COVID-19 hastaları hangi durumda ilaç kullanmamalı?
GZT'nin Sağlık Bakanlığı yetkililerine dayandırdığı haber ile gündeme gelen 'ilaç kullanmayan COVID-19 hastaları' hakkında Bilim Kurulu Üyesi Doç Dr. Afşin Emre Kayıpmaz açıklama yaptı. Koronavirüs ilaçlarının hangi durumlarda kullanılıp-kullanılmayacağını GZT okuyucuları için değerlendirdi.
Hastalarda hidroksiklorokin ve favipiravir etken maddeli iki ilacın kullanıldığını belirten Kayıpmaz, ilaçların yan etkileri olabileceğinin altını çizerken bu noktada en önemli kriterin fayda-zarar ilişkisi olduğuna işaret etti.
Özelikle hidroksiklorokin ile ilgili hekimlerin dikkatli davrandığını, kalp hastalıkları, böbrek ve karaciğer yetmezliği gibi sağlık sorunları yaşayan kişilerde bu ilaçların kullanılmadığını belirten Kayıpmaz, ilk iki dozu 8 tablet şeklinde alınan ilacın 'favipiravir' etken maddeli olduğunu aktararak hekimlerin uygun gördüğü ilaçları kullanmanın vatandaşların yararına olacağını bildirdi.
COVID-19'a yakalanan hastaların tedavisinde kullanılan ilaçlar bazı hastalar tarafından reddediliyordu. GZT'nin Sağlık Bakanlığı yetkililerinden edindiği bilgiyle gündeme gelen 'ilaç kullanmama' durumundan sonra ulaştığımız Bilim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Afşin Emre Kayıpmaz, ilaçların yan etkisi ve fayda-zararına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Koronavirüs ilacı kullanmadan iyileşenler var mı?
COVID-19 hastalarının evde sürdürülen tedavilerinde hidroksiklorokin ve favipravir etken maddeli iki ilacın öne çıktığını söyleyen Doç. Dr. Afşin Emre Kayıpmaz, "Hastalarımızdan edindiğimiz bilgilere göre bazı hastalar, etrafındaki kimi hastaların ilacı kullanmadan hastalığı ayakta atlattığı gibi bir gerekçeye dayanarak kendisine verilen ilaçları kullanmak istememektedir" dedi.
Koronaviürs ilaçlarının yan etkisi var mı?
İlaçların etkinliğinin yanında yan etkilerinin de olduğunu bildiren Kayıpmaz, "Burada en önemli kriter ilacın bizlere sağlayacağı faydanın zararından daha fazla olmasıdır. Sıtma ilacı olarak da bilinen hidroksiklorokin ile ilgili Bilim Kurulumuzun rehberinde de açıklayıcı bilgiler yer almaktadır" ifadelerini kullandı.
İlacın kullanımı hangi durumlarda durdurulmalı?
COVID-19 testi pozitif çıkan hastalarda kullanılan ilaçların hangi durumda durdurulması gerektiği hakkında da konuşan Kayıpmaz sözlerine şöyle devam etti:
- "Buna göre ilacın kalp elektrosunda “QT uzaması” denilen duruma yol açma riski olanlar ileri yaştaki (65 yaş üzeri), kalp hastalığı öyküsü, potasyum düşüklüğü başta olmak üzere elektrolit dengesizliği, furosemid ve tiazid grubu idrar söktürücü kullanımı, böbrek ve karaciğer yetmezliği, QT aralığını uzatan başka ilaç kullanım öyküsü olan ve sepsis tanısı konmuş kişilerdir. QT uzaması açısından riskli olan bu saydığımız kişilere öncelikle kalp elektrosu (EKG-elektrokardiyogram) çekilerek, düzeltilmiş QT mesafesi elekto üstünde hekim tarafından hesaplanmalıdır. İlaca başlanmadan önce QT mesafesinde uzama saptanırsa,ilacın kullanımından kaçınılmalıdır"
Favipiravil hangi durumlarda kullanılmamalı?
Bir antiviral ilaç olan favipiravirin 'ana tedavi ilacı' olarak ön plana çıktığına işaret eden Kayıpmaz, "Favipravirin yan etkileri arasında karaciğer fonksiyonlarında yükselme, ishal, sindirim sistemi yan etkileri (bulantı, gaz artışı) bulunmaktadır. Bu ilaç gebelikte ve emziren annelerde kullanılmamalıdır" ifadelerine yer verdi.
Her ne kadar kullanım talimatları hastalara yazılı olarak verilse de gözden kaçabilen önemli bir bilgiyi de burada eklemek gerekir: İlk iki dozun 8 tablet şeklinde alındığı ilaç “favipiravir” etken maddeli ilaçtır. “Hidroksiklorokin” etken maddeli ilaç değildir. Hastalar ilaç kullanırken buna mutlaka dikkat etmelidir.
Erken başlanan ilaç tedavisinin COVID-19’da zatürreye dönüşümü azalttığı, hekimin tavsiye ettiği ilaçların kullanılmasında yarar olduğu konusunda da bilgi veren Doç. Dr. Afşin Emre Kayıpmaz ilaç kullanmadan hastalığı atlatanlar hakkında şu görüşlere yer verdi:
- "Elbette ki bu ilaçları kullanmadığı halde hastalığı ayakta atlatan veya her iki ilacı da kullandığı halde hastalığı ilerleyen hastalar vardır. Bununla birlikte hem filyasyon ekiplerindeki hem de sağlık kuruluşlarındaki hekiminizin uygun gördüğü ilaçları kullanmak, sizi hastalığın ilerlemesinden önemli ölçüde koruyacaktır".
Favipiravir kaç doz olarak kullanılıyor?
COVID-19'da ana tedavi ilacı olan 'favipiravil' hammaddesiyle üretilen Favicovir, PCR testi pozitif çıkan vatandaşlarda ilk gün sabah 8, akşam 8 olmak üzere toplam 16 ilaçla tedavi sürecine başlanıyor. İlk günü takip eden günlerde ise ilaç sayısı sabah 3, akşam 3'e düşüyor. 5 günlük bir sürede tedavinin tamamlanması öngörülüyor.