeti lideri Aleksandr Zaharçenko, üç yıldır devam eden Ukrayna krizini çözmek amacıyla kurdukları yeni, bağımsız ülke Malorossiya'ya üç yıllık bir süreçte geçiş yapmayı planladıklarını belirmişti.

Kırım'da sandıkların kapanmasının ardından dönemin ABD Başkanı Barack Obama ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin telefonda görüşmüştü.

Türkiye’nin tutumu

Türkiye’den Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün esas olduğunu ve her meselenin Ukrayna’nın toprak bütünlüğü çerçevesinde konuşulması gerektiği çerçevesinde açıklamalar geldi. Türkiye'den yapılan her açıklamada Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün ihlal edilmesinin uluslararası hukukla bağlantılı olmaması itibariyle kabul edilmez nitelikte olduğu vurgulandı.