Apple ve Google'ın yeni koronavirüs izleme teknolojisi hakkında merak edilen tüm detaylar

Apple ve Google, geçtiğimiz Cuma ortak çalışmayla koronavirüs salgınını izlemek için yeni bir protokol imzaladılar. Bu, gizlilik ve halk sağlığı için büyük etkileri olan acil ve epey karmaşık bir proje. Benzer projeler şu anda Singapur ve diğer ülkelerde epey başarılı sonuçlar verdi. Ancak ABD Halk Sağlığı kurumlarının böyle bir projeyi yönetip yönetemeyeceği belirsizliğini koruyor.

Proje tam olarak neyi kapsıyor; nasıl çalışıyor ve ne gibi bir çözüm üretiyor? İnsanların aklında çok fazla soru işareti var. Bu süreçte merakedilenleri bir araya getiriyoruz.

İçerikte neler var?
- Ne işe yarıyor?
- Nasıl çalışıyor?
- Enfekte olduğunuzu nasıl öğrenirsiniz?
- Telefon bu sinyalleri nasıl gönderir?
- Sinyal ne kadar uzağa ulaşıyor?
- Yani bir uygulama mı?
- Gerçekten güvenli mi?
- Bilgisayar korsanlarının işine yarar mı?
- Google ve Apple bu verileri kullanabilir mi?
- Reddetme şansım var mı?

Evet; sırasıyla başlıyoruz. İlk sırada sistemin nasıl çalıştığı var.

Ne işe yarıyor?

Herhangi bir kişiye koronavirüsenfekte olduğunda halk sağlığı çalışanları bu yöntemle birlikte temas ettiği herkesi izleyerek karantinaya alarak yayılmayı kontrol altına almaya çalışıyor. Buna 'kişi izleme' de deniyor.

Esasen Apple ve Google otomatik bir kişi izleme sistemi oluşturmuş durumda. Geleneksel konum izlemeden farklı olarak bu sistem biraz daha karmaşık yapıda.

Nasıl çalışıyor?

Temel olarak, bu sistem telefonunuzun yakındaki diğer telefonların kaydının tutulmasını sağlıyor. Çalıştığı sürece bir tarama gerçekleştiriyor ve veri tabanından daima bilgi çekiyor. Eğer bir eşleşme varsa, telefonunuzda maruz kaldığınızı belirten bir uyarı alıyorsunuz.

Kolay gibi görünen sistem aslında enfekte olan kişilerde sosyal mesafeyi koruma konusunda fayda sağlayacak gibi görünüyor.

Enfekte olduğunuzu nasıl anlarsınız?

Bu noktada sağlık kuruluşları devreye giriyor elbette. Yapılan testler pozitif çıkarsa koronavirüs enfekte olduğunuz anlamına geliyor.

Telefon bu sinyalleri nasıl gönderir?

Kısa cevap: Bluetooth. Ancak BLE teknolojisinden yararlanıldığı için aşırı pil tüketimi söz konusu değil. Bu özel sistem, BLE Beacon sisteminin yıllardır kullanımda olan telefonlar arasındaki iki yönlü kod değişimi olarak çalışmak üzere geliştirilen sisteminin bir kopyası da denilebilir.

Sinyal ne kadar uzağa ulaşıyor?

Henüz tam olarak bilmiyoruz. Ancak BLE teorik olarak 100 metreye kadar uzaktaki bağlantıları kaydedebilir. Ama bu noktada donanım ve kapalı mekanlar, duvarlar ve diğer unsurlar da büyük önem taşıyor.

Şu anda birçok uzman, sosyal mesafenin 6 metre civarında olduğunu düşünüyor. Fakat koronavirüs hakkında her gün yeni bir şey öğrenildiğini ve bu mesafenin de artabileceğini unutmamak gerekiyor.

Yani bir uygulama mı?

Bir çeşit uygulama da denebilir. Projenin ilk bölümünde (Mayıs ortasına kadar bitmesi bekleniyor) sistem arka planda BLE sinyallerini gönderecek ve resmî halk sağlığı uygulamalarına yerleştirilecek. Bun uygulamalar, teknoloji şirketleri değil devlet düzeyindeki sağlık ajansları tarafından oluşturulacak.

Gerçekten güvenli mi?

Çoğunlukla cevap 'evet' gibi görünüyor. Cuma günü yayınlanan belgelere dayanarak yalnızca Bluetooth kodlarına dayanan bu sistemin kişisel bilgiler ya da güvenlik konusunda herhangi bir sorun çıkarmayacağı öngörülüyor.

Bilgisayar korsanlarının işine yarar mı?

Tamam; diyelim ki elde edilen kullanıcı bilgileri paylaşılmıyor. Ama bu bilgiler bilgisayar korsanları tarafından ele geçirilebilir mi? Uzmanlara göre bu zor ama imkansız değil. Merkezi veritabanı, enfekte olan kişilerden gelen kodların tamamını saklıyor.

Google ve Apple bu verileri kullanabilir mi?

Sadece çok özel koşullar altında. Ancak zaten hem Google hem de Apple konum izleme teknolojileriyle çeşitli raporlar oluşturup, toplumların hareketliliğini izleyebiliyorlar. Bu açıdan da düşünmek gerekiyor.

Reddetme şansım var mı?

Uygulamayı yüklemeyip güncellemeleri yapmadığınız sürece bu sistemin kullanılabilmesi mümkün değil. Apple ve Google, katılımın isteğe bağlı olduğu konusunun altını özellikle çiziyor.