İngiltere'nin AB'den boşanma sürecinde yeni gelişme: Taraflar anlaştı

İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılma (Brexit) sürecinde önemli bir gelişme yaşandı. Britanya hükümetinden bir kaynak, bu hafta içerisinde yürütülen yoğun müzakelerde tarafların taslak bir anlaşma metni üzerinde teknik mutabakat sağladıklarını kaydetti. Süreç tamamlanırsa Britanya 29 Mart 2019’da AB’den ayrılacak.

• Brexit referandumunun üzerinden iki yıl geçmişken ülkesinin AB'den nasıl ayrılacağına dair Brüksel ile anlaşan İngiltere Başbakanı Theresa May, dün akşam Başbakanlık konutunda teker teker ağırladığı kabine üyelerine anlaşmanın detaylarını sundu. Bakanların yanlarına Brexit anlaşmasının metnini almasına izin verilmezken, en az 500 sayfa olan anlaşmaya şimdiden yüksek sesli itirazlar yöneltildiği öğrenildi.

May’in sadece kabinesini değil, daha sonra İngiltere parlamentosunu da ikna etmesi gerekecek. Bugün 17:00'de May kabinesi ile bir araya gelecek; Brexit anlaşmasının geleceği, bu toplantının ardından biraz daha netleşecek.

Taslak metin bugün AB üyesi ülkelerin daimi temsilcilerince Brüksel’de de ele alınacak. Londra’dan gelecek sinyali bekleyecek olan Brüksel, May’in kabinesinin metni onaylaması halinde pazartesi günü bakanlar düzeyinde bir toplantıya ev sahipliği yapacak.

İki tarafın siyasi onayı olması halinde ise muhtemelen 25 Kasım’da Brexit konulu özel bir AB Zirvesi düzenlenecek.

Anlaşmanın detaylarında neler var?

İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden çıkış tarihi olarak belirlenen 29 Mart 2019 tarihinin ardından nasıl bir geçiş döneminin olacağı ve geçiş döneminin ne kadar süreceği, bunun ardından İngiltere ve AB arasındaki ilişkilerin nasıl şekilleneceği bu anlaşma sayesinde belirlenecek.

• Henüz May ve AB arasında mutabakata varılan anlaşmanın detayları belli değil; ancak Brüksel'e dayandırılan ve basına sızdırılan birtakım bilgiler var.

Şimdiye kadar May'in üzerinde çalıştığı taslağa en büyük tepki, Brexit yanlısı isimlerden geliyordu. May'in Avrupa Birliği ile serbest ticaret koşullarını sürdürme arzusu en çok eleştirilen noktaydı. Sürdürülen müzakerelerde bir diğer anlaşmazlık noktası ise İrlanda ve Kuzey İrlanda sınırına fiziksel sınır kontrolleri getirilmeden ilişkilerin nasıl sürdürüleceğine dairdi.

• İngiltere'nin bir anlaşma olmadan AB'yi terk etmesi durumunda, Kuzey İrlanda için 'backstop' denen uygulamanın devreye girmesi konusunda daha önce mutabakat sağlanmıştı. May ve AB arasında varılan anlaşmada, bu backstop denen sürecin ve işlemin nasıl işleyeceği yer alıyor.

Guardian gazetesine göre, İngiltere ve AB'den eşit sayıda üyelerin olacağı bir kurul, 'backstop' denen sürecin ne zaman sona ereceğine karar verecek. Yine Guardian'a göre Temmuz 2019'da İngiltere'nin ticari olarak geçiş sürecinde mi kalması gerektiği yoksa serbest ticaret koşullarına tamamen geçmeye hazır mı olduğu gözden geçirilecek.

Gazeteye göre, backstop sürecinin işlemesi takdirinde kabine kaynakları Kuzey İrlanda'ya özel bir statü verilmeyeceğini öne sürüyor; ancak Brüksel'deki kaynaklar ise gümrük birliği ve tek pazar cephesinde bölgenin özel bir statüsü olacağını belirtiyor.

Kuzey İrlanda-İrlanda sınırı tartışması müzakereleri tıkamıştı

Müzakerelerin tıkandığı nokta Birleşik Krallık ile Avrupa Birliği'nin karadan buluştuğu Kuzey İrlanda ile İrlanda sınırıydı.

• AB üyesi İrlanda ile katı sınır kontrollerinin uygulanmasına karşı çıkan Londra'ya Kuzey İrlanda'nın tek pazarda kalması önerilmişti. Brüksel'in önerisine 'Birleşik Krallık'ın toprak bütünlüğünü ihlal edeceği gerekçesiyle' karşı çıkan İngiliz Başbakan Theresa May ise 'Backstop' adı verilen protokolün, sadece Kuzey İrlanda için değil, Birleşik Krallık'ın tamamında geçerli olmasını, ülkenin bütününün geçici bir süre Gümrük Birliği'nde kalmasını istiyordu.

Londra'nın sunduğu protokole göre geçiş sürecinin ardından, diğer ülkelerle serbest ticaret anlaşmalarına imza atana kadar Birleşik Krallık'ın Gümrük Birliği'nde kalması talep ediliyordu..

Anlaşma İngiltere parlamentosundan geçmezse ne olur?

Bu noktada İngiltere'nin AB'den anlaşmasız ayrılması gündeme gelir. Bu da özellikle piyasalar ve iş dünyası için büyük bir belirsizlik anlamına geliyor. Bu durumda hükümetin ne yapılacağına karar vermesi gerekecek.

Brexit kapsamında yürürlüğe konan kanunlara göre 21 Ocak 2019, AB ile anlaşmanın yapılması için belirlenen son tarih.

Brexit süreci nasıl ilerlemişti?

• İngiltere 23 Haziran 2016'da yapılan referandumla AB'den ayrılma kararı almıştı.
• AB ile İngiltere arasında Haziran 2017'de başlayan müzakerelerde taraflar, geçen yılın sonunda İngiltere'nin AB bütçesine taahhütlerinden kaynaklanan yüklü bir "ayrılık ücreti"nin ödenmesi ile vatandaş haklarının da aralarında yer aldığı bir dizi konuda ön anlaşmaya varmıştı.
• Taraflar, AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ile İngiltere'ye bağlı Kuzey İrlanda arasında fiziki sınır getirmeyecek bir çözüm üzerinde ise kesin anlaşmaya varabilmiş değildi.
• Müzakerelerin sonunda bir anlaşmaya varılsa da varılmasa da İngiltere 29 Mart 2019'da AB'den resmen ayrılmış olacak. İngiltere'yi 2020 yılının aralık ayı sonuna kadar AB kurallarına tabi kılacak bir "geçiş süreci" öngörülüyor.

AB'den İngiltere'yle vizesiz seyahate devam hazırlığı

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, İngiltere ile AB arasında devam eden Brexit müzakerelerinde pürüz çıkması durumunda vatandaşlara karşılıklı olarak vize muafiyeti uygulanmasını teklif etti.

AB Komisyonu, Brexit müzakerelerinde anlaşma sağlanamaması durumunda İngiltere ve AB arasında vatandaşlara vize uygulanmamasına yönelik düzenleme teklifini açıkladı. Buna göre, İngiltere ve AB arasında anlaşmasız ayrılık durumunda 30 Mart 2019'dan itibaren Schengen bölgesi ve İngiltere arasındaki seyahatlerde vatandaşlar 180 gün içinde 90 günlük vizesiz giriş imkanı bulacak.

• Schengen bölgesi, 26 Avrupa ülkesinden oluşuyor. 60'tan fazla ülke vatandaşı Schengen bölgesi ülkelerine vizesiz seyahat edebiliyor.