Her hata kötü değildir: 'Yanlışlıkla icat edilmiş 6 ürün'

NAZİF MENTEŞ
Abone Ol

Günlük hayatta sıklıkla kullandığımız birçok ürün, 'yanlışlık eseri' ortaya çıktı. Farklı ürünler ya da çalışmalar üzerinde yoğunlaşan bilim insanları zaman zaman hedeflediklerinden çok daha farklı sonuçlarla karşılaştı. Her hatanın kötü olamayacağını gösteren icatlar, kendi alanında oldukça kullanışlı ve başarılı ürünler olarak bugün bile hayatımızda.

Bir bilim insanını değerli kılan özelliklerin başında ‘eksiklikler’ keşfederek onlar üzerine çalışması ve eksiklikleri giderecek ürünler, icatlar ortaya koyması gelir. Bu şekilde çalışan bilim insanlarının yaklaşımları dışında kaderin devreye girdiği anlar da tarihi değiştirmek noktasında oldukça maharetli.

İcatların ortaya çıkmasında bilim insanlarının çalışmaları kadar 'hataların' da etkisi oldu. Bambaşka icatlar ya da bilimsel çalışmalar için uğraşan bilim insanları hiç beklemediği icatlarla karşılaştı, tarihe özel ürünler armağan etti.

Başka bir icat, geliştirme ya da sanat eseri üzerinde çalışan bilim insanları, hata ya da hatalar silsilesi neticesinde hiç hedeflemedikleri, bambaşka kolaylıklar ortaya çıkarabiliyor. Post-it’ten teflon tavaya; mikrodalga fırından güçlü yapıştırıcılara kadar birçok ürünün yanlışlıkla icat edilmesi bizi oldukça heyecanlandırdı ve hepsini derleme ihtiyacı hissettirdi. Hata sonucu icat edilen 6 müthiş ürün derledik.

1. Post-it (Yapışkanlığı not kağıdı)

Birçok ofis ve öğrenci masasının değişmez üyesi post-it, oldukça kullanışlı ve başarılı bir ürün olarak değerlendirilebilir. Buna rağmen post-it, bir ‘başarısızlık’ sonucu ortaya çıktı. Tarihi 1980 yılına dayanan bu işlevsel ürün, 3Mşirketi için çalışan bir kimyagerin güçlü bir yapıştırıcı üretmek isterken çok güçsüz bir yapıştırıcı üretmesiyle ortaya çıktı.

Post-it, ofis ortamlarının ve ders çalışma masalarının vazgeçilmez ürünleri arasında yer alıyor.

Güçlü yapıştırıcı konusunda başarısız olan 3M mühendisi Spencer Silver'ın pek de güçlü olmayan yapıştırıcısını değerlendirmek isteyen meslektaşı Arthur Fry, bu yapıştırıcıyı kitap sayfalarını birleştirmek için kullandı. Bir süre sonra da yapıştırıcıyla kaplanmış küçük yapıştırıcı kağıtları piyasaya sürdü. Post-it’in masalarımıza yerleşmesi de bu şekilde gerçekleşti.

2. Teflon tava (Yapışmaz tava)

Mutfakların vazgeçilmez ürünlerinden tava, yemeklerin alt kısma yapışması sorunuyla uzun süre ‘problemli’ olarak değerlendirildi. Teflon tavanın icadıyla tamamen tarih olan bu aksaklık, aslında bir yanlışlık eseri ortadan kaldırılmıştı.

Teflon tavaların mutfakta vadettiği 'yapışmazlık' aslında yanlışlık eseri bulunmuştu.

Teflon tavanın mucidi Roy J. Plunkett, 1938 yılında soğutucu gaz projesi üzerinde çalışırken deneylerinde kullandığı kabı açtığında tetrafloretilen adlı gaz ile demirin birbirine reaksiyon gösterdiğini fark etti. Plunkett tarafından ‘faydalı’ olarak değerlendirilmeyen bu özellik, ondan 16 yıl sonra Marc Gregoire tarafından yapışmaz yani teflon tavaya dönüştürüldü.

3. Mikrodalga fırın

Mutfakların en özel parçaları arasında değerlendirilen mikrodalga fırınlar da yanlışlık sonucu icat edilmişti. Başarılı mühendis Percy Spencer’ın 1945’te icat ettiği mikrodalga fırın, bir tüp çeşidi olan magnetron üzerinde yapılan deneyler sırasında ortaya çıktı.

Mikrodalga fırınlar, cepte eriyen çikolatayla mutfaklarımıza armağan edilmiş oldu.

Yaptığı deneyler esnasında cebinde duran çikolatanın eridiğini fark eden PercySpencer, durumu fark edince bir miktar mısırı da aynı mesafeye getirdi ve magnetronun mısırı patlattığını fark etti. Bu farkındalık, mutfaklarımıza mikrodalga fırın hediye etmiş oldu.

Mutfak ürünlerinden bahsetmişken Lokma'ya değinmemek olmaz: Türkiye'nin en orijinal yemek platformu lokma.net, Instagram'da da aktif durumda!

4. Hızlı yapıştırıcılar

Günlük yaşantı ve mobilyacılık sektöründe büyük bir ilgiyle kullanılan ‘hızlı yapıştırıcılar’ tamamen tesadüf eseri ortaya çıktı. II. Dünya Savaşı sırasında Kodak için çalışan bir araştırma görevlisi, plastik mercek icat etmeye çalışırken hızlı yapıştırıcıyı ortaya çıkardı. Siyanoakrilat isimli bu madde, günümüzde halen kullanılan yapıştırıcıyla birebir aynı. Üretilen yapıştırıcı, 1950 yılında Super Glue ismiyle satışa sunuldu.

Özel ve hızlı yapıştırıcılar, II. Dünya Savaşı esnasında plastik mercek üretme amacıyla çıkılan yolda icat edildi.

5. Balonlu naylon

Günümüzde özellikle kırılabilecek eşyaların paketlenmesi konusunda faydalı olarak değerlendirilen ve kargo şirketleri tarafından kullanılan naylon türü, patlatması yoluyla da neredeyse ‘andtidepresan’ özelliği gösteriyor. Oysa balonlu naylon, bu iki amaçtan çok uzakta; 1957 yılının yaz aylarında duvar kağıdı olarak üretilmişti. Günümüzün en yaygın ambalaj malzemesi, bir süre de bilgisayar parçalarının korunmasında kullanılmıştı.

Patlatmayı çok sevdiğimiz, kargo şirketlerinin bir numaralı silahı balonlu naylonlar da yanlışlık eseri ortaya çıkmıştı.

6. Streç film

Dünyanın en çok tercih edilen mutfak ürünleri arasında değerlendirilen streç film, 1933 yılında bir laboratuvar ortamında icat edildi.

Streç filmin üretilmesi kuru temizleme için gerçekleştirilmiş, gıda sektörüne geçiş yapmıştı.

İlk etapta kuru temizleme faaliyetleri için üretilen ürün, 1953 yılından itibaren yiyecekleri sarmak için kullanılmaya başlandı. İçindeki kimyasallar nedeniyle hep tartışılan streç film, gıda sektörünün en popüler üyeleri arasında yer alıyor.