Esrarengiz Büyük Londra Yangını: 4 gün sürdü, 13 bin ev kül oldu
BARLAS ATEŞLİ
Londra, vebayı bitirmek için mi kül edildi?
İngiltere’nin başkenti Londra’da 27 katlı bir binada çıkan yangın ülkeyi yasa boğdu.
120 dairenin bulunduğu binaya yaklaşık 40 itfaiye aracı ve 200’ü aşkın itfaiyeci ile müdahale eden Londra İtfaiyesi, yangının çıkış sebebini henüz tespit edemedi.
Yapılan ilk incelemeler neticesinde çok sayıda kişinin binada mahsur kaldığı belirlenirken, her geçen saat can kaybının artmasından endişe ediliyor.
Dünya gündemini sarsan bu yangın haberi, 1666 yılında yine Londra’da meydana gelen ve Büyük Londra Yangını olarak anılan o kara günleri akıllara getirdi.
Kısa bir tarih yolcuğuna çıkmaya ne dersiniz?
23. 1666 yılına gelmeden önce 1212’ye gidiyoruz… Yine Londra, 3 bin kişi civarında can kaybının yaşandığı bir yangın çıkıyor.
22. Bu elim hadise, yaşattığı yıkım sebebiyle ‘Büyük Londra Yangını’ ismini alıyor. Ta ki; 1666 yılının 2 Eylül’üne kadar…
21. 454 yıl sonra bir Pazar sabahı güzel bir kahvaltı planı yapan yüzlerce kişi, aslında son planlarını yaptıklarından habersizdiler.
20. Yangının, dönemin Kralı II. Charles’ın aşçısının ihmali neticesinde çıktığı rivayet edilse de, sebep olan kişinin mesleği dışında bu iddia ile örtüşen başka bir bilgi yok.
19. Ekmek ustası Thomas Farriner’in Ünlü Pudding Sokağı’nda bulunan ekmek fırınından başlayan yangın, civardaki evlerin ahşap olması sebebiyle kısa sürece çevreye yayıldı.
18. İlk müdahaleler ile kontrol altına alınamayan yangın tam 4 gün sürdü.
17. 4 gün içinde 13.200 ev, 87 mahalle kilisesi ve St. Paul Katedrali’ni kül oldu.
16. Yaklaşık 80 bin nüfusu olan kentte 70 bin civarında kişinin evini kaybetti.
15. Kral II. Charles'ın yaşadığı Whitehall Sarayı dahi kısmen etkilendi.
14. Mal kaybının devasa boyutlara ulaştığı yangının can kaybı hiçbir zaman resmen belirlenemedi. Kayıtlara göre bu rakam yalnızca 6. Rakamın düşük olmasının sebeplerinden biri cesetlerin yanarak küle dönmesi, diğeri ise o dönemde ölüm tutanağı tutmanın masraflı ve uzun bir işlem olması.
13. Bu kara bilançonun tek sorumlusu olarak dönemin Belediye Başkanı Thomas Bloodworth gösteriliyor. Sebebi ise panik anında krizi yönetememesi ve hemen hemen her kararı geç vermesi.
12. Yangının ardından Londra yeniden inşa edildi. Ahşap bina yapımı yasaklandı, sigortacılığın temelleri atıldı.
11. 1667’de şehir meclisi tarafından ‘ilk yangın sigortası kurumu’ kuruldu.
10. 1684'te ilk özel yangın sigortası şirketi olan Friendly Society, 1696'da ikinci Hand in Hand, 1704'te ise üçüncü Lombard House açıldı.
9. 2005 yılında yapılan değerlendirmelere göre, yangının maddi zararının günümüzde ekonomisindeki karşılığı 1 milyar avro olarak belirlendi.
8. Etkileri sebebiyle ilk başta ulusal bir felaket olan Büyük Londra Yangını, zamanla küresel bir felaket olarak kabul gördü.
7. Yangının uluslararası boyutlara ulaşması, beraberinde komplo teorilerini de getirdi.
6. Birçok sosyolog ve tarihçi, yangının kazara değil de kasıtlı olarak çıkarıldığı ihtimali üzerinde duruyor.
5. 1665 yılında Londra’da yaşanan veba, yaklaşık olarak 80 bin kişinin ölümüne sebep olmuştu.
4. Bir türlü önüne geçilemeyen bu salgın hastalığı durdurmak ve virüsleri / mikropları kırmanın tek çözümü büyük bir yangın olarak görülüyordu.
3. Her ne kadar acımasızca ve canice gözükse de, bu ihtimal üzerinde duran birçok saygı değer tarihçi ve sosyolog bulunuyor.
2. Koca bir şehir vebayı bitirmek için mi kül edildi? Bunu hiçbir zaman net bir şekilde öğrenemeyeceğiz.
1. İngiltere'de Büyük Londra Yangını her yıl şehrin maketinin ateşe verilmesiyle anılıyor.