Depremden etkilenen hayvanlar için ne yapabiliriz?
Hayvan dostlarımızla olan ilişkilerimiz, bir doğal afet öncesinde, esnasında ve sonrasında hayatta kalma olasılığını olumlu yönde etkileyebiliyor. Bunun en önemli sebebi ise, bizlerle birlikte yaşayan hayvanları koruma arzumuzun, doğal afetlerle baş etmek için planlama yapmamıza ve doğal afetlere hazırlıklı olmamıza yardımcı olması. Bunlarla birlikte, deprem sonrasında hayvanları mümkün olduğu kadar güvende tutmaya ve olası stres belirtilerini gözlemlemeye çalışabiliriz.
Bir doğal afet sonrası yapılabilecekler hakkında Amerikan Veteriner Hekimler Birliği'nin yayınladığı güvenlik bildirilerine göre:
Hem kendi sağlığınız hem de sizlerle birlikte yaşayan hayvanların sağlığı için binalara girmeden önce binanızın hasar alıp almadığı ve binaya girmenin güvenli olup olmadığı hakkında yetkililerin onayını bekleyin.
Sizlerle birlikte yaşayan hayvanlarla binaya girmeden önce binanın içinde keskin ve tehlikeli nesneler olmadığına, bir ateş yanmadığına veya yangın olmadığına, herhangi bir doğal gaz sızıntısı ya da kimyasal koku almadığınıza emin olun. Eğer böyle bir durum varsa, hemen bildirin.
Bulunduğunuz alan hayvanlar için güvenli olana kadar serbestçe dolaşmalarına izin vermeyin. Sizin denetiminiz olmadan dışarıda dolaşırlarsa onlar için tehlike yaratabilecek yıkılmış elektrik direkleri gibi nesnelerle ve enkazlar ile karşılaşabilirler. Bu yüzden enkazlardan kopmuş olabilecek taş, moloz gibi nesnelerin hayvanlara zarar vermemesi için ağızlık taktığınıza emin olun.
Eğer binaya girdiyseniz, sizlerle birlikte yaşayan hayvanların afetin yarattığı travma ve stresle başa çıkabilmelerine yardımcı olmak için dinlenmelerine, uyumalarına veya da daha fazla hareket etmeye ihtiyaç duyuyorlarsa hareket etmelerine, güvenli bir şekilde koşmalarına izin verin.
Hepimizde olduğu gibi rutinler, hayvanlar için de çok önemli. Bu yüzden rutin aktivitelerinin kesintiye uğraması, sizlerle aynı alanı paylaşan hayvanlar için bir stres kaynağı olabilir. Olabildiğince hızlı bir şekilde normal bir rutin oluşturmak size ve sizlerle yaşayan hayvanlara iyi gelebilir.
Siz de korku ve kaygı gibi çeşitli duygular deneyimliyorsunuz. Hem hayvanlara hem de size iyi gelebilecek bir başka şey ise birbirinize dokunmak ve sarılmak. Hayvanları sevmek ve onları kucaklamak hem sizin hem de hayvanların endişesini azaltabilir ve onların sakinleşmelerine yardımcı olur.
Depremlerin neden olduğu yıkım, hayvanları dumana, ateşe veya çeşitli kimyasallara maruz bırakarak sağlığına zarar verebilir. Eğer sizlerle birlikte yaşayan hayvanlar zarar almışsa veya zarar almış olabileceğinden şüpheleniyorsanız muayene olmaları için bir veterinere başvurmalısınız.
Bunların yanı sıra:
Eğer geceyi otel veya ailenizin, arkadaşınızın evinde geçirecekseniz sizlerle birlikte hayvanları da kabul edeceklerinden ve orada güvende olacaklarından emin olun. Ayrıca kalacağınız bölgedeki veterinerleri ve hayvan hastanelerini araştırmak da acil ve olağandışı durumlar için çok önemli olabilir.
Hayvanlar korktukları için saklanabilirler. Bu yüzden onlar için dinlenebilecekleri ve rahat edebilecekleri bir alan sağlamanız da önemli olabiliyor. Eğer acil bir durum söz konusu değilse hayvanları güvende hissetikleri yerden çıkarmamaya özen gösterebilirsiniz. Sakinleşebilmeleri için yavaş ve sakin bir şekilde hayvanların başlarını okşayabilirsiniz ve ses tonunuzu da yumuşatarak her şeyin düzeleceğini, yoluna gireceğini anlatabilirsiniz. Kelimelerinizi tam olarak anlamasalar da ses tonunuz onlar için çok sakinleştirici olabilir. Bu esnada eğer izin verirlerse parmaklarınızla yapabileceğiniz tarama hareketi de rahatlamalarına yardımcı olabilir.
Eğer korku sebebiyle mama yemeyi bırakırlarsa kendi seçtikleri güvenli bir yerde onlara sevdiği mamaları normalde yemesi gereken miktarı aşmayacak şekilde vermeyi deneyebilirsiniz. Önemli olan az da olsa yemek yemeleri ve su içmeleri.
Eğer oyuncaklarla oynamayı seviyorlarsa, sevdikleri oyuncakları güvende hissettiği alanda yanlarına bırakabilir veya onlarla birlikte siz de oynayabilirsiniz.
Bir doğal afetten sonra hayvanların uyum sağlama süreci
Bir doğal afetten sonra insanlar gibi hayvanlar da travma belirtileri gösterebilir. Özellikle yuvalandırılmış hayvanların evlerinden ve tanıdıklarından ayrı olmaları onlar için korkutucu olabiliyor, travma sonrası stres bozukluğu belirtileri ve davranış bozuklukları gösterebiliyorlar. Bunları fark edebilmek için aynı alanı paylaştığınız hayvanları dikkatli bir şekilde gözlemlemekte fayda var. Bunun yanı sıra veteriner hekimler, hayvanların mümkün olduğu kadar doğal afetten öncesine benzer, tutarlı ve öngörülebilir bir ortamda tutulmasını tavsiye ediyor.
Sizlerle birlikte yaşayan hayvanlar eğitimliyse, eve geri döndüğünde öğrettiğiniz ve alışık olduğu şeyleri yeniden öğrenmesi ve bunlara tekrardan adapte olması gerekebiliyor. Bununla birlikte veteriner hekimler, bazı eğitimlerle ve zamanla çoğu hayvanın eskiden edinmiş olduğu alışkanlıklarına devam edebileceğini de belirtiyor.
Bu süreçte hayvanlar sizin desteğinizle ve kendi güçleriyle yeni ortama ve rutine adapte olmaya başlayacaktır. Ancak aynı alanı paylaştığınız hayvanların hala sıkıntıda olduğuna dair belirtiler fark ederseniz, veterinerinizle görüşmeniz tavsiye ediliyor. Çeşitli tedaviler veya davranış eğitimleri ile hayvan dostlarımız eski rutinlerine geri dönebilecektir. Fakat en önemlisi sevginizi ve varlığınızı eksik etmemeniz. Unutmayın ki gerçek sevgi ve ilgi tüm canlılar için iyileştirici.
Kaynak: Dr. Gizem Sürenkök
Sosyal Medya: Depremden etkilenen hayvanlar için ne yapabiliriz?