ABD ve Kanada arasındaki gerilimin adı: NAFTA

Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump’ın ‘tehditlerinden’ Kanada’da nasiplendi. Avrupa Birliği ve Çin ile ekonomik yönden giriştiği hamleler ile ortamı iyice geren Başkan Trump bu kez de 1992 yılından beri yürürlükte olan NAFTA üyesi Kanada'yı hedef aldı.

ABD ve Kanada arasında kongrede çıkan kavgayı bir üste taşıyan Başkan Trump, sadece Meksika ile beraber olabileceklerini vurgulayarak Kanada olmadan da ilerleyebileceklerini iddia etti.

Peki gerçekten ABD’nin kendinden daha büyük yüz ölçümüne sahip olan Kanada’ya ekonomik yönden ihtiyacı yok mu?

ABD-Kanada ekonomik ilişkileri

Uzmanlar, Başkan Trump’ın kongrede çıkan kavgadan sonra Kanada olmadan da ilerleyebiliriz tezinin gerçeği yansıtmadığını söylüyor. Ekonomik rakamlara bakıldığında ise teoride gerçekleşen bu restleşmenin pratikte pek mümkün olmadığı görülüyor. Kanada ürünlerini satmada ABD’ye muhtaç fakat ABD’nin de Kanada olmadan ilerleme kaydetmesi pek mümkün görülmüyor.

33 ABD eyaleti için bir numara: Kanada

Son restleşmelerden önce Kanada, 33 ABD eyaleti için en yüksek ihracat piyasasıydı. Kaliforniya’nın kağıt üzerinde en büyük ihracat yaptığı yer Meksika olsa da her yıl 25.4 milyar dolarlık ürünü de Kanada’ya satıyor.

• Kanada’nın üst ihracat hedeflerinin başını 268 milyar dolarla ABD alırken, üst ithalat hedeflerinde 207 milyar dolarla yine ABD bulunuyor. Buradan iki ülkenin ekonomik açıdan birbirine muhtaç olduğu gerçeğini görmemiz mümkün.

Bu durumda Başkan Trump’ın Kanada’ya karşı takıldığı tavrın gerçeği yansıtmadığını anlamak güç değil.

• Michigan 24.6 milyar dolar, Teksas 24.1 milyar, Ohio 20.2 milyar, New York 19.2 milyar ve İllinois ise 18.6 milyar dolarlık ürünleri Kanada’ya satıyor.

Trump’ın amacı otomotive ek yüzde 25 gümrük vergisi

NAFTA anlaşması çerçevesinde hudutta satın alma ve satma şu andaki üçlü anlaşma çerçevesinde büyümüştü. Ama Trump, Kanada’da yapılan otomobillere yüzde 25 vergi koyabilmek için kuralları değiştirmeyi tercih etti.

NAFTA nedir?

ABD, Kanada ve Meksika devlet başkanları Bush, Mulroney ve Salinas tarafından 12 Ağustos 1992'de Washington'da imzalanan antlaşmanın amacı, üye ülkeler arasındaki ticarete uygulanan gümrük vergileri bazı istisnalar dışında belirlenen süreç içinde sıfırlanmasıydı. NAFTA'nın bir diğer amacı ise söz konusu üç ülke arasındaki ekonomik uçurumların kapatılarak Kuzey Amerika kıtasında toplu halde ekonomik ve toplumsal istikrar kazandırabilmekti.

Kanada’nın saf dışına itilmesi mümkün mü?

Pensilvanya Senatörü Pat Toomey, Meksika ile yapılacak tek ortaklığın ‘sözle’ olmayacağını belirterek, Senato’nun en az 60 oy vererek desteklemesi gerektiğini açıkladı. Bunun sebebi ise üçlü birliktelik, Kongre tarafından gündeme getirildi ve bu nedenle de ikili ABD-Meksika işbirliğinin ancak kongreden geçerek kabul edilebilmesi mümkün. Ayrıca Kanada’yı bu antlaşmadan ayırmanın, Demokratlar tarafından iptal edileceği biliniyor.

Trump: Ben Kanada’yı seviyorum fakat uzun yıllar ülkemizden yararlandılar

1 Eylül’de sosyal medya hesabından bir tweet atan Donald Trump, “Ben Kanada’yı seviyorum fakat uzun yıllardır ülkemizden faydalanıyor” açıklamasında bulunmuştu.

Trump’ın ekonomi politikası

• Başkan Trump'ın arkası kesilmeyen gümrük vergileri, küresel ekonominin yarısından fazlasını oluşturan birçok ülkeyi etkiliyor. Uluslararası birçok ekonomist, ABD'nin küresel ticaret ve siyaset dengelerini hiçe sayan tartışmalı adımlarının ters teperek ülke ekonomisine zarar vereceğini vurguluyor.
• ABD Başkanı Trump, aldığı radikal kararlar ve yaptığı skandal açıklamalarla tepki toplamaya devam ediyor. Ülkesinin en önemli müttefikleri Avrupa Birliği (AB), Kanada ve Meksika ile ilişkilerini bozan Trump yönetimi, gümrük vergilerini siyasi koz olarak kullanmaktan da çekinmiyor.

Ne olmuştu?

Başkan Donald Trump, Kanada'nın, Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması'na (NAFTA) katılmasına gerek olmadığını söyledi ve Kongre'yi bu konuya katılmaması için uyarırken, aksi halde üçlü anlaşmayı tümüyle son vermekle tehdit etti. Trump geçtiğimiz hafta attığı bir tweetle, "Kanada'nın yeni NAFTA anlaşmasında yer alması için hiçbir siyasi gereklik yoktur; eğer onlarca yıldır süren istismardan sonra ABD için adil bir anlaşma yapamazsak, Kanada anlaşmadan çıkar" ifadelerini kullanmıştı.

Kongre’yi de tehdit eti

Trump, "Kongre bu müzakerelere müdahale etmesin yoksa NAFTA'yı tamamen iptal ederim, o zaman çok daha iyi olur" dedi.

Meksika ve ABD arasındaki anlaşma duyuruldu

Kanada ile sonuçsuz kalan görüşmeler için Trump'ın verdiği süre Cuma günü bittiğinde ABD Başkanı Kongre'ye, NAFTA'yı yenileyecek bir anlaşma yapmadan, sadece Meksika ile ikili anlaşma imzalama niyetini bildirdi. Trump, Meksika ile ABD arasında varılan ikili anlaşmayı da Pazartesi günü açıklamıştı.

ABD Başkanı Donald Trump’ın geçtiğimiz hafta Meksika ile imzalanması planlanan ve “Bu yapılan en büyük anlaşma” diye tanıttığı anlaşmanın aslında gerçeği yansıtmadığı ortaya çıkmıştı. NAFTA yerine imzalanacak olan yeni anlaşmanın adı, “ABD-Meksika Ticaret Anlaşması” olarak tanıtılmıştı.

Kongre uyardı

Kongre üyeleri ise Cuma günü, Kanada'nın dahil edilmemesi halinde Meksika anlaşmasının Kongre'den geçmesinin zor olacağı uyarısı yaptılar. Sadece iki taraflı bir anlaşmanın Kongre'den geçmesi için muhalefetteki Demokratların da desteğine ihtiyaç olacak.