Kırım Tatarlarının milli lideri: Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu

Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, 13 Kasım 1943 tarihinde Kırım’ın Bozkoy köyünde dünyaya gözlerini açar.

18 Mayıs 1944 tarihinde tüm Kırım Tatar halkı, SSCB’nin Devlet Başkanı Josef Stalin’in emriyle zorunlu olarak Kırım’dan Orta Asya’nın, Ural Dağlarının ve Sibirya’nın uzak bölgelerine sürgün edildi. Kırımoğlu’nun ailesi de Özbekistan’a sürgün edildi.

İnsanlık dışı yöntemler ve yolculuklarla tehcire tabi tutulur. Bu tehcirde binlerce Kırım Türkü yollarda açlık, hastalık ve kötü muamele neticesinde hayatını kaybeder. Mustafa  Abdülcemil Kırımoğlu’nun ailesi, diğer Kırım Tatarları gibi sürgünün bütün vahşetini ve Sovyet devletinin onlarca yıl boyunca uyguladığı ayrımcılığı yaşar. 

Kırımoğlu, sürgün edildiği Özbekistan’ın Taşkent şehrinde tornacı olarak fabrikada çalışır.

1962 yılında Kırımoğlu Taşkent Sulama ve Arazi Islahı Mühendislikleri Enstitüsünü kazanır; ancak SSCB’nin milli güvenlik servisi olan KGB’nin kararıyla 1965 yılında bu okuldan atılır. Okuldan atılmasının sebebi, Kırım Tatar gençlerine kendisinin yazmış olduğu “XIII-XVIII Yüzyıllarda Kırım’da Türk Kültürünün Kısa Tarih Özeti” adlı el yazısını dağıtmasıdır.

Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, uluslararası kamuoyuna tüm haklardan yoksun kalan Kırım Tatar halkının durumu ve haklarının iadesi için verdiği mücadele hakkında bilgi verilmesini organize eder.

1950 ve 60'larda Tatarlar vatanlarına dönmek için Özbek kentlerinde düzenledikleri eylemlerle mücadele verir. 23 Temmuz 1987 günü Sovyet rejiminin kalbi olarak kabul edilen Kızıl Meydan’da toplanan yüzlerce Kırım Türkü ve onları destekleyen Sovyet vatandaşları, Sovyetler Birliği’nde eşi benzerine az rastlanan bir miting gerçekleştirir. Kırımoğlu’nun liderliğinde  organize edilen bu gösteri, orada bulunan yabancı basın mensupları tarafından bütün dünyaya aksettirilir.

1969 yılında Kırımoğlu, SSCB’de İnsan Hakları Koruma Grubu kurucularından biri olur. Verdiği insan hakları mücadelesi onun 15 yıl hapis cezası almasına neden olur. 

Kırımoğlu, 1970’li yıllarda kendisine karşı açılan sıradaki davadan dolayı açlık grevi ilan eder.

Kırım Tatar Milli Hareketi ile SSCB’de İnsan Haklarını Savunma Hareketi arasındaki sıkı işbirliğinin taraftarı olan Kırımoğlu, 1967 yılında hapisten çıktıktan sonra Moskova’da ve SSCB’nin diğer bölgelerinde faaliyet gösteren insan hakları savunucularıyla temas kurar.

Tehcir edilen Kırım Türklerinin öz vatanlarına dönmelerine, , Kırım davasının lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’nun çabaları sayesinde nihayet izin verilir.

Kırımoğlu, 1989 yılında ailesi ile beraber Kırım’a döner. 1991 yılın Haziran ayında Kırım Tatar Milli Kurultayı toplanır.Ardından Kırım Tatar Milli Meclisi seçildi. KTMM Başkanı olarak da Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu seçilir.

Kırımoğlu, Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko tarafından 3 Kasım 2014 tarihinde Ukrayna Cumhurbaşkanı’nın Kırım Tatarlarından Sorumlu Yetkilisi görevine getirilir.

Kırım'ın Rusya tarafından 2014'te işgal edilmesinin ardından 5 Mayıs 2014'te Kırım'a girişi yasaklanan Kırım Tatarlarının milli lideri Kırımoğlu o tarihten itibaren Ukrayna’nın başkenti Kiev'de sürgünde yaşıyor.

15 Nisan 2014 tarihinde de Kırım Tatarlarının Sovyet Yönetimi tarafından maruz bırakıldığı sürgünü sürekli gündemde tutan ve Ukrayna Parlamentosu'nda Kırım Tatarlarının temsilciliğini yapan Kırımoğlu'na dönemin Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından Cumhuriyet Nişanı tevcih edilir.

Kırımoğlu, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Bürosu’nun insan haklarını savunma alanında verilen Nansen Ödülünün ve Uluslararası Pılıp Orlık “Ukrayna Toplumunu Demokratikleştirme” Ödülü sahibidir.