Amerika tarihinin en büyük kaosu: Orson Welles Radyo Yayını
BARLAS ATEŞLİ
Ne bilim kurgu filmi, ne de fıkra... Orson Welles'in radyodan seslendirdiği metin Amerika'yı felaketin eşiğine getirdi.
1938 yılında CBS Radio'da yaklaşık 1 saat süren yayın, büyük bir kara mizah örneği olarak tarihe geçti.
Orson Welles'in sesinden dinledikleri radyo tiyatrosunu gerçek sanan Amerikalılar, traji komik olaylar zincirinin ilk halkasını oluşturarak New York ve New Jersey'yi birbirine kattı. İşte o unutulmaz yanlış anlaşılmanın hikayesi...
1. 30 Ekim 1938 tarihinde mikrofonun başına geçen Orson Welles, Amerika tarihinin en büyük yanlış anlaşılmasına sebep olacağından habersizdi.
2. Cadılar Bayramı özel yayını için radyo tiyatrosu seslendiren Welles, Herbert George Wells’in The War of the Worlds isimli romanının uyarlamasını seçmişti.
3. Konusu uzaylı istilası olan bu radyo tiyatrosunun bir bölümünde, senaryo gereği haber bülteni diyalogları bulunuyordu.
4. Yayını başından itibaren dinlemeyen ve radyosunu haber bülteni kısmında açan dinleyiciler bir anda şaşkına döndü.
5. Dinlediklerini ciddi bir haber bülteni sanan Amerikalılar, uzaylı istilasının gerçekten yaşandığını düşünerek büyük bir panik içinde sokaklara döküldü.
6. Erzak almak için dışarıya çıkanlar, eyalet değiştirmek için yola düşenler, günah çıkarma ritüeli için nöbete çağırılan papazlar, uzaylılar tarafından öldürülmek yerine intihar etmeyi tercih edenler ve daha niceleri…
7. Hayatta kalmak umuduyla yola düşenler caddeleri, neler olup bittiğini öğrenmek isteyenler ise radyo kanalının telefonlarını kilitlemişti.
8. Gelen telefonlar üzerine yayını kesmek zorunda kalan Davidson Taylor, radyodaki metinlerin gerçeği yansıtmadığını ve her şeyin tamamen kurmaca bir senaryo olduğu duyurdu.
9. Ancak artık çok geçti. Canını kurtarmak isteyenler çoktan evlerini terk etmiş, radyo binasına da polis baskını yapılmıştı.
10. İnternet olmadığı için haber alma sisteminin günümüzdeki kadar aktif olmadığı o dönemde, birçok insan radyo yayınının basit bir tiyatrodan ibaret olduğunu günler sonra öğrendi.
11. Gerçek anlaşılana kadar geçen sürecin bilançosu ağır oldu. Can ve mal kayıpları yaşanmıştı.
12. Maddi ve manevi kayıp yaşayan dinleyiciler radyoya tazminat davası açtılar ancak hiçbir sonuç çıkmadı. Tüm davalar, ivedilikle radyonun lehine sonuçlandı.
13. Bonus: İşte o radyo yayının orijinal kaydı