Milyonlarca çalışanı ilgilendiriyor! Yıllık izinler hakkında bilmeniz gerekenler
Tatil sezonunun açılmasıyla çalışanların izin hakları tekrar gündeme geldi. Yıllık izin hakkı İş Kanunu’yla belirlenmiş durumdayken, bazı meslek grupları bu yasanın dışında izin hakkına sahip bulunuyor. Yıllık izin hakkında bilmeniz gereken her şey bu haberde.
Yaz aylarının gelmesiyle tatil planları da yapılmaya başlandı. Eski, yeni tüm çalışanlar ne kadar izin hakları olduğunu yakından takip ederken, hesaplar şaşabiliyor. Çünkü izinde 1, 5, 15 yıl gibi sürelerde kademeli bir artış söz konusu. İşçi, işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az 1 yıl çalışmış olmak kaydıyla yıllık ücretli izne hak kazanır. İşçi kendi rızasıyla da olsa yıllık ücretli izin hakkından vazgeçme imkanı yok. Bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışan işçilere yıllık ücretli izin uygulanmıyor.
Kademeli geçiş söz konusu
Posta'da yer alan habere göre; 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olanlara 14 gün, 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 gün, 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 gün ücretli izin hakkı verilir. Ayrıca 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz. İzin süresi iş sözleşmesi ve toplu iş sözleşmesiyle artırılabilir.
Memurlukta geçen süre
Hizmeti 1 yıldan 10 yıla kadar (10 yıl dahil) olanlar için 20 gün, hizmeti 10 yıldan fazla olanlar için 30 gün. Zorunlu hallerde bu sürelere gidiş ve dönüş için en çok 2’şer gün eklenebilir. Yıllık izinler, amirin uygun bulacağı zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kısım kısım kullanılabilir. Birbirini izleyen iki yılın izni bir arada verilebilir. Önceki yıllara ait kullanılmayan izin hakları düşer.
Gemi çalışanları
Denizlerde, göllerde ve akarsularda Türk Bayrağını taşıyan gemilerde, aynı işveren emrinde veya aynı gemide en az 6 ay çalışmış olan gemi adamı (kaptan, zabit ve tayfalar) yıllık ücretli izin hakkı kazanır. İzin, 6 aydan 1 yıla kadar hizmeti olan gemi adamları için 15 günden ve 1 yıl ve daha fazla hizmeti olanlar için yılda 1 aydan az olamaz.
Pilotların izin süresi ne kadar?
- Hava taşıma işlerinde çalışan pilot ve havacılık uçuş personelleri Borçlar Kanunu’na göre yıllık ücretli izinlerini kullanır. Kanuna göre; işveren, en az 1 yıl çalışmış olan işçilere yılda en az 2 hafta ve 18 yaşından küçük işçiler ile 50 yaşından büyük işçilere de en az 3 hafta ücretli yıllık izin vermekle yükümlü.
Gazetecilere 6 haftaya kadar izin
Basın İş Kanunu’na göre; günlük çıkan yayında çalışan gazeteciye, en az 1 yıl çalışmış olmak şartıyla, yılda 4 hafta ücretli izin verilir. Hizmeti 10 yıldan fazla olan bir gazeteciye 6 hafta ücretli izin kullandırılır. Gazetecinin kıdemi aynı gazetedeki hizmetine göre değil, meslekteki hizmet süresine göre hesaplanır. Günlük çıkmayan bir yayında çalışan gazetecilere her 6 aylık çalışma devresi için 2 hafta ücretli izin verilir.
Son ücrete göre hesaplanır
İşçi herhangi bir nedenle işten ayrıldığında hak kazandığı izin sürelerine ilişkin paraları, sözleşmenin sona erdiği tarihteki (son) net veya brüt ücret üzerinden alması gerekiyor. Yani patronun bu ücreti ödemesi gerekiyor. İzin parası hesabı genelde net ücrete göre yapılıyor. Net ücrete Asgari Geçim İndirimi (AGİ) dahil edilmiyor. Brüt hesapta vergi ve prim kesintisi oluyor.