Malezya uçağı MH370'in sırra kadem basma süreci

Dünya havayolları tarihinde bugüne dek görülmemiş olay 7 Mart 2014 tarihinde meydana geldi. Kuala Lumpur - Pekin seferini yapmak üzere havalanan MH370 sefer sayılı Malezya uçağı 239 yolcu ve mürettebatıyla son kez gökyüzüyle buluştu.

• Bir süre sonra rotasının değiştiği bilinen uçak, uzun süre telsiz konuşmalarına da yanıt vermedi. Radardaki son görüntüsünden sonra uçak bir daha ortaya çıkmayacaktı.

Arama-kurtarma çalışmalarına yaklaşık 300 milyon dolar harcandı

Uçağın arama-kurtarma çalışmaları yıllarca sürdü yüzlerce iddia ortaya atıldı, araştırmalar için yaklaşık 300 milyon dolar para harcandı, ancak sonuç negatifti.

Radar kesilmeden uçakta neler oldu?

• Gizemini koruyan Malezya Hava Yolları’na ait uçak, yerel saatle 00.41 sularında Pekin'e gitmek üzere havalandı. En son 01.21'de irtibat kurulan uçakla, 4350 km mesafe kat ettikten sonra bağlantı kesildi. Uçakla bağlantının kesilmesinin ardından Malezya ordusuna ait radarda görülen uçak, 45 bin fit yükseklikte uçarken batıya doğru keskin bir dönüş yaparak rotasından tamamen çıktı.

Uçak, Penang Adası semalarında 23 bin fite düştü. Daha sonra kısa bir süre içerisinde yeniden 35 bin fite yükselerek Hint Okyanusu'nda kuzey-batıya doğru seyretti.

İddialar başladı

Uçağın ortadan kaybolmasının üzerinden henüz 11 gün geçmişti ki ortaya onlarca iddia atıldı. Uçağın Hindistan’da bulunan Andaman adalarına indiğinden, Kazakistan’a gittiğine kadar birçok kafa karıştırıcı teori ve bilgi kirliliği vardı.

Uçak radardan çıktı!

Malezya Hava Yolları’na ait Boeing 777 tipi uçak radardan çıkıp telsizlere cevap vermemesinin ardından, sosyal medya ve forumlarda en çok konuşulan konu olmuştu. Dünyanın adeta gündemine oturan bu olayın ardından iddia edilen ve gündemi meşgul eden iddialar şunlardı.

Uçak Andaman Adaları'na indi

Uçağın, Endonezya ile Tayland ve Burma kıyıları arasında, Hindistan'a ait Andaman ve Nicobar Adaları'na inmiş olabileceği, bu bölgedeki askeri radarın çalışmama ihtimalinden dolayı bu inişi kaydetmiş olmayabileceği düşünülüyordu. Fakat adada yayımlanan Andaman Chronicle gazetesinin editörü adada dört iniş pistinin olduğu ve inen uçakların görüleceği iddiasıyla bu teoriyi reddetti. Kısa süre sonra Chronicle haklı çıktı ve iddianın boş çıktığı anlaşıldı.

Uçak Kazakistan'a uçtu

Havacılık uzmanlarının uçakların çöle iniş yapmalarının mümkün ve kıyıya inişten daha olası olduğunu söyledi ve gözler Kazakistan’a çevrildi. Bugüne kadar uçak yolcu listesinin ve kargo muhtevasının yayınlanmamış olması, bazılarının uçakta bir milyonerin ya da değerli kargonun bulunduğu ve bu nedenle kaçırıldığı iddialarını gündeme getirmesine neden oldu. Bugüne kadar olan tüm teoriler gibi buda yanlış bir bilgiydi.

Uçak güneye gitti

Uçağa ait son uydu sinyalleri Malezya radar sahasını geçtikten sonra en az beş-altı saat daha operasyonel olduğuna işaret ediyordu. Bazı uzmanlar uçağın bugüne kadar radara yakalanmamış olması nedeniyle güney koridoruna uçmuş olmasının daha olası olduğu görüşündeydi. Bu koridor Hint Okyanusu açıklarını ve Avustralya'nın boş kuzey kesimlerini kapsarken, bazı kişiler uçağın yakıtı bitinceye kadar uçmuş sonra da Avustralya'nın kuzeyinde denize çakılmış olabileceği tahmininde bulundu.

Uçak, acil durum nedeniyle Langkawi'ye uçtu

Uçağın iletişim sistemlerinin iflas etmesini yangına bağlayan bazı uzmanlar, uçağın Pekin rotasından saparak sola dönmüş olması pilotun havada büyük bir sorunla karşılaşıp güvenli iniş yeri bulma çabasına bağladı. Bu görüşe göre pilotun Kuala Lumpur Havaalanı'na dönmesi 3 bin metre yüksekliğindeki dağlık bölge nedeniyle mümkün değildi. Langwaki Adası'na ulaşmak daha kolay ve kısa olacağından o rotayı seçti, fakat adaya ulaşamadan denize çakıldı!

Uçak Pakistan'da

Medya patronu Rupert Murdoch sosyal medya hesabından bir twit attı ve uçağın Pakistan’da olduğunu iddia etti. Fakat Pakistan bunun mümkün olmadığını belirtti. Pakistanlı yetkililer radarlarında böyle bir uçağın tespit edilmediğini, dolayısıyla uçağın ülkelerinde saklanıyor olma ihtimalinin bulunmadığını söyledi.

Uçak başka bir uçağın gölgesinde gizlendi

Havacılık uzmanlarından biri de Malezya uçağının, aynı bölgede bulunan ve Singapur Hava Yollarına ait olan başka bir uçağın radar gölgesinde gizlendiğine inanıyordu. Bu uçağın uçuş güzergahını inceleyen ve Malezya uçağının 15 dakika boyunca Singapur uçağını takip ettiğini belirleyen uzman, Hindistan ve Afganistan hava sahalarını da aynı yöntemle aşmış olabileceğine inanıyor. İspanya'ya gitmekte olan Singapur uçağının bu takipten haberdar olmayacağı ve Malezya uçağının Çin'in Şincan bölgesi, Kırgızistan ya da Türkmenistan'a gitmek üzere uygun bir bölgede yolunu ayırmış olabileceğini söylemişti.

Uçakta mukavemet oldu

Bazı uzmanlar da uçağın önce 13.700 metre gibi yüksek bir irtifada, daha sonra da oldukça alçak bir irtifada uçmasını şüpheyle karşılıyor ve mukavemet ihtimalini gündeme getiriyor. 11 Eylül olaylarının ardından pilot kabini kapısı uçak kaçırma girişimlerine karşı takviye edilmiş olmasına rağmen içeri girme olasılığı hala mevcut. Bazı pilotlar bu girişimde bulunanların dengesini sarsmak için kasıtlı olarak uçağın irtifasıyla oynama yöntemini tercih edebilir dediler.

"Basıncı azaltma yoluyla yolcular kasıtlı öldürülmüş olabilir"

Başka bir teori de yolcuların çabuk ölmesi için uçağın 13.700 metre irtifaya çıkarılmış olabileceği. Bunun nedeni cep telefonları ile irtibata geçmelerini engellemek. Uzmanlar kabindeki basıncı azaltmanın da mümkün olabileceğini, bu durumda otomatik olarak düşen oksijen maskelerinin 12-15 dakika boyunca oksijen vereceğini, ardından yolcuların karbon monoksit zehirlenmesi sonucu bilinçlerini yitirip öleceğini ifade etti. Fakat aynı durum, başka oksijen kaynakları söz konusu değilse eğer, uçağı kontrol eden kişiler açısından da geçerli olacaktı.

Uçak, terörist saldırı amacıyla tekrar kalkacak

En ilginç teorilerden biri de uçağın 11 Eylül tarzı bir terörist saldırı amacıyla kaçırılmış olması. Bu durumda uçağın güvenli bir alana indirilip kamufle edilmiş, yeni bir verici takılıp yeniden yakıt yükleyerek saldırıya hazır hale getirilmesi gerekiyor. Uzmanlar bunun çok zor olmakla beraber göz ardı edilemeyecek bir ihtimal olduğuna inanıyor. Bazıları ise bu şekilde indirilen bir uçağın yeniden kalkış yapacak durumda olamayacağına ya da yeni bir transponder yüklenemeyeceğine inanıyor. Uçağın kaybolmasının üzerinden 4 yıldan fazla bir zaman geçmesi bu teorinin de abartılı ve gerçek dışı olduğunu kanıtlar nitelikte.

26 ülke arama çalışmalarına katıldı

• Arama çalışmalarına ilk etapta 14 ülke katıldı ve ardından bu sayı 26'ya yükseldi. Arama-kurtarma çalışmalarına çeşitli ülkelerden 80 gemi katıldı.

4.5 milyon kilometrekarelik alan tarandı

Gemiler, kayıp uçağı önce Tayland Körfezi, Güney Çin Denizi ve Malaka Boğazı'nda aramış, daha sonra çalışmalar Hint Okyanusu'nun kuzey ve güney koridorlarına yönlendirilmişdi. Avustralya, Yeni Zelanda, Malezya, Japonya, Güney Kore, Amerika, İngiltere ve Çin uçakları, Hint Okyanusu'nun güneyinde, toplam 4,5 milyon kilometrekarelik alanı taradı.

Havadan arama çalışmaları 30 Nisan 2014'te sona erdi. 5 Nisan'ta deniz altından sinyal alınması üzerine okyanus dibine ağırlık verildi, deniz dibine radarlarla donatılan Bluefin-21 adlı insansız denizaltılar gönderildi.

• Tayland'a ait uydular, şimdiye kadar 300 parça enkaz tespit etmiş ancak bu parçalar bulunamamıştı.

Hint Okyanusu'nda Reunion Adası'nda bulunan kanat parçasının ve 2 Mart 2016'da Mozambik'te bulunan parçaların MH 370'e ait olduğu ileri sürülmüştü.

• Avustralya liderliğinde iki yıldır devam eden arama çalışmaları, iz bulunamaması durumunda Haziran 2016'da sona erecek. Arama çalışmalarının Avustralya'ya maliyeti 200 milyon doları aştı.

2015 yılının Haziran ayında Hint Okyanusu'ndaki Reunion Adası'nda karaya vuran uçak parçasının, 2014 yılında kaybolan MH370 sefer sayılı Malezya uçağına ait olduğu açıklandı. Açıklamayı Malezya eski Başbakanı Necib Rezak yaptı. Enkaz parçası tahlil için Fransa'ya gönderildi ve Rezak düzenlediği basın toplantısında, "Büyük bir üzüntüyle, uluslararası uzmanların bulunan kanat parçasının MH370 sefer sayılı kayıp Malezya uçağına ait olduğunu doğruladığını söylemek zorundayım" dedi.

Dönemin Malezya Başbakanı Rezak, bu gelişmeyle MH370 sefer sayılı kayıp uçağın Güney Hint Okyanusu'na düştüğünün fiziksel olarak kanıtlandığını belirtti. Sonrasında ise 2 Mart 2016’da Mozambik’e bulunan parçaların da MH 370’e ait olduğu iddia edildi.

Avustralya Ulaştırma Bakanı Darren Chester, Mozambik'te bulunan ve incelemek üzere Avustralya'ya getirilen parçaların, 8 Mart 2014'te Malezya Havayollarının kaybolan uçağına ait olduğunun neredeyse kesinleştiğini açıkladı.

“Yakıt problemi nedeniyle düşmüş olabilir”

Avustralya Taşıma Güvenliği Bürosu (ATSB) tarafından yayımlanan ve MH370 sefer sayılı uçağa ait enkaz parçaları üzerinde yapılan incelemeler doğrultusunda, uydu verileri ve uçuş simülasyonları kullanılarak hazırlanan rapor, uçağın ortadan kaybolduğu sırada inişe geçmediğini, dolayısıyla hızının yüksek olduğunu gösterdi.

Kayıp Malezya uçağını arama çalışmalarının koordinasyonunu üstlenen ATSB, uluslararası uçuş uzmanlarının ortak çalışması olan "MH370 Arama ve Enkaz Tetkik Güncelleme" adlı raporda, insan müdahalesi olmadan aniden düşüşe geçtiği sanılan uçağın, yakıt problemi nedeniyle motorlarının durması üzerine düşmüş olabileceği kanaatine vardı.

Dünya havacılık tarihinin n gizemli olayı olarak kabul gören kaybolan uçakla ilgili, karaya vuran 20’ye yakın parça bulundu ve uçağa ait olduğu iddia edildi. Fakat elde edilen parçalar uçağın bulunması için yapılan kurtarma faaliyetlerine bir katkı sağlamadı.

2 kişi sahte pasaportla binmiş

• Kayıp Malezya uçağında 153'ü Çin, 38'i Malezya vatandaşı olmak üzere toplam 227 yolcu ve 12 kişilik mürettebat bulunuyordu. Uçakla ilgili yapılan araştırmalarda uçaktaki 2 İran vatandaşının sahte pasaportla yolculuk ettiği anlaşıldı.

Arama çalışmaları durduruldu

17 Ocak 2017’de, arama faaliyetini yürüten Avustralya, Malezya ve Çin tarafından kurulan, merkezi Sydney'de bulunan Müşterek Ajans Koordinasyon Merkezi, kurtarma ekiplerinin Avustralya'nın batısında ve Hint Okyanusu'nun açıklarında 120 bin kilometrekarelik alanda yaptığı tarama faaliyetinde herhangi bir ize rastlanamamasının ardından çalışmaların süresiz olarak askıya alındığını duyurdu.

Merkezden yapılan açıklamada, "Eldeki tüm bilimsel bilgiler ve teknolojik imkanların seferber edilmesine, alanında en yetkin profesyonellerin yönlendirmesiyle yürütülen tüm çabalara rağmen, ne yazık ki aramalarda hava aracının izine rastlanamamış, bu nedenle MH370'in su altı arama çalışmaları durdurulmuştur." ifadesi kullanıldı.

Uçakta bulunanların aileleri tepki gösterdi

Kayıp uçaktan bir iz bulunamamasının ardından arama çalışmalarının sona erdirilmesi, uçakta bulunan 239 kişinin ailelerinin tepkisine yol açtı.

• Su altı arama çalışmaları sona erdirilirken, Avustralya'da uluslararası uzmanlardan oluşan bir ekip dünyanın en büyük havacılık gizemini aydınlatmak için geniş çaplı bir araştırmaya başladığını duyuru. Araştırmalar sonucunda, uçağın enkazının daha önce arama çalışması yapılan alanın kuzeyinde bir bölgede olabileceği tespit edildi.

Konuyla ilgili açıklama yapan Malezya Ulaştırma Bakanı Liow Tiong Lai, uçağın 'yüzde 85 ihtimalle' Avustralya'da çalışan uzman ekibin belirlediği yeni 25.000 kilometrekarelik alanda olduğunu söyledi.

“Rotasından bilerek çıkarıldı”

Uluslararası uzmanlardan oluşan 19 kişilik heyetin hazırladığı raporda uçağın rotasından bilerek çıkarıldığı ve telsiz irtibatının kesildiğine dair mevcut görüşün desteklediği belirtildi. Soruşturmaya önderlik eden eski Malezya Sivil Havacılık Genel Müdürü Kok Soo Chon, uçağın neden kaybolduğunun kesin olarak belirlenebilmesi için uçak enkazının ve kara kutusunun bulunması gerektiğini vurguladı.

“Uçakta uçuş eğitimi alan kimse yok”

Soruşturmada pilotların uçuş öncesinde uçağı kaçırma niyetinde olduğunun işareti olabilecek herhangi anormal davranış göstermediğine dikkat çekilen raporda, yapılan adli incelemelerde yolcular arasında da sabıka kaydı veya uçuş eğitimi olan birine rastlanmadığı kaydedildi.

Son iddia bir jeologdan geldi

John Guo isimli jeolog, Kamboçya ormanındaki ağaçların bir kısmındaki görülen 'ezilmelere' dayanarak Google Maps'te kayıp Malezya Havayolları MH370 bulduğunu iddia etti. Havacılık Güvenliği Ağı ise bu iddiaları reddetti ve "bölge, uçağın geçtiği bir alan değil. Google Maps'te yakaladıkları görüntünün o sırada oradan geçen normal bir uçak olduğunu düşünüyoruz" dedi.

• 2014 yılının Mart ayında ortadan kaybolan ve hemen hemen her ay ‘bulundu’ haberiyle gündeme gelen Malezya Hava Yolları’na ait Boeing 777 tipi uçak hakkında, Hint Okyanu’su çevresinde bulunan parçalar haricinde bir ize rastlanamadı. Gizemini koruyan olayda aileler uçağın bulunmasını istiyor.