ABD Türkiye'ye F-16 satışını onayladı

ABD Dışişleri Bakanlığı, Türkiye'ye 40 F-16 savaş uçağının satışı ve mevcut F-16'ların modernizasyonu konusunda Kongre'ye resmi bildirimde bulundu.

ABD Savunma Güvenlik İşbirliği Ajansından yapılan yazılı açıklamada, ABD Dışişleri Bakanlığının, Türkiye'ye 40 F-16 Blok 70 savaş uçağı ile 79 F-16 modernizasyon kitinin satılmasını onaylayan resmi tebligatı Kongre'ye gönderdiği belirtildi.

Açıklamada, "Dışişleri Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti'ne yaklaşık 23 milyar dolar değerinde F-16 alımı ve modernizasyonu ve ilgili ekipmanların satışını onaylayan kararını verdi." ifadelerine yer verildi ve Savunma Güvenlik İşbirliği Ajansının ilgili sertifikasyonu bugün Kongre'ye ilettiği kaydedildi.

Türkiye'ye F-16 satışının NATO'nun güvenlik ve istikrarı açısından önemli olduğu vurgulanan açıklamada, Ankara'ya 40 yeni F-16 savaş uçağı ile 79 F-16 modernizasyon kitinin yanı sıra ilgili ekipmanların temin edileceği belirtildi.

Silah satışının gerçekleşebilmesi için ABD yönetiminin sunduğu satış tebligatına Kongre'den itiraz gelmemesi gerekiyor.

Senato F-16'ların satışı için onay verecek

Ayrıca, yabancı ülkelere silah satışlarında denetim görevi olan Senato Dış İlişkiler Komitesinin Başkanı Ben Cardin, Türkiye'ye F-16'ların satışına onay vereceğini açıkladı.

Aynı saatlerde konuya ilişkin bir açıklama yapan Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Michael McCaul da İsveç'in NATO üyeliğinin Ankara tarafından onaylanmasından memnuniyet duyduğunu ve mevcut durumda Türkiye'ye F-16'ların satışına onay vereceklerini bildirdi.

15 gün süresi var

ABD Kongresinin satışı değerlendirmek için 15 günlük yasal süresi bulunuyor, bu süre zarfında itiraz olmazsa satış resmen gerçekleşmiş oluyor.

Söz konusu süre, ilgili yasaya göre, NATO üyesi ülkeler için 15 gün, NATO üyesi olmayan ülkeler içinse 30 gün olarak belirtiliyor.

Yabancı ülkelere silah satışı konusunda Senato Dış İlişkiler Komitesi ile Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesinin değerlendirme ve varsa itiraz hakkı bulunuyor.

Türkiye, ABD'den 40 yeni F-16 Blok 70 savaş uçağı ve envanterindeki 79 uçak için ise modernizasyon kiti talep etmişti. Geçen yıl bazı Kongre üyelerinin F-16'ların satılmasını şarta bağlayan ek maddeleri ABD Savunma Bakanlığı Bütçe tasarısından çıkarılmıştı.

Yunanistan satışa tepkili

Atina, enerji zengini Doğu Akdeniz bölgesinde Türkiye ile çözülmemiş bölgesel anlaşmazlıklar nedeniyle söz konusu satışa şiddetle karşı çıktı.

ABD'nin Türkiye ile anlaşması öncelikle Atina'nın satışı engellememesine bağlıydı ve Yunanistan'a eş zamanlı olarak daha gelişmiş F-35'ler verildi.

ABD'li yetkililer, bazı üyelerin Türkiye'ye yönelik eleştirilerine rağmen Kongre'nin her iki satışı da engellemesini beklemiyor.

Türkiye'nin eskiyen hava kuvvetleri, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın gelişmiş bir Rus füze savunma sistemi olan S-400 alma kararı nedeniyle 2019'da ABD liderliğindeki F-35 ortak saldırı savaş uçağı programından çıkarılmasından dolayı sıkıntı çektiği için yeni F-16'lardan faydalanacak.

İsveç'in NATO üyeliği sonrası

Türkiye parlamentosu, bir yılı aşkın gecikmenin ardından Salı günü İsveç'in NATO üyeliğini onayladı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan başlangıçta İsveç'in NATO üyeliğine, Stockholm'ün Ankara'nın 'terörist' örgüt olarak gördüğü PKK gibi grupları himaye etmesini gerekçe göstererek itiraz etmişti. İsveç buna terörle mücadele yasalarını sıkılaştırarak ve Erdoğan'ın talep ettiği diğer güvenlik adımlarını atarak karşılık vermişti.

Ancak Erdoğan daha sonra, Türkiye'nin 'insan hakları konusunda geri adım attığı' yönündeki görüşler ve NATO üyesi Yunanistan'la yaşadığı anlaşmazlıklar nedeniyle Kongre'de dirençle karşılaşan ABD'nin bir parti F-16 savaş uçağı teslim etme taahhüdüne yöneldi.

"Bu kolaylıkla verdiğim bir karar değildi"

Senato Dış İlişkiler Komitesi'nin etkili başkanı Demokrat Ben Cardin Cuma günü yaptığı açıklamada Türkiye'ye F-16 satışına izin vereceğini söyledi.

Cardin, "Türkiye'nin F-16 uçakları satın alma talebini onaylamam, Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliğini onaylaması koşuluna bağlıydı. Ama yanlış anlaşılmasın: Bu, kolaylıkla verdiğim bir karar değildi" dedi.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken anlaşmayı sağlamak için yoğun bir diplomatik çaba harcadı ve Türkiye’de meydana gelen Şubat 2023 depreminden hemen sonra Ankara'ya yaptığı bir ziyaret sırasında Erdoğan'a üç kez Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliğini engellemesi halinde uçakların alınmayacağını söylediğini belirtti.

Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliğine yeşil ışık yakması, İsveç ve Finlandiya'nın yaklaşık iki yıl önce Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline tepki olarak başlattığı katılım sürecinde Macaristan'ı son engel olarak bıraktı.

Macaristan Başbakanı Viktor Orbán Salı günü İsveçli mevkidaşını teklifi görüşmek üzere Budapeşte'ye davet etti, ancak iki ülke arasında gerginlik olduğuna dair ipuçları ortaya çıktı.