II. Dünya Savaşı'nın ekonomik faturası

HİKMET YALÇINKAYA
Abone Ol

İnsanlık tarihinin en kanlı ve en büyük savaşı II. Dünya Savaşı’dır. 1939-1945 yılları arasında gerçekleşen savaşta 40 ila 50 milyon insanın hayatını kaybettiği biliniyor. Savaşın ekonomik boyutuna hep birlikte bakalım.

20. yüzyılın sonları ve 21. yüzyılın başlarında oluşan modern savaşların maliyetinin 15 trilyon doları aştığı hesaplanmaktadır.

0. 1. Dünya Savaşı ve 2. Dünya Savaşı
1.Dünya savaşının maliyeti 500 milyar dolar, 2. Dünya savaşının maliyetinin ise 1.5 trilyon dolar olduğu biliniyor. Bu savaşların maliyetinin yüzde 21’ini ABD, yüzde 20’sini İngiltere, yüzde 18’ini Almanya, yüzde 13’ünü SSCB karşıladı. 1. Dünya Savaşı sonunda Versalles antlaşması gereği Almanya’da istenen korkunç savaş tazminatları ABD tarafından Almanya’ya borç verilerek finanse edildi. Yüzbinlerce ölü ve yaralı, yıkılan yerleşim yerleri ve yok olan kültür dokuları.
0. 2. Dünya Savaşının Ekonomik Sonuçları

 *Yaklaşık 6 yıl süren savaş sonrası tarım ve sanayi üretiminde büyük düşüş yaşandı. 

* Uluslararası Para Fonu (IMF) kuruldu. * Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası kuruldu. 

* Özellikle 1945 ve 1946’da Avrupa’da enflasyon ve kamu borçlanmaları büyük artış gösterdi. 

* Devletlerin paralarının altın veya altına çevrilebilir paralarla garanti altına alınması kararı alındı. 

* ABD doları önemli ölçüde değer kazandı. 

* Savaş sonrasında ekonomide canlılık yaşandı. 

* Avrupa ülkelerinde, Japonya’da ve SSCB’de önemli ekonomik değişimler gerçekleşti.

0. Türkiye ekonomisine etkisi
Savaşın içinde doğrudan yer almadığı halde oldukça yakınında yaşanan savaş sebebiyle savaş ekonomisi deneyimi Türkiye’yi etkilemiştir. Savaş boyunca yarı seferberlik devam etmiş ve yetişkin nüfusunun askere alınması üretim hacminde düşmelere neden olmuştur. Savaş öncesinde başlayan planlama çalışmaları ve sınai yatırım programlar, savunma harcamalarının bütçeye hakim olması nedeniyle ertelenmiş ve bu yıllarda yeni yatırımlara girişmek yerine mevcut yatırımları korunup işletilmesi temel politika olarak benimsenmiştir.
0. Savaşlarda ölen insan sayısı
Dünyada toplam 15 bin 500’ün üzerinde bölgesel ya da ulusal savaş yaşandı. 3 milyar 700 milyon insan öldü. I. Dünya Savaşı’nda ölen her 100 kişiden 14’ü, II. Dünya Savaşı’nda ölen her 100 kişiden 70’i, 1990’lardaki savaşlarda ölen 100 kişiden 90’ı sivildi. 1945-1992 yılları arasında gerçekleşen 149 savaşta 23 milyondan fazla insan öldü. Bunun yalnızca 3 milyonunu askerler oluşturdu. Bilinen o ki, savaşlarda genellikle 1 askerin ölümüne karşılık 1 sivil doğrudan, 14-15 sivilse açlık, susuzluk, bulaşıcı hastalıklar gibi nedenlerden ölmektedir. Dünyanın en kanlı savaşı olarak tabir edilen II. Dünya Savaşı’nda 40-50 milyon insan yaşamını yitirdi. Nükleer silahların kullanıldığı tek savaş olarak da tarihe geçmiş durumdaki söz konusu savaş aynı zamanda Yahudi soykırımı gibi kitlesel sivil ölümlerinin de yaşandığı bir savaştır.
0. ABD'nin silahlanmaya ayırdığı bütçe
ABD’de silahlanmaya ayırdığı bütçe 396,1 milyar dolar olarak tahmin ediliyor. ABD’nin potansiyel düşman gördüğü 7 ülkenin silahlanma için ayırdığı ücrete, Rusya ve Çin’in harcamaları da eklendiğinde oluşan bütçe ise 117 milyar dolar ediyor. Bu da ABD’nin silahlanma harcamalarının ancak 3’te biri büyüklüğüne ulaşabiliyor.