Dünyanın gidişatını değiştiren 10 önemli filozof

Platon ile birlikte Batı düşüncesinin en önemli 2 filozofundan biri sayılır. Aristoteles'in en büyük başarısı bilimsel çalışmayı yöntemleştirmesidir. Aristoteles, ele aldığı her sorunu sistematik olarak inceler. Yani önce konuyla ilgili söylenenleri toplar sonra bu olgulara dayanarak kendi anlayışını oluşturur. Kurduğu kavramların sağlam, açık ve tutarlı olmaları yüzünden Aristoteles, iki bin yıl boyunca felsefenin büyük ustası sayılmıştır. Kendisi aynı zamanda bilim dilinin de yaratıcısıdır; bugünkü bilimsel kavramlarımızın ve terimlerimizin birçoğu onun formüllerinden çıkmıştır.

Çok önemli bir Yunan Filozofu. Batı Dünyasının ilk yüksek öğretim kurumu olan “Atina Akademisinin” kurucusu. Eflatun, Sokrates'in öğrencisidir. Bu nedenle de Sokrates gibi ahlakçı bir pencereden olaylara yaklaşmıştır. Buna göre insanların mutlu olması ancak erdemli bir hayat sürebilmesiyle mümkündür.Eflatun, hem doğada, hem de ahlak ve toplum yaşamında mutlak ve değişmez olanın peşinden koşmuştur.

Fransız Filozof, Batı düşüncesinin en önemli düşünürlerinden biri. Modern Psikolojinin ve Matematiğin kurucusu olarak bilinir. Batı düşüncesini altüst eden bir felsefe sistemi kurdu. Buna göre öğrendiğinin, gördüğünün, duyduğunun, inandığının hepsini birden büsbütün silerek, her şeyden kuşkulanmaya başladı. Yalnız tek bir şeyden emindi: düşüncenin varlığı. Buradan hareketle, evrenin açıklamasını yaptı. Sıkça duyduğumuz “Düşünüyorum Öyleyse Varım” sözünün mimarıdır.

İbn-i Sina hem bir filozof, hem hekim hem de bir bilimadamıdır. İbn-i Sina'ya göre her element sadece kendisine özgü niteliklere sahiptir ve dolayısıyla daha değersiz metallerden ,altın ve gümüş gibi daha değerli metallerin elde edilmesi mümkün değildir. Deneycilikle akılcılığı birleştirir, Tasavvuf alanında da çalışır. İbn-i Sina mantığı psikolojiden çıkarıp düşünce kanunlarını psikoloji üzerine kurmuştur. İbn-i Sina'nın Aristonun öğretisi olduğu tümdengelim yoluyla sonuç çıkarma çözümlemeleri İslam Ortaçağında klasik olmuş, sonraki mantıkçılara da ışık tutmuştur.İbn-i Sinaya göre insanın tanrısal olanla bağlantıya geçmesinin yolunun bir çeşit manevi sezgiyle olduğunu düşünür. Filozofa göre iyilik , yetkinlik ve mutluluk fikrinin doğması için kötülüğün olması gereklidir. Böylece mutlu olmak isteyen insanın önce ruhunu temizlemesi gerektiğine inanır. İbn-i Sina'nın eserleri 12.yy'da Latinceye çevrilmeye başlamış, bazı eserleri Batı'da Üniversitelerin temel ders kitapları olarak okutulmuştur.

Konfüçyüs'ün ana teması insancıl olmaktır. Buna ulaşmanın yolu da diğer insanlara ve atalarımıza saygı duymaktır. “İyi” insan dünyayla uyum içinde yaşayan insandır. Konfüçyüs'ün öğrencileri ile yaptığı konuşmaları toplayan analektler, Çin edebiyatının 13 klasik eserinden biri sayılmaktadır. Onun için 4 temel esas vardır:
1. Ana-babaya saygı
2. Merhamet
3. Adalet
4. Ayinler

O bu 4 erdeme ulaşmanın çok zor olduğunu ama herkesin bunun için çaba göstermesi gerektiğini söyler. Ayrıca “Bilgi”yi en önemli araç olarak görür.

Ahlak Felsefesinin en önemli düşünürlerinden biri. Felsefesinin ana fikri “mutluluk”. İnsan hayatının temel amacının “Mutluluğa ulaşmak”olduğunu öne sürer. Bu yol ona göre doğru “yol”dur. Mantık da doğru yola giderken kullanılması gereken bir araçtır. Epikür'e göre insan tanrı ve ölüm korkusundan kurtulmalıdır. Buna da ancak önyargı ve kuruntulardan kurtularak ulaşılacağına inanır. İnsanlar da dahil, dünya'daki herşeyin atomlardan meydana geldiğini savunur. Ölünce de yok olunacağına inanır. Tanrı ve ölüm ile ilgili en önemli sözü: “Ölümden korkmak anlamsızdır, çünkü yaşadığımız sürece ölüm yoktur, ölüm geldiğinde ise artık biz yokuzdur”.

8.yy'ın en önemli materyalist düşünürlerinden biri. Avrupa'daki aydınlanma çağının ilk kurucusu olarak da biliniyor. Locke, gelenek ve otoriteden kurtulmak gerektiğini, insan hayatına sadece aklın kılavuzluk edebileceğini ve sezgisel olarak insanların bir bilgiye sahip olmadığını söyler. Bu düşünceleriyle de Locke Liberalizmin öncüsü kabul edilir. Locke'a göre özgürlükler çok önemlidir. Bir insanın özgürlüğü, diğer kişinin özgürlüğünü kısıtladığı noktada bitmelidir. Hükümetlere, insan hürriyetine ve yargı bağımsızlığına önem verir. Descartes'dan etkilenmiş ama düşünceleri ona hiçbir zaman tam olarak benzememiştir.

Felsefe tarihini derinden etkilemiştir. Epistemoloji, metafizik etik, mantık, estetik başlıca odak noktalarıdır. Tutarlı bir sisteme sahiptir. Newton'un fiziği yasalaştırması gibi felsefeyi sağlam temellere oturtmaya çalışır. Kavramda ve görüde kesin a priori bilgi öğeleri vardır. Kant'ı ilgilendiren de bu a priori bilgilerdir. Analitik, aydınlatan bilgi ve sentetik, genişleten bilgi tasnifi de yapar. Burada da sentetik, genişletici bilginin a priori olanının mümkün olduğunu söyler ve Saf Aklın Eleştirisi'nde bunun imkanını sorgular. Çalışmaları Saf Aklın Eleştirisi adlı eseriyle yeni bir döneme girer. “kritik öncesi” ve “Kritik” dönem olarak betimlenen felsefe hayatı modern düşünce tarzını şekillendirmiştir. Bütün modern düşünürlerin ondan aldığı bir taraf vardır. Kesinliği arayan çabaları “görelilik teorisi” gibi kavramlarla sarsılsa da ahlak, etik, epistemoloji konularında hala gündemdedir.

Alman filolog ve filozof. Tarihteki en tartışmalı kişilerden biridir. Hristiyan ahlakını reddetmesi ve tanrı algısı hep gündemde olmuştur. “üst insan” adlı bir çözüm getirmiştir. Ona göre üst insan gelip insanlığı kurtaracaktır. Bu süper insan iyi ve kötünün ötesinde yaşayacak, kendi ahlaki yargıları ve güç istenci ile diğer insanlardan üstün olacaktur. Naziler onun felsefesini kullanmış üst insan olduklarını iddia etmişlerdir. Ancak Nietzche'nin kastı tam tersidir. Ona göre Avrupa bir dekadens “çöküş” içindedir ve hristiyanlık sefil kalabalıklar arasında yayılan değerleri çökmüş bir dindir. Ünlü sözü: Ne kadar yükselirsek, uçamayanlara o kadar küçük görünürüz. Tüm dünyada tanrı algısının ve dinin sorgulamasına neden olmuştur. Estetik, etik, metafizik, nihilizm, psikoloji, ontoloji, şiir, tarih felsefesi alanlarında adı sıkça geçer.

Almanya'da doğdu. İngiltere'ye göç edip ömrünün büyük kısmını orada geçirdi. Hegel'in “kalıcı ruh” öğrentisinden etkilendi. Bu görüşe göre dünya ruh tarafından yönlendirilmektedir. Marks'ın görüşe katkısı dünyanın ruh tarafından değil “para” tarafından yönlendirildiğini eklemesidir. Ekonomik sosyolojinin babasıdır. Günümüz politik felsefesine en çok etki etmiş kişidir. Konumuz genel felsefe tarihi olmasa, değil felsefenin, tarihin bile en etkili kişilerinden olabilir. Komünist Manifesto ve Kapital gibi eserleriyle iş, işçilik, işveren, ekonomi, kapitalizm gibi konuları çalkalamış çarpmıştır. Onun görüşlerinden yola çıkan kişiler dünyanın yarısında devrim yaptı, yarısında da engellendiler diyebiliriz. Ona göre kapitalizm, işçi sınıfının sınıf çatışmasını kazanmasından önceki aşamadır. Kendi zamanında devrim ha oldu, ha olacak diye beklemiştir. Ancak 120 sene geçmesine rağmen böyle bir ortam gerçekleşmemiş, komünizm adı altında da diktatörlük ve sömürü uygulanmıştır. Kendisinin şöyle bir ünlü sözü var: “filozoflar dünyayı yalnızca yorumlamışlardır oysa sorun onu değiştirmektir” Kendisi değiştirmek için yazmış ama yaşananlar iyi düşünceler altında kötü şeylerden öteye gitmemiştir.