Eskiden kullanılan fakat şimdilerde ağzımıza almadığımız mutfak terimleri
KAĞAN TÜRKAY
Abone Ol
Soğan kavurmak, haşlamak, ateşten geçirmek gibi günlük hayatta kullandığımız terimleri eskiden çok daha farklı adlandırırdık
Kültürümüzün ne kadar büyük ve geniş olduğunun farkındasınızdır. Her anlamda olduğu gibi yemek anlamında da kültürümüz tavan yapmıştır. Atalarımızın yokluk dönemlerinde yaptığı yemeklerden daha modernize yemeklere kadar birçok farklı tarif bulunmaktadır. Birçok tarif bulunduğu gibi birçok da mutfak terimi kullanılmaktadır. Tabi eskiden daha farklı terimler mevcuttu. Şu an bu terimler mutfak dolaplarının en ücra köşelerinde saklanmakta. Belki hala yöresel bölgelerde kullanılan terimler olabilir fakat genel anlamda birçoğu unutuldu bile. İşte en ücra köşelerdeki kelimeleri sizler için derledik.
1. Eskiden 'börttürmek' şimdi 'yumuşatmak'
Börttürmek kelimesinin geldiği yer börtmek fiilidir. Bildiğiniz üzere börtmek kabarmak, şişmek anlamlarına gelmektedir. Mutfaktaki kullanımı ise haşlamak ve yumuşatmak anlamına gelmektedir. Çoğunlukla sebzelerin az haşlanması için kullanılan bir terimdi.
2. Eskiden 'kösültmek' şimdi 'soğanı yağda kavurmak'
Yemek kültürümüzde yağda kavrulmuş soğan bir temel noktadır diyebiliriz. Neredeyse her yemeği yaparken yağda kavrulmuş soğan kullanılır. Kösültmek, kösülmek kelimesinden gelen bir kelimedir. Anlamı ise öfkesi yavaş yavaş sönmek, hızını almak, yılmak, pısmaktır.
3. Eskiden 'alazlamak' şimdi 'eti ateşten geçirmek'
Vücuttaki kızarıklık ve şişme belirtilerini gösteren bir hastalık anlamına da gelen alazlamak fiili eti ateşten geçirmek anlamını taşımaktadır. Bazı sebzeler için de yapılsa da çoğunlukla et için kullanılmaktadır ateşten geçirmek. Etin bir yüzü hafifçe ateşin üstünde tutulur ve alazlanmış olur.
4. Eskiden 'yağ tavlamak' şimdi 'yağ kavurmak'
Altı iyice açılan tava veya tencere içerisine yarım paket yağı koyun ve kavurun şeklinde kullanımı olan terim eskiden yağ tavlamak olarak kullanılmaktaydı. Yağ iyice tavlandıktan sonra yemeği yapmak için kullanılan diğer malzemeler tencereye eklenir.
5. Eskiden 'övelemek' şimdi 'iki elle ufalamak'
Büyüklerimizin hala ara sıra kullandığı bu terim bolca kullanılmaktaydı hayatımızda. Hatta çok değil bundan 10 15 yıl öncesinde birçok kişi ufalamak yerine övelemek kelimesini kullanmaktaydı. Köftenin içine konan ekmeği övelemek ya da resimdeki gibi eriştenin üzerine peynir övelemek.
6. Eskiden 'çintmek, çirtmek' şimdi 'çok küçük doğramak'
Çok ince ve küçük küçük doğrama anlamına gelen çintmek terimi mutfağımızda bolca kullanılan bir terimdi. Birçok sebze için çintin dediğimizde onu küçük küçük doğrardık. Şimdilerde neredeyse kimse bu kelimeyi bilmemektedir.
7. Eskiden 'şurubunu içmek' şimdilerde 'hamurun şerbeti çekmesi'
Özellikle bayram zamanlarında şurubunu içmek terimi bolca kullanılırdı. Hala kullanılsa anlamanın zor olmayacağı bir terimdir.
8. Eskiden 'özemek' şimdi 'çırpmak'
Şimdilerde ince ve kıvamlı olması için kullanılan özemek terimi yoğurt için bolca kullanılırdı. Özellikle cacık ve yoğurt ile yapılan birçok çorba tarifinde yoğurdu önce özememiz gerekmektedir.