ABD ve İran'ın siyasi savaş alanı: IRAK
Irak'ta 12 Mayıs’ta yapılan genel seçimlerden bu yana yaklaşık 4 ay geçti. Irak parlamentosuna giren partilerin sandalye sayılarının tek başına iktidar olmaya yetmemesi, ABD ve İran'ın Irak'ı yönlendirmek için giriştikleri rekabet Irak'ta yeni bir hükümetin kurulmasını engelliyor. Irak'ta bundan sonra ne olacak? Irak'ta hangi gruplar ne istiyor? ABD ve İran Irak'ta ne yapmaya çalışıyor? Tüm bu detayları haberimizde bulabilirsiniz..
Terör örgütü DEAŞ'ın askeri olarak bitirilme noktasına gelen Irak'ta 12 Mayıs'ta kritik bir seçime gidildi.
Ekonomik kriz, henüz evlerine dönemeyen sığınmacılar, siyasi kutuplaşma ve güvenlik sorunları arasındaki seçim sonuçlarında ülkenin kaderini belirleyecek bir çoğunluk oluşamadı.
27 koalisyonun katıldığı seçimlerden sonra ülkenin "Tahran'ın mı yoksa Washington'un desteklediği siyasetçiler" tarafından yönetileceği tartışma konusu oldu.
Mukteda es-Sadr sandıktan birinci çıktı
Seçimlerin kesin sonuçlarına göre, Şii lider Mukteda es-Sadr'ın desteklediği koalisyon 54 vekille birinci çıktı.
Mukteda es-Sadr, İran destekli Haşdi Şabi'nin ülkedeki varlığına karşı çıkıyor ve mezhepler üstü bir Irak yönetimi söylemiyle, Tahran destekli siyasetçilerin 'Şii hükümeti' vurgularını sert bir dille eleştiriyor. Sadr ayrıca, ABD'nin de ülkedeki varlığına karşı çıkan siyasetçilerden birisi.
İran destekliler ikinci çıktı
Haşdi Şabi komutanlarından Hadi Amiri liderliğindeki Fetih koalisyonunu ise 47 sandalye ile ikinci oldu. Sandık sonuçlarında birbirine yakın vekiller çıkaran siyasi partiler, Irak'ta oluşturulacak koalisyonu daha tartışmalı hale getirdi.
Üçüncü parti İbadi'den
Başbakan Haydar el-İbadi başkanlığındaki Nasır koalisyonu da 42 sandalye ile üçüncü oldu. Irak başbakanlığı görevini yürüten İbadi, ABD yönetimi ile yakından çalışıyor.
Mesut Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) 25, Kürdistan Yurtseverler Birliği 17, Goran da 5 sandalye elde etti.
Türkmenler ise Kerkük'te 3 sandalye kazandı.
Baş döndürücü koalisyon görüşmeleri
Irak'taki seçim sonuçlarından yaklaşık 4 ay sonra, Mukteda es-Sadr ve İbadi'nin desteklediği koalisyon ittifak kurduklarını ve 177 sandalyeye ulaştıklarını açıkladı.
Bu açıklamadan saatler sonra Tahran yönetimine yakın siyasetçilerden Nuri el-Maliki ve Haşdi Şabi komutanlarından Hadi Amiri karşı bir hamle yaparak 'büyük meclis koalisyonunu oluşturduklarını' açıkladı ancak ellerindeki imza sayısına net olarak yer vermedi.
Tahran ve Washington resmen müdahale ediyor
Irak'ta oluşturulacak siyasi koalisyon için ABD ve Tahran yönetimi açıktan müdahaleler gerçekleştiriyor. Her iki ülke için Bağdat'ta hükümeti kimin yöneteceği en kritik meselelerden birisi olduğu için, iki ülke güne Bağdat'ı kaybetmiş olarak başlamak istemiyor.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, sömürge valisi olarak bilinen Brettin McGurk'ı koalisyon görüşmeleri yaptığını Twitter hesabından açıkladı.
- Pompeo "Bağdat'ta beni ve Başkan Trump'ı temsil eden Brettin McGurk ile görüştüm, harika işler gerçekleştiriyor. DEAŞ'ın kalıcı yenilgisi için Irak'ta güçlü bir hükümet oluşturmak şart" ifadelerini kullandı.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Brettin McGurk'ın yetersiz kaldığı anlarda da devreye girdi. Sadr-İbadi koalisyonuna destek vermesi için çok sayıda siyasetçiyi de aradı. İran destekli Maliki-Amiri koalisyonuna destek verdiği iddia edilen Usame el-Nuceyfi, Pompeo'nun kendisini aradığını Twitter hesabından açıkladı.
Süleymani ölümle tehdit etti
Tahran yönetimi de ABD'nin destek verdiği koalisyona karşı müdahaleler gerçekleştiriyor. Iraklı haber kaynakları, Kasım Süleymani'nin birçok siyasetçiyi Sadr-İbadi koalisyonuna destek vermemesi için ölümle tehdit ettiğini iddia etti.
Irak'taki koalisyon ne durumda?
Irak'ta 2003 Amerikan işgali sonrası oluşturulan teamüllere göre, Irak başbakanı Şii, Irak cumhurbaşkanı Kürt ve meclis başkanı Sünni olmak durumunda.
Ancak yeni hükümetin kurulması için meclis oturumuna yeterli sayıda milletvekili katılmadı. Meclis'teki ilk oturumunu dün yapılmasının ardından, bir sonraki oturumu 15 Eylül'e erteledi.
Koalisyon görüşmeleri nasıl sonuçlanır?
Irak'ta sandalye sayıları birbirine yakın olan koalisyonlar, daha fazla sandalyeye sahip olmak için büyük bir yarış içerisinde.
Sadr ve İbadi'nin kurduğu grupta sadece parti başkanlarının imzasının olduğu belirtiliyor. Buna karşılık, Maliki-Amiri koalisyonu kendisine destek milletvekillerinin de imzasını aldığını açıkladı. Bu nedenle, partiler Sadr-Abadi'nin listesinde görünürken vekiller Maliki-Amiri koalisyonunda gözüküyor.
Iraklı gazetecilere göre, koalisyona katılacak her bir milletvekili imzası büyük önemde. Türkmenler ve Kürtlerin vereceği oylar Irak'taki koalisyonu şekillendirecek.
ABD'den Erbil ve Süleymaniye'de temaslar
Irak'taki koalisyon çalışmaları kapsamında Brett McGurk, Kürt koalisyon partilerinden Sadr-İbadi koalisyonuna destek vermesini talep ediyor.
Barzani yönetimi ise referandum sürecinde istediği desteği vermediği ABD yönetimine tepki olsa da, sürecin sonunda Sadr-İbadi koalisyonuna destek vereceği tahmin ediliyor.
Yeni Nesil Hareketi lideri Şasivar Abdulvahid, önceki gün Sadr-İbadi koalisyonuna destek vereceklerini açıkladı.