Bosna Hersek'in savaşa meydan okuyan tarihi 5 camisi
Bosna savaşı sırasında tarihi yapıların çoğu Sırplar tarafından tahribata uğratıldı. Savaş sonrası bazı camiler restore edildi bazıları da yeniden inşa edildi. Her şeye rağmen ayakta kalıp Bosna inanç kültürünü yaşatmaya devam eden tarihi camiler hala ziyaretçilerin yoğun ilgi gösterdiği yerlerin başında geliyor.
Savaşa meydan okuyan, manevi ve estetik güzelliklerinden bir şey kaybetmeyen Bosna'nın kültür mirası tarihi camileri estetik açıdan göz kamaştırmaya devam ediyor
Bosna Ferhadiye Camii
Osmanlı İmparatorluğu Döneminde, Bosna Hersek’in Banyaluka şehrinde Ferhat Paşa adına yaptırılan tarihi Ferhadiye Camii’nin yapıldı.
Aynı zamanda tarihi Caminin son Bosna savaşı sırasında tamamen yıkılarak, yeniden yapılamaması için, taşlarının yine aynı dönemde yıkılan, Osmanlı döneminde yapılmış, Gazenferiye ve Arnavudiye Camilerinin taşlarıyla (molozlarıyla) karıştırılarak üç ayrı bölgeye atılması. Savaşın ardından yıkılan ve taşları birbirine karıştırılan bu 3 caminin taşlarının atıldıkları yerlerden çıkarılarak teker teker hangi taş hangi camiye ait, tasnif edilmesi (ayrılması) ve taşlarının yaklaşık %65’ine ulaşılan Ferhadiye Camii’nin, kendi taşlarından ve bulunamayan taşlarının yerine ise, caminin yapıldığı dönemde kullanılan taş ocaklarının yeniden açılarak eksik olan taşların buradan sağlanmasıyla, dünyada eşine çok az rastlanan bir yapılış hikayesine sahip.
Sultan Mehmed Camii
Osmanlı’nın Bosna Sancakbeyi ve Saraybosna’nın kurucusu olarak bilinen Gazi İsabey İshakoviç tarafından 15. yüzyılın ortalarında yaptırılan ve Fatih Sultan Mehmed adı verilen cami, tarih boyunca birçok kez saldırılara maruz kaldı. Son olarak 1992-1995 yılları arasında yaşanan savaşta da hasar gören tarihi cami, TİKA’nın başlattığı kapsamlı restorasyonla adeta küllerinden yeniden
Ferhad Paşa Camii
Bosna-Hersek’in iki siyasi biriminden biri olan Sırp Cumhuriyeti’nin fiilî başkenti Banja Luka’da bulunur. Bosna Sancak Beyi Ferhad Paşa adına 1579 tarihinde Mimar Sinan’ın adı bilinmeyen bir öğrencisi tarafından yapılmıştır. Klasik dönem Osmanlı mimarisinin özelliklerini yansıtır. 7 Mayıs 1993 tarihinde, Banja Luka’daki diğer camiler gibi Sırplar tarafından yıkılmış ve sahası buldozerlerle temizlenmiştir. Yeniden inşa edilmesi söz konusu olmakla beraber, Sırpların fiilî hâkimiyetindeki Banja Luka şehrinde buna teşebbüs edilmesi bile ciddi gerilimlere yol açmıştır.
Koski Mehmed Paşa Camii
Mostar'da 1618 yılında Tımar defterdarlarından Koski Mehmet Paşa tarafından yaptırılan, savaşta zarar gören minaresi, içi ve dışı restore edilerek tekrar ziyarete ve ibadete açılan ayrıca hemen altında Mostar Köprüsü'nü ve Neretva Nehri'ni en güzel şekilde görebileceğiniz küçük bir bahçeye sahip osmanlı camisi.
Travnik Alaca Camii
Osmanlı coğrafyasında Dünya üzerinde bir çok alaca cami vardır. Örneğin Biri; Selanik Alaca Camii, bir diğeri; Makedonya Üsküp Civarında; Kalkandelen Alaca Camii ve bu yazımda size tanıtacağım Travnik Alaca Camii bunlardan yanlızca bazıları.
Bu camilere alaca cami denmesinin sebeplerinden bir tanesi de; cami üzerindeki tezyinatlar, camiye baktığınızda camii duvar üzerinde Kur'an-ı Kerimde ismi geçen cennet meyvelerinden Osmanlı Sanatkarlarının estetik anlayışına uygun, laleler, selviler, mor salkımlar, narlar, incirler ve üzümlerle süslü olduğunu görüyoruz.
16. yy da Gazi Paşa'nın yaptırdığı bu camii, yaklaşık bir yüzyıl sonra büyük bir yangın geçirecek, 1757 lerde Ahmet Paşa bu Camii yeniden yaptıracak. Fakat 1815 te cami tekrar restorasyon görecek temelden tepeye camii restorasyon yapan kişi Süleyman Paşa olacak.