Avrupa Parlamentosu'nun yeni başkanı kim olacak?

Avrupa Birliği'nin yasama organı olan Avrupa Parlamentosu (AP) için 26-29 Mayıs 2019'da yapılan seçimlerden sonraki ilk oturum bugün Strasbourg'daki parlamento binasında gerçekleşti. AP'de yarın yapılacak oturumda ise parlamento başkanının seçilmesi bekleniyor.

Parlamentonun açılışında halen başkanlık görevini yürüten Antonio Tajani açılış konuşmasında yeni seçilen milletvekillerini kutladı.

Strasbourg'daki meclisin ilk oturumu protestolara da sahne oldu. Bazı milletvekillerinin üzerinde "Stopp Brexit” (Brexit'i Durdur) yazan sarı renkli tişörtler giydiği görüldü.

Meclisteki oturumun açılışında Avrupa Marşı çalındı. Milletvekilleri marş okunurken ayağa kalktı. Avrupa Parlamentosu'nda 29 sandalye elde eden Brexit Partisi parlamenterleri Strasbourg'da düzenlenen açılış oturumunda Avrupa Birliği Milli Marşı'nı sırtını dönerek protesto etti.

Avrupa Parlamentosu yeni başkanını yarın seçecek

Avrupa Parlamentosu'nun yarın yapılacak oturumunda ise Tajani'nin yerine geçecek olan yeni başkanın ve başkan vekilinin seçilmesi bekleniyor.

Avrupa Parlamentosu'na aday olacak ismin belirlenmesinde AB liderlerinin Avrupa Komisyonu, AB Konseyi gibi kurumların başına gelecek isimler üzerinde uzlaşması önemli bir etken oluşturuyor.

AB liderlerinin yeni Komisyon Başkanını ve diğer isimleri belirlemek için Pazar günü ve dün yaptığı görüşmelerde uzlaşma sağlanamamıştı. AB liderleri yeni isimleri belirlemek üzere bugün Brüksel'de yine biraraya geliyor.

• Avrupa Parlamentosu başkanlığı için adaylar arasında, adı daha önce Avrupa Komisyonu başkanlığı için geçen Alman muhafazakar politikacı Michael Weber bulunuyor.

Weber, Avrupa Komisyonu başkanlığı için AB liderlerinden yeterli destek alamamıştı. Avrupa Komisyonu başkanlığı için ise Hollandalı sosyal demokrat politikacı Frans Timmermans favoriler arasında gösteriliyor.

Avrupa Parlamentosu seçimlerinde sandalye sayısını artıran Yeşiller grubu ise Alman siyasetçi Ska Keller'i başkanlığa aday gösterdi.

Avrupa Komisyonu başkanı nasıl seçiliyor?

Lizbon Antlaşması'nın 17. maddesine göre Avrupa Parlamentosu (AP) seçimleri öncesi tüm gruplar kendi adaylarını ilan ediyor ve bu adaylar da seçim kampanyaları sürecinde kendi Komisyon Başkanlığı kampanyalarını yürütüyor.

Avrupa Parlamentosu seçimleri sonrasında devlet liderlerinden oluşan Avrupa Konseyi seçim sonuçlarını dikkate alarak 'Nitelikli Oy Çoğunluğu' (üye sayısının yüzde 55'i, AB nüfusunun yüzde 65'i) yöntemi ile AP'deki gruplar tarafından gösterilmiş adaylar arasından veya kendi öne sürdükleri bir ismi müstakbel başkan olarak belirleyebiliyor. AP de belirlenen bu ismi ya onaylayacak ye da veto edecek.

Seçim sonuçlarının yansımaları

Avrupa'nın hemen hemen tüm ülkelerinde Avrupa Birliği karşıtı aşırı sağcı partilerin güçlenmeye başladığı açıkça görülüyordu. Göçmen karşıtlığı ve ekonomi üzerinden kitleleri etkileyen girdikleri her seçimde oylarını arttıran bu partiler genelde serbest dolaşım hakkı, ortak para birimi politikalarını eleştirmesiyle aynı çizgide bulunuyor.

• Sağ popülist ve aşırı sağcı partiler Avrupa Parlamentosu seçimlerinde de oylarını artırdı.
• Buna göre, İtalya Başbakan Yardımcısı ve İçişleri Bakanı Matteo Salvini’nin liderliğindeki Lig, Fransa’dan Marine Le Pen liderliğindeki aşırı sağcı Ulusal Birleşme gibi partilerin üye olduğu Avrupa Uluslar ve Özgürlük Grubu (ENF) sandalye sayısını 19 artırarak 55 sandalye elde etti.

Sağ popülist partilerin oluşturduğu Avrupa Özgürlük ve Doğrudan Demokrasi Grubu (EFDD) sandalye sayısını 11 artırdı ve 53 sandalye kazandı.

EFDD üyeleri arasında Brexit yanlısı Birleşik Krallık Bağımsızlık Partisi ve İtalya’da koalisyon ortağı Beş Yıldız Hareketi bulunuyor. Sağ popülist ve aşırı sağcı partiler özellikle İtalya ve Fransa'da başarılı oldu.

Seçim öncesi Marine Le Pen ve İtalya'daki aşırı sağcı hareketin lideri Salvini ile AP seçimlerini kazanmak için "hazır ve formda" olduklarını söyleyerek sosyal medyadan fotoğraf paylaşmıştı.

Yeşiller oylarını artırırken, sol partiler oy kaybetti

Avrupa Parlamentosu seçimlerinin resmi olamyan sonuçlarına göre Yeşillerin kıta çapında oylarını yükseltmesi dikkati çekerken Parlomento'daki ikinci en büyük grubu oluşturan Sosyal Demokratlar, bir önceki seçime kıyasla 33 sandalye kaybederek seçimin kaybedenlerinden oldu.

Yeşiller ise beş yıl önceki seçimlere kıyasla 15 sandalye daha kazanarak parlamentoda dördüncü büyük grubu oluşturmaya hak kazandı.

Bu sonuçlara göre, Avrupa Parlamentosu’nda Hristiyan Demokratlar ve Sosyal Demokratlar çoğunluğu kaybetmiş oldu. Her iki grubun da Yeşiller veya Liberallerle ittifak yapması bekleniyor.

Avrupa genelinde seçimlere katılım yüzde 51 civarında oldu. 2014 yılındaki seçimlerde bu oran yüzde 42,6 olmuştu. 23-26 Mayıs tarihleri arasında yapılan seçimlerde 400 milyon kişinin oy kullanma hakkı bulunuyordu.

Almanya'da seçim sonuçları nasıl şekillendi?

Almanya'da Avrupa Parlamentosu seçimlerinde resmi olmayan ilk sonuçlara göre koalisyon ortakları Hristiyan Birlik ve Sosyal Demokratlar oy kaybına uğradı.

Hristiyan Birlik (CDU/CSU) partisi oyların yüzde 28,7'sini aldı. CDU/CSU'unun oy kaybının yüzde 6,7 olduğu tahmin ediliyor.

Koalisyon ortaklarından Sosyal Demokrat Parti (SPD), geçen seçimlere göre yüzde 11,7 oy kaybederek, oyların yüzde 15,6’sını elde etti. Seçimlerin galibi ise Yeşiller oldu. Oylarını yüzde 10 artıran Yeşillerin oyları yüzde 20,7'ye ulaştı.

Sol Parti'nin oyları ise yüzde 2'lik oy kaybı ile yüzde 5,4’e geriledi. Aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) yüzde 3,7'lik artışla oyların yüzde 10,8'ini aldı.

Hür Demokrat Parti (FDP) ise oylarını yüzde 2 artırdı ve oy oranı yüzde 5,4 olarak belirlendi. Diğer partilerin oyları ise yüzde 13,4 oldu.

AB'den bir türlü ayrılamayan İngiltere'de kim kazandı?

Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılma sürecini (Brexit) tamamlayamadığı için Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerine katılmak zorunda kalan İngiltere'de iktidardaki Muhafazakar Parti ve ana muhalefetteki İşçi Partisi büyük oranda oy kaybetti.

• Resmi olmayan sonuçlara göre İngiltere'de seçimin galibi, yalnızca birkaç ay önce kurulan ve yüzde 31 oy alan Brexit Partisi oldu. Parti, Brexit referandumu sürecinde ayrılık için kampanya yapan fakat sonra çeşitli bölünmeler yaşayarak oy kaybeden Birleşik Krallık Bağımsızlık Partisi'nden (UKIP) ayrılanlar tarafından kurulmuştu. Partiye, bir dönem UKIP'i de yöneten Nigel Farage liderlik ediyor.

Farage, ülkesinin 31 Ekim'de AB'den ayrılması gerektiğini, bunun gerçekleşmemesi durumunda bu seçimde kendilerine oy veren seçmenlerin genel seçimde de oy vereceğini ve buna hazırlık yaptıklarını söyledi ve Brexit müzakerelerinde kendi partilerinin de yer alması gerektiğini söyledi.

İkinci sırayı yüzde 20 oyla, AB yanlısı Liberal Demokratlar aldı. İktidardaki Muhafazakar Parti'nin oyu ise yüzde 9,1'e geriledi ve beşinci sırada yer aldı.

İşçi Partisi ise yüzde 13,8'de kaldı. Bazı yorumcular, bunun İşçi Partisi'nin Brexit karşıtlarının oylarını Liberal Demokratlar'a kaybetmesinden kaynaklandığını belirtiyor. AB genelinde olduğu gibi İngiltere'de de oyunu artıran Yeşiller yüzde 12 oyla Muhafazakar Parti'nin önünde yer aldı.

Avrupa Parlamentosu seçimi sonuçlarına ilişkin kısa notlar

Avrupa Parlamentosu (AP) üyeliği için yarışan birçok Türk kökenli aday yakında Brüksel'e taşınacak. AP seçimi ilk sonuçlarına göre en az 4 Türk siyasetçi Avrupa Parlamentosu'nda görev üstlenecek.

Güney Kıbrıs Rum Kesimi'nde komünist Emekçi Halkın İlerici Partisi (AKEL) tarafından aday gösterilen 60 yaşındaki siyasi tarih uzmanı Prof. Niyazi Kızılyürek parlamentoya girdi.

Macaristan’da Türk dostu Başbakan Viktor Orban’ın Fidesz partisi ilk tahminlere göre en güçlü parti konumunda. Nezepont anket şirketinin açıkladığı ilk sonuçlara göre iktidardaki Fidesz partisi oyların yüzde 56'sını alarak açık farkla önde bulunuyor.

Kıta genelinde yüzde 50,95'lik katılım oranı 1994'ten bu yana en yüksek oran oldu. Seçimlere katılımda ilk iki sırayı yüzde 89 ve 84 ile oy kullanmanın zorunlu olduğu Belçika ve Lüksemburg aldı.

Son seçimde yüzde 13'lük katılım oranıyla tarihe geçen Slovakya bu seçimde yüzde 22,7 ile yine en düşük ülkelerden oldu. Çek Cumhuriyeti, Slovenya ve Hırvatistan da katılımın yüzde 30'un altında kaldığı ülkelerden oldu.

Hollanda'daki AP seçimlerinde, resmi olmayan sonuçlara göre, seçimleri Timmermans liderliğindeki İşçi Partisi kazandı, Wilders liderliğindeki aşırı sağcı Özgürlük Partisi, en büyük kaybı yaşayan parti oldu. Hollanda'da üyelerinin çoğunluğunu Türk ve göçmenlerin oluşturduğu 2015'te kurulan Denk Partisi ise ilk defa katıldığı AP seçimlerinde parlamentoya üye gönderemedi.

İspanya, Portekiz ve İsveç'te kazanan sosyalistler olurken, Katalonya'da 1 Ekim 2017 tarihinde yapılan yasa dışı bağımsızlık referandumu ve 28 Ekim 2017'de Katalonya Özerk Parlamentosunda ilan edilen tek taraflı bağımsızlık ilanının ardından Belçika'ya kaçan eski Katalonya Özerk Hükümet Başkanı Carles Puigdemont, AP parlamenteri seçildi.

Avrupa Parlamentosu seçim sistemine dair detaylar

Avrupa Parlamentosu seçimlerinde genel kural, seçmenlerin kendi vatandaşı oldukları ülkede oy kullanması. Belçika ve Lüksemburg dışındaki ülkelerde seçimlerde oy vermek zorunlu değil.

Üye ülkelerden 400 milyonuaşkın seçmen sandık başına gidiyor. Seçmenlerin oy kullanabilmesi için en az 18 yaşında olması gerekli. Avusturya’da ise bu rakam 16'ya iniyor. Seçimlerde belirlenecek parlamentonun 751 üyesi, 5 yıl boyunca görev yapıyor.

AB üyesi ülkeler nüfuslarına göre AP’de temsil ediliyor. Parlamentoda, AB’nin en kalabalık ülkesi olan Almanya, en küçük üyesi ise Malta.

Seçilen milletvekilleri parlamentodaki koltuklarında ulusal kimliklerinden çok politik görüşlerine göre gruplanırken seçmenler de de ulusal kimliğe bakmadan desteklediği partiye ya da kişiye oy veriyor.

Üyeler, ulusal gruplar halinde değil, Avrupa genelinde var olan yedi siyasi grup halinde çalışıyor.