Sakınan göze çöp batarmış, kırk gün deli dersen deli olur, ben sana demiştim türünden ifadelerin işaret ettiği durum…
Bu etkiyi, kendini gerçekleştiren bir beklenti veya inanç; bir insan veya grup hakkındaki beklentilerin gerçekleşmesine yol açma süreci; gerçek olduğuna inanılan şeylerin gerçekleşmesi olarak açıklayabiliriz. Bu süreçte kişi, önce başka bir insanın nasıl davranacağına ilişkin bir beklentiye girer. İkincisi ise o insana karşı bu beklentiye uygun tutum sergiler ve karşıdaki insanda onun tutumuna uygun davranışlar geliştirir. Böylece başlangıçta gerçekliği olmayan bir şey gerçekleşmiş olur. Bu kavram özellikle sosyal psikoloji de önemli bir yere sahiptir ve her türlü kişilerarası etkileşimde kendini gösterir.
0.
Bunun sosyal psikolojideki örneklerinden biri, bir ilkokul öğretmenine birinci sınıfa başlayan iki grup öğrenci hakkında bilgi verilmiş. Öğretmene bir grup öğrencinin IQ'sunun yüksek diğerinin ise daha düşük olduğu söylenmiş (Bilgi gerçek değildir, gruplar tesadüfi dağıtılmıştır). Yıl sonunda öğrencilere IQ testi yapan araştırmacı, öğretmene zekası düşük denen öğrenciler düşük skor, yüksek denen öğrenciler yüksek skor aldığını gözlemlemiştir. Öğretmenin onlardan beklentisinin zaten düşük/yüksek olmasının öğrencilere davranışını o yönde etkilemiştir. Yani öğretmen bilmeden zeki olduğunu düşündüklerine iyi diğerlerine ise kötü motivasyon sağlamıştır ve beklenen sonuç alınmıştır.
0.
Kişinin kendisine duyduğu güven sürekli olarak artıp azalabilir ve bu kendini gerçekleştiren kehanet haline gelir. Kişi ne kadar başarılı olursa, başarı beklentisi o kadar yüksek olur ve bu şekilde başarı, başarı beklentisini izler. Başarabileceğine inanan kişi başarmak için hareket eder. İki şekilde de inanç kendini doğrular hale gelir. Bu etki Wallenda Faktörü olarak da bilinmektedir. Karl Wallenda adında bir ip cambazı senelerce başarılı gösteriler yaptıktan sonra ipten düşerek hayatını kaybetmiştir. Ölümünden sonra eşi tarafından yapılan açıklamaya göre Karl Wallenda'nın, düşmeden önceki üç ay boyunca tek düşüncesinin ipte yürümek yerine ipten düşmek olduğu ortaya çıkmıştır. Tüm enerjisini ipte yürümek yerine ipten düşmemek üzerine yoğunlaştırmıştır. Sonuç olarak, başarısızlıktan korkulduğunda tüm düşünce, enerji aslında bu noktaya yoğunlaştığından başarıya ulaşmak zorlaşmakta, belki de imkansız hale gelmektedir.
0.
Mitolojiye göre, Pygmalion bir kadın heykeli yarattı ve ona öylesine bir sevgi gösterdi ki Afrodit'in müdahalesi ile heykel bir canlıya dönüştü. Onun sevgisine yanıt verdi. Kendini gerçekleştirme kehanetine göre de neyi beklersek, onun gerçekleşme olasılığı daha yüksektir…
0.
Karşımıza çıkan ne olursa olsun, endişe ve korkularımızı belirleyip, saptadıktan sonra kendimizi bunların esiri olmayacak bir şekilde motive edecek; kaybetme kelimesini aklımıza bile getirmeyecek ve olumlu bir yaklaşım ile çalışarak istediğimiz sonuçları elde edeceğiz. Ancak yine de süreç sonunda ortaya çıkan netice istek ve arzularımızın aksine gelişmişse de bunu da olgunlukla karşılayıp, alacağımız dersleri alıp yolumuza devam edeceğiz. Gerekirse çok üzüleceğiz ama "hayat devam ediyor" deyip yürümeye devam edeceğiz.