'Nedir bu Boeing krizi?' sorusuna 6 yanıt

The Boeing Company isimli şirket, dünyanın en büyük sivil, askeri uçak ve helikopter üreticilerinden bir tanesi olarak kayıtlarda yer alıyor. 

William Edward Boeing tarafından 1916 yılında ABD'nin Washington eyaletinde kuruldu. 

Uluslararası Merkezi Chicago, Illinois'dedir. Ticari uçakların yanı sıra askeri uçaklar da üreten firma, havacılık ve savunma alanında 2011 yılındaki kazancı dikkate alındığında Lockheed Martin'in ardından dünyadaki en büyük ikinci şirkettir.

1950'li yıllarda üretimine başlanan Boeing 707, dört jet motorlu dar gövdeli sivil yolcu uçağı modeli olarak hava ulaşımda bir devri başlatmıştır. 

"Seven oh Seven" diye bahsedilen efsanevi yolcu uçağı olarak bilinir. Boeing tarafından 1010 adet üretilmiş, 1960 ve 1970 yılları arasında uluslararası uzun uçuşlarda yolcu taşımacılığında kullanılmıştır. 

İlk jet motorlu yolcu uçağı De Havilland Comet, başarısız ve sonu ölümle biten kazalarından sonra havacılık tarihinde tasarımı başarılı olmuş ve yeni tasarımlara ilham vererek Jet uçağı çağını resmen başlatmıştır.

Endonezya Ulusal Ulaşım Güvenliği Komitesi, Lion Air uçağının tekleme riski konusunda pilotu uyarmak üzere tasarlanan sensörlerinden birini "hatalı veri" verdiğine işaret etmişti. 

Bu sensör ve ona bağlı program önceki 737 model uçaklardan farklı çalışıyor; ancak pilotlara bu bilginin verilmediği belirtiliyor. 

Bu olay üzerine Boeing, havayolu şirketlerine bir bilgilendirme bülteni göndermiş, ABD'deki havacılık düzenleme kurumu da bu uçakların sensörü ile ilgili "acil uyarı" yayınlamıştı. 

Federal Havacılık İdaresi (FAA), "mevcut durumuna dair bir şey yapılmazsa bu sensörün uçağın kontrolünü zorlaştırabileceğini ve burun-aşağı yönelmesine, önemli irtifa kaybına ve yere çarpmasına yol açabileceği" uyarısında bulunmuştu. 

FAA bu bilginin diğer havacılık düzenleme kurumlarına iletildiğini söylemişti. Onların da pilotları bilgilendirmek üzere bu bilgiyi havayolu şirketlerine iletmeleri gerekiyordu. Havacılık uzmanları Etiyopya Havayolları'nın da sensör konusunda bilgilendirilmiş olması gerektiğini ifade ediyor.

Her ne kadar kazanın sebebi henüz belirlenmemiş olsa da her iki kazada da uçakların kalkışından sonraki 6 ila 12 dakika gibi kısa süre içinde yaşadıkları irtifa sorunlarının ardından düşmesi, söz konusu modellerde üretimden kaynaklanan bir teknik hata bulunması olasılığını güçlendiriyor.

Boeing'den yapılan son açıklamalarda ise 737 Max 8'lerin güvenli uçaklar olduğu bir kez daha vurgulansa da, uçakların uçuş kontrol yazılımları için bir güncelleme hazırlanacağı da belirtildi.

Boeing, yeni yazılımın birkaç hafta içerisinde hazır olacağını ve dünyada kullanılan tüm 737 Max 8'lere yükleneceğini belirtiyor. 

Şirket güncellemelerin Nisan ayında tamamlanmasını öngörüyor. 

Boeing, "Bu güncelleme ile zaten güvenli olan uçağımızı daha da güvenli hale getirmiş olacağız" diyerek kendini savunuyor.

Uzmanlar, 737 Max motorunun eski modele oranla biraz daha önde ve kanatlara göre biraz daha yukarıda olduğunu, bunun uçağın dengesini etkilediğini söylüyor. 

3.600 deniz milinden fazla olan uçuş kabiliyeti ile 737 MAX,  405-580 deniz mili (750-1.075 km) daha fazla uçarak Next-Generation 737'nin menzil avantajını,daha da genişletmektedir. 

Rakiplerinden daha düşük bir boş uçuş ağırlığına, daha yüksek maksimum kalkış ağırlığına sahip olması sonucu müşteriler daha fazla uçuş gerçekleştirebilecek veya daha çok faydalı yük taşıyabilecektir.

Boeing 737 MAX 8 tipi uçağın son beş ayda iki kere düşmesi üzerine, ülkelerden art arda bu modelin kullanımının durdurulması kararı geliyor.

Etiyopya'da geçen Pazar günü 157 kişinin ölümüyle sonuçlanan kazanın ardından Boeing 737 MAX 8 tipi uçakların kullanımını durduran ülkeler şöyle: Avustralya, İngiltere, Brezilya, Çin, Arjantin, Malezya, Endonezya, Hindistan, Singapur, Meksika, Güney Kore, Etiyopya, Güney Afrika, Vietnam, Cayman adaları, Norveç, Almanya, Fransa, İrlanda, Hollanda, Türkiye, Norveç.