Bilim dünyasının 50 yıldır çaresiz kaldığı sırrı Türk bilim insanı çözdü
ANIL KARAKUŞ
Işığın bile kaçamadığı 'kara delikler'in 50 yıllık sırrını Harvard Üniversitesi'nden Bülent Kızıltan çözdü.
Harvard Üniversitesi'nde ülkemizi başarıyla temsil eden öğretim üyesi ve Türk astrofizikci Doç. Dr. Bülent Kızıltan, bilim dünyasının 50 yıldır üzerinde tartıştığı 'orta kütleli ilk karadeliği' bularak ismini gök bilimi tarihine yazdırdı.
Güneş'ten yüzlerce hatta binlerce kat daha büyük kütleye sahip yıldızların, 'yakıtlarını' tükettikten sonra kendi yer çekimleri altında çökmeleriyle oluşan 'karadelikler'in bugüne kadar 'küçük' ve 'büyük' yoğunlukta olanları gözlemlenmiş ve kanıtlanmıştı. Dev kütleleri altında çökmeleri nedeniyle çekim güçleri olağanüstü düzeylere vardığından ışığın bile kaçamadığı 'karadeliklerin' bir 'ortanca' kardeşleri olması gerektiği, astrofizikçilerin üzerinde 50 yıldır tartıştığı bir konuydu.
50 yıldır kanıtlanan ilk örnek
İşte 50 yıldır aranan bu kainat sırrını, sadece Güney Yarıküre'den görülebilen, gökyüzünde türünün en parlak ikinci yıldız kümesi olan Tukan Takımyıldızı (Tucane 47) içinde, Harvard Üniversitesi öğretim üyesi Türk astrofizikçi Doç. Dr. Bülent Kızıltan ve Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi (CfA)'ndeki ekibi buldu. Bu kara delik yaklaşık 2 bin 200 Güneş kütlesine sahipti ve bu yönüyle, 50 yıldır aranan 'orta çapta'ki karadeliklerin keşfedilen ve kanıtlanan ilk örneği oldu. Türk astrofizikçi Doç. Dr. Kızıltan ve ekibinin çalışmaları bilim dünyasında büyük yankı buldu ve ABD'nin en ileri gelen bilim dergilerinde yayımlandı.
Bülent Kızıltan kimdir?
ORTADOĞU Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Fizik Fakültesi'nden mezun olduktan sonra Fulbright bursu ile ABD'de Yüksek Enerji Astrofiziği çalışmalarında bulunan Doç Dr. Bülent Kızıltan, Amerikan Ulusal Uzay ve Havacılık Ajansı NASA'nın uzayda bulunan Hubble teleskopu ile optik gözlemler üzerine araştırmalar yaptı. California Üniversitesi'nde radyo gözlemleri ve kuramsal çalışmaları ile yüksek lisans ve doktorasını tamamladı. Harvard Üniversitesi'nde halen ders veren Kızıltan'ın geliştirdiği yöntemle, uzayı bükecek kadar yoğun nötron yıldızlarının 'sesleri', eskisine oranla 1 milyon kez daha net duyulabiliyor.
Kaynak: Sabah
Güneş'ten yüzlerce hatta binlerce kat daha büyük kütleye sahip yıldızların, 'yakıtlarını' tükettikten sonra kendi yer çekimleri altında çökmeleriyle oluşan 'karadelikler'in bugüne kadar 'küçük' ve 'büyük' yoğunlukta olanları gözlemlenmiş ve kanıtlanmıştı. Dev kütleleri altında çökmeleri nedeniyle çekim güçleri olağanüstü düzeylere vardığından ışığın bile kaçamadığı 'karadeliklerin' bir 'ortanca' kardeşleri olması gerektiği, astrofizikçilerin üzerinde 50 yıldır tartıştığı bir konuydu.
50 yıldır kanıtlanan ilk örnek
İşte 50 yıldır aranan bu kainat sırrını, sadece Güney Yarıküre'den görülebilen, gökyüzünde türünün en parlak ikinci yıldız kümesi olan Tukan Takımyıldızı (Tucane 47) içinde, Harvard Üniversitesi öğretim üyesi Türk astrofizikçi Doç. Dr. Bülent Kızıltan ve Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi (CfA)'ndeki ekibi buldu. Bu kara delik yaklaşık 2 bin 200 Güneş kütlesine sahipti ve bu yönüyle, 50 yıldır aranan 'orta çapta'ki karadeliklerin keşfedilen ve kanıtlanan ilk örneği oldu. Türk astrofizikçi Doç. Dr. Kızıltan ve ekibinin çalışmaları bilim dünyasında büyük yankı buldu ve ABD'nin en ileri gelen bilim dergilerinde yayımlandı.
Bülent Kızıltan kimdir?
ORTADOĞU Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Fizik Fakültesi'nden mezun olduktan sonra Fulbright bursu ile ABD'de Yüksek Enerji Astrofiziği çalışmalarında bulunan Doç Dr. Bülent Kızıltan, Amerikan Ulusal Uzay ve Havacılık Ajansı NASA'nın uzayda bulunan Hubble teleskopu ile optik gözlemler üzerine araştırmalar yaptı. California Üniversitesi'nde radyo gözlemleri ve kuramsal çalışmaları ile yüksek lisans ve doktorasını tamamladı. Harvard Üniversitesi'nde halen ders veren Kızıltan'ın geliştirdiği yöntemle, uzayı bükecek kadar yoğun nötron yıldızlarının 'sesleri', eskisine oranla 1 milyon kez daha net duyulabiliyor.
Kaynak: Sabah