En lezzetli kış çayları

Kuşburnu, gülgiller ailesinden olup, yaban gülü veya köpek gülü adı ile de bilinir. Kuşburnu, en iyi C vitamini kaynaklarından biridir. Öyle ki portakaldan kat kat fazla C vitamini içermektedir. Bu özelliği nedeniyle bağışıklık sisteminin güçlenmesi, grip ve soğuk algınlığı gibi rahatsızlıklar için faydalıdır. İçerisindeki meyve asitleri hafif idrar söktürücü ve müshil etkilidir. Bu nedenle bitki çayları arasında özel bir yeri olan kuşburnu çayı kabızlık giderici olarak kullanılabilir. Ayrıca böbrek bozukluklarını gidermek için faydalıdır. Kandaki şekeri düşürdüğü bilinir ve şeker hastaları için şiddetle önerilir.

Avrupa'da, halk arasında yüzyıllardır çeşitli rahatsızlıkların tedavisinde kullanılan ıhlamur, ılıman iklimlere özgü ıhlamur ağacı kışın yapraklarını döker. Ağacın ürüne bağlı olarak güçlü ve yumuşak kokulu çiçekler açabilir. Çiçeklerinde bulunan yağ sayesinde aromatik bir tadı vardır. Kurutulmuş çiçekleri ise hafif tatlı ve yapışkandır. Ihlamur çayı bilinen en iyi bitkisel ateş düşürücü ve terleticidir. Ayrıca antimikrobik etkiye sahiptir. Ihlamur bitki çayı ağrı keser, vücudu toksinlerden temizler, bağışıklık sistemini güçlendirir, iltihabı önler ve hastalık sırasında gerekli vitamin ile vücut besler. Ihlamur çayı yeni doğan bebeklere bile içirilebilir. Bebeklere soğuk algınlığı ve grip gibi hastalıklarda sakinleştirici, antispazmodik, antienflamatuar, ateş düşürücü, balgam söktürücü etki yapar.

Bu mütevazi bitki, 2001 yılında Uluslararası Bitki Derneği tarafından 'Yılın Bitkisi' unvanına layık görüldü. Adaçayı, dünya çapında yaygın bir tüketime sahiptir. Adaçayı bitkisinin yaprakları kurutularak çay yapılır ve içecek olarak tüketilir. Ayrıca yaygın olarak yemeklere naif bir tat kattığı için mutfaklarda da kullanılmaktadır.

Adaçayı 70-80 santimlik ağaçlarda yetişir ve genelde ılıman iklimleri sever. Ülkemizde İzmir taraflarında yetişir. Don olaylarının sık yaşandığı bölgelerde ve soğuk iklimlerde istediği sıcaklığın sağlanması için etrafı diğer ağaçlarla kapatılmalıdır. A, C, B6 ve K vitamini açısından çok zengin bir besin kaynağıdır. Tam bir A vitamini deposudur. Yüksek miktarda potasyum, kalsiyum, demir ve magnezyum içerir.

Yasemin çayı,kokulu çaylar arasında en popüler olanıdır.Yeşil çay ve iki farklı yasemin çiçeğini karışımından üretilir.Yasemin çayını sağlık üzerinde olumlu etkileri yeşil çaya benzer ve daha güçlüdür.Bunun yanında çiçeğe koku veren maddelerle de sinir sistemini ve ruhsal durumu olumlu yönde etkiler.Ferahlatıcı,uyarıcı ve dinlendiricidir.

Yasemin çayı parasempatik sinir sistemi aktivitesini artırır.Kalp atım hızını düşürür ve gevşetici ilaçlara benzer,sakinleştirici antistres etki gösterir.Bileşimin bulunan linanool,kafeinin merkezi sinir sistemindeki aşırı uyarıcı etkisini baskılamaktadır.Kas spazmını çözücü etkisiyle çin tıbbında barsak fonkiyonlarını düzenlemek içinde kullanılmaktadır.Ruhsal durumu ölçen testlerde kişiyi psikolojik olarak rahatlatan yasemin kokusunun negatif bulguları azalttığı saptanmıştır.

Ekinezya çayınının anavatanı Amerika kıtasıdır. Eski çağlarda Amerikan yerlileri tarafından değişik hastalıkların tedavisinde ve av, savaş, yabani hayvan saldırısı neticesinde görülen değişik yaralanmaları tedavi etmek amacıyla kullanıldığı gibi, grip, soğuk algınlığı ve boğaz şişliği gibi rahatsızlıkların tedavisinde de etkin bir biçimde kullanılan bir şifalı bitki çayı olmuştur.

İnterferon üretimini destekleyerek vücudun savunma sistemini güçlendirir. İnterferon, doğal öldürücü hücreleri harekete geçirerek, onları virüslü veya tümörlü hücrelere bağlanıp parçalamaya teşvik eder ve virüslerin genetik yapısını bozan, çoğalıp yayılma yeteneklerini engelleyen enzimlerin salgılamasını tetikleyici etki gösterir.

Özellikle enfeksiyon, grip, soğuk algınlığı gibi rahatsızlıklarda kullanımıyla tanınmaktadır. Bağışıklık sistemi yeterince güçlü olmayanlar için ekinezya otu önemli bir doğal destektir.Öksürük ve baş ağrısı gibi durumları hafiflettiği de görülmüştür. Yapılan araştırmalarda ekinezyanın akyuvar sayısında artışa neden olduğu tespit edilmiştir.

Güney Amerika kökenli bir bitki olan mate yaprağı, uyarıcı etkisi ile çay ve kahve alternatifi bir içecek olarak kullanılmaktadır.
Tropik ve yarı tropik iklime sahip yerlerde yetişen mate bitkisi (yerba mate olarak ta bilinir) yeşil altın olarak bilinmektedir. Yağ yakıcı çay olarak ünlenmiş olan mate çayının faydaları da oldukça fazladır. . Mate çayının içinde 196 adet etkin madde bulunmaktadır. Mate çayı içildiğinde kişiye zindelik, canlılık ve hareket kazandırırken, canlanmak için çok sık tükettiğimiz kafeinin aksine tansiyon ve çarpıntı gibi yan etkiler yaratmak yerine sakinleştirici bir etki yaratır. Ayrıca mate çayı, çayda bulunan teofilin ve kakaoda bulunan teobramin maddelerinin her ikisini de içerir. Bu maddeler ise vücuda enerji veren maddelerdir.

Mate bitkisi B1, B2, B3, A, C, E ve B5 gibi vitaminlerin yanı sıra manganez, selenyum, fosfor, klorofil, demir, magnezyum, potasyum, protein yapı taşı olan 15 amino asit çeşidi ve kalsiyum içerir. Yeşil çayın antioksidan etkisinden çok daha kuvvetli bir antioksidan etkisine sahip olan mate çayı, kalp damar hastalıklarına ve romatizmaya iyi gelmektedir. Mate çayı obezite de dahil olmak üzere kalp, sinir sistemi, damar sağlığı, boşaltım ve mide sistemi için de oldukça etkili destekleyici bir bitki çayıdır.

Roobios çayının en sık bilinen özelliği cilt ve cilt sağlığına iyi gelmesi olsa da tüm sağlığa olumlu etkisi yapılan çalışmalar ile bilinen bir gerçek.

Demir, kalsiyum, potasyum, magnezyum, manganez, bakır, çinko ve beraberlerinde alfa hidroksi asit içerir. Doğru kaynaklardan elde edilmiş Rooibos çayı yan etkisi en az olabilecek bitki çaylarındandır.
Tüm bireylerin ve özellikle sporcuların kemik sağlığı için gereklidir. Kalsiyum içeriği sayesinde artrit, osteoporoz ve eklem ağrısı gibi durumlara karşı koruyuculuğu artırabilirsiniz. Özellikle antioksidan kapasitesi ile HDL kolesterol dediğimiz iyi kolesterolün egzersiz ve spor ile birlikte daha fazla ve hızlı artışına ve kötü kolesterol dediğimiz LDL kolesterol seviyesinde azalmaya yardımcı olur.

Bu da damar sertliği, kalp krizi ve felç gibi durumlara karşı koruyucu etki yaratarak kalp sağlığını olumlu yönde etkiler.

Rooibos çayı kafein içermediği için uykusuzluk, huzursuzluk, baş ağrısı ve stres gibi olumsuz faktörleri kontrol altına alır. Özellikle vanilyalı olanları lezzetli ve tatlı aroması sayesinde rahatlıkla şekersiz olarak tüketilebilir.

Yeşil çayın sağlığa faydaları çok eski çağlardan beri bilinmektedir ve dünyanın en sağlıklı içecekleri arasında yer alır. Yeşil çayın içerdiği inanılmaz derecedeki antioksidanların vücudun üzerinde mükemmel etkileri vardır ve içerdiği besin değerleri çok yüksektir.

Yeşil çay E vitamini açısından çok zengin bir bitkidir. Bunun yanında aktif madde olarak keteşinler ve polifenoller içerir. Krom, manganez, selenyum ve çinko açısından da zengin olan yeşil çay aynı şekilde bir C vitamini kaynağıdır.

Çok güçlü bir antioksidan olan yeşil çay, içerdiği besin ve bileşenlerle sağlığımıza inanılmaz derecede katkıda bulunur.

Beyaz çay, çay (camellia sinensis) bitkisinin tomurcuk ve genç yapraklarından elde edilen ve direkt güneş ışığıyla kurutularak fermentasyon işlemine maruz kalmadan minimum oksidasyonla elde edilen bir çay türüdür. Yapılan çalışmalarda çaylar arasında protein açısından en zengin çayın beyaz çay olduğu ve bunun nedenini beyaz çayın hasat edilen kısmının tomurcuk kaynaklı olduğundan düşünülmektedir.

Beyaz çay, trigliserit seviyesini düşürür, yağların parçalanmasını hızlandırır, vücut antioksidan seviyesini arttırır. Kanser hücrelerini inhibe edici etkisi vardır. Özellikle kolon kanseri üzerinde durdurucu etkisi çalışmalar sonucu tespit edilmiştir. Çaylar arasında en yüksek antioksidan değeri beyaz çay taşımaktadır. Kan kolesterol seviyesini beyaz çay yeşil çaya göre daha hızlı düşürmektedir. Vücut LDL (kötü kolesterol) seviyesini düşürüp, HDL (iyi kolesterol) seviyesini yükseltmektedir.

Maydanozgiller familyasından iki yıllık bir bitki türüdür. Gövde dik olarak yükselmektedir. Gövde üzerinden çok sık çatallar çıkar. Bitki 2 metre boyuna kadar uzayabilir. Bitkinin çiçekleri altın sarısı bir renge sahiptir. Bitki ekildikten iki yıl sonraki ilk sonbaharda olgunlaşıp yarılan tohumları toplanmaya başlanır ve kabukları tarakla temizlenir. Direkt güneş almadan kurutulur. Bileşeninde nişasta, tanen, uçucu yağlar ve yapışkan bitki sıvısı ve şeker bulunur.

Rezene bitkisi, herhangi bir şikâyet hissedilmeksizin C ve B vitaminleri ile magnezyum, kalsiyum ve potasyum minerallerini barındırmasından ötürü vücudu güçlendirmek amacıyla kullanılabilir. C vitamini bağışıklık sisteminin güçlenmesinde ve kemik yapısının sağlamlaşmasında etkili olan, antioksidan özelliği bulunan bir vitamindir. Üst solunum yolu enfeksiyonlarında, sindirim zorluğunda, bağırsak parazitlerinde, göz hastalıklarında tedavi amacıyla kullanılmaktadır.