Irkçı ifadeler, futbol taraftarları kullanıyor diye sözlüğe girebilir mi?

Oxford İngilizce Sözlük, "Yid" kelimesinin anlamını İngiliz futbol kulübü Tottenham taraftarları için genişletti.

Yid kelimesi, dünyanın en geçerli sözlüklerinden biri olan Oxford'da "Yahudileri aşağılamak için kullanılan bir argo" olarak geçiyordu.

Oxford yayımcılarının yaptığı açıklamaya göre, bundan böyle sözlükte Yid'in diğer bir anlamı, "Tottenham Hotspur Futbol Kulübü taraftarı veya oyuncusuna verilen ad" olarak geçecek.

Oxford Üniversitesi Yayınları (Oxford University Press), yaptığı açıklamada, "Tottenham Hotspur Futbol Kulübü geleneksel olarak Londra'nın kuzey ve doğusundaki Yahudilerle özdeşleştirilmiş durumda. Bazı Tottenhamlılar da zaman zaman kendilerini tanımlamak için Yid kelimesini kullanıyor. 2 ayrı bağlamda da (ırkçı ifade olarak ve taraftarların kendini tanımlaması olarak) kelimenin tanımının net olmasını sağlayacağız." ifadelerini kullandı.

• 2019'da Oxford yılın kelimesi olarak 'climate emergency' (iklim acil durumu) ifadesini seçmişti.
• Oxford her yıl seçtiği kelimeleri şöyle tanımlıyor:
• Yılın kelimesi veya ifadesi, o yılın meşguliyetlerini, modunu ve ruhunu yansıtıyor. Ayrıca kelimenin gelecekte kültürel öneme de sahip olacağı öngörülüyor.

Kulüp ve bazı taraftarlar tepki gösterdi

Öte yandan bazı Tottenhamlılar ise altında yatan sebep ne olursa olsun, futbol taraftarlarının ırkçı ifadeler kullanmaması gerektiğini ifade etti.

Tottenham Sözcüsü ise yaptığı açıklamada, "Kulüp olarak hiçbir zaman 'y' ile başlayan kelimeyi hiçbir kulüp kanalımız veya mağazamızda kullanmadık. Ayrıca Yahudi olan ve olmayan hiçbir taraftarımız da bu kelimeyi saldırı amacıyla kullanmaz. Oxford'un yaptığı tanım, kelimenin kullanıldığı bağlamı ayırt etmediği için oldukça yanıltıcı. Açıklık kazandırılmasını bekliyoruz." dedi.

İngiliz Yahudileri antisemitik saldırılardan korumak için 1994'te kurulan Community Security Trust (Topluluk Güvenliği Vakfı) Sözcüsü ise şunları kaydetti:

"Oxford İngilizce Sözlük Yahudilerle ilgili birçok kelimeyi sözlüğe ekliyor. Bu yüzden hangileri ırkçı (antisemitik), hangileri değil bunu ayırt etmek çok önemli. En nihayetinde, bu ırkçı kelimeyi kamuda kullanılır hale getiren ve yaygınlaştıran Oxford değil, taraftarın kendisidir."

Tottenham taraftarı ve Yahudi kimliği

Normalde Yahudilere karşı ırkçı bir ifade olan Yid, Tottenham taraftarları tarafından takım marşlarında benimsenmiş durumda.

Taraftarlar, kendileri için "Yid Ordusu" ve "Süper Yahudiler" gibi ifadeler kullanıyor fakat dindar bir grup olarak görülmüyorlar.

İngiltere'de "Yid" kelimesinin kullanımı adli soruşturma açılmasına dahi sebebiyet verebiliyor.

Kullanılan dil, günlük yaşama nüfuz eden iktidar ilişkilerini ortaya çıkarıyor

• Post-yapısalcı kuramcılara göre, kullanılan dil günlük yaşama nüfuz eden iktidar ve güç ilişkileri kuruyor ve bu ikili, süreç boyunca birbirini beslemeye devam ediyor.
• Bazı azınlık gruplar, kendilerine saldırı veya hakaret olarak kullanılan kelimeleri kasten benimseyerek, kelimenin negatif anlamını kaybetmesi için çabalıyor. Böylelikle birkaç on yıl önce hakaret olarak kullanılan bir kelime, o alt kültür veya azınlık grup içerisinde negatif çağrışımlar oluşturmamaya başlayabiliyor. Sosyal medyanın hayatımıza girmesiyle birlikte, bu değişim çok daha kısa bir sürede dahi gerçekleşebiliyor.
• Değişen sosyal bağlam ve siyasete göre ise bazı ifadeler geçmişte negatif olarak algılanabilirken yeni imkan ve öznellik biçimleriyle farklı anlamlara gelmeye başlayabiliyor. Bunun tam tersinin yaşanması da mümkün oluyor.
• Bu anlamda Tottenham'ın kulüp olarak ve bazı taraftarların "Yid" kelimesi üzerinden hassasiyet göstermesi, Oxford Sözlük'ün ise kelimeyi self-designation (kendi kendini tanımlama) olarak görmesi değişen siyasetin ve bağlamın küçük bir örneği sayılabilir.