ABD Başkanı 'sürpriz' dediği salgın konusunda yaklaşık 4 senedir bilfiil uyarılıyor

ABD'de yeni tip koronavirüs (Covid-19) 15 vakayla ilk kez 15 Şubat'ta tespit edildi. 6 gün içerisine vaka sayısı 35'e çıktı. 28 Şubat günü 63 vaka görülen ülkede o tarihten itibaren vaka sayısı önce yavaş ve sonra oldukça hızlı bir şekilde arttı. 9 Nisan itibariyle ise 435 bin 160 vakanın görüldüğü ABD dünyadaki koronavirüs vakalarının (1 milyon 519 bin 218 bilinen koronavirüs vakası var) yaklaşık yüzde 29'unu barındırıyor.

Başkan Trump da haftalarca Covid-19 salgınını hiç kimsenin tahmin edemeyeceğini, öngöremeyeceğini ve bugüne kadar rastlanmamış bir problem ve kriz olduğunu anlattı.

• 6 Mart: "Hiç kimse daha önce böyle bir şey görmedi. Bu kriz öngörülemeyen bir problem ve bir anda ortaya çıktı."
• 11 Mart: "4 hafta önce hiç kimsenin bir probleme dönüşeceğini tahmin edemeyeceği bir problemi çözmeye çalışıyoruz."
• 14 Mart: "Hiç kimsenin tahmin ettiği bir şey değil."
• 16 Mart: "Böyle bir şeyin olabileceğini kimse hayal edemezdi."
• 19 Mart: "Bu büyüklükte bir hastalık veya salgın olabileceğini kimse bilmiyordu."
• 26 Mart: "Böyle bir şeyin olabileceğini hiç kimse bilemezdi."

Ancak gazete arşivleri, sınıflandırılmamış bilgiler ve mesela ABD Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsünün (NIAID) 1984'ten beri direktörlüğünü yapan Doktor Anthony Fauci'nin verdiği demeçler Başkan Trump'ın iddiasının aksine işaret ediyor. Verilen bilgiler ışığında, Trump'ın başkanlık koltuğuna oturduğu 20 Ocak 2017 tarihinden itibaren "yeni bir salgın hastalık" konusunda çok defa uyarıldığı anlaşılıyor. Referans noktası olarak keyfi olarak seçilen 2017 yılından beri her ay en az bir uzman kişi veya kurumun bir salgın beklendiğine dair açıklama yaptığı görülüyor.

1. 6 Ocak 2017 tarihli Pentagon askeri planı:

"En olası ve önemli tehdit yeni bir respiratuvar (solunum ile ilgili) hastalık, özellikle yeni bir influenza hastalığı... Hastalığın hızlı bir yayılma oranı olacak... Sadece tek bir topluluktaki salgın çokuluslu bir sağlık krizine dönüşebilir ve bundan milyonlar etkilenebilir."denilen raporda, ABD'nin solunum cihazı, yüz maskesi ve hastane yatağı kapasitesindeki eksikliklerin giderilmesi gerektiği ifade ediliyor. Raporda tahmine gerekçe olarak MERS ve SARS gibi salgınlar referans gösteriliyor.

2. Dr. Fauci'nin 11 Ocak 2017 tarihli ifadeleri:

Georgetown Üniversitesi'nde salgın hastalıklara karşı hazırlıklı olmak üzerine bir panelde konuşan Dr. Fauci, Trump yönetiminden önceki hükümetlerin de salgın hastalıklar ve sağlık krizleriyle mücadele etmek zorunda kaldığına dikkati çekerek, "NIAID'in başında olduğum 32 sene bana gösteriyor ki Trump yönetimi sadece devam eden influenza ve AIDS salgınlarıyla değil aynı zamanda 'sürpriz' bir salgınla da mücadele etmek zorunda kalacak." açıklamasını yaptı.

3. 13 Ocak 2017 tarihli "pandemi birifingi":

Ocak ayının 20'sinde yönetimi teslim almadan önce Trump yönetiminin üst düzey yetkililerine bir brifing verildi. Hukuki olarak ABD'de yönetimler el değiştirirken yeni yönetime geçiş eğitimleri veriliyor. Bu brifingde olası bir salgın senaryosu oluşturuldu ve nasıl hareket edilmesi gerektiğine dair alıştırmalar yapıldı.

Bill Gates'in 2016 ve 2017 yılında verdiği röportajlar:

BBC'ye 2016 yılında verdiği demeçte gelecek 10 yıl içerisinde grip salgını beklemeyenlere "şans dilediğini" söyleyen Bill Gates, "Çünkü dünya şu an oldukça hassas. Ebola ve Zika krizleri küresel sağlık sorunlarına karşı verilen mücadelenin yetersiz olduğunu gösteriyor." dedi.

Öte yandan 2017'de, İsviçre'nin Davos kentinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu'nda Bill Gates CBS televizyonuna "olası bir salgından" bahsetti: "Grip salgını gibi büyük bir salgın tarihi olurdu çünkü bütün tedarik zincirleri çökerdi. Çok fazla panik oluşurdu. Sistemlerimizin birçoğuna aşırı yüklenilirdi. Farklı büyüklüklerde salgınlara hazırlıklı olmak için yapmamız gereken çok şey var." ifadelerini kullandı.

2017 yılında dünya ve ABD çapında yapılmış ve bu haberde geçmeyen daha birçok uyarı var.

2018 yılı da 2017'den farklı değildi

4. ABD Ulusal İstihbarat Direktörünün (DNI) 13 Şubat 2018 tarihli uyarısı:

"Dang humması ve Zika gibi bildirilen salgınların sıklığı ve çeşitliliğindeki artış 2018 yılında da muhtemelen devam edecek ve bu durum ciddi iktisadi ve toplumsal parçalanmalara neden olan küresel boyutta sıhhi olağanüstü durumlara neden olacak. Bu durum, ABD'nin desteğine ihtiyaç duyacak."

5. 7 Mayıs 2018 tarihli 1918 influenza salgınını anmak için Atlanta'daki Emory Üniversitesi'nde düzenlenen toplantı:

ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezinin (CSD) ev sahipliği yaptığı toplantıda Dr. Luciana Borio, "Bir influenza salgınına hazır mıyız?" diye sordu. Kendi sorusuna, "Korkarım ki hayır." diyen Dr. Borio'nun açıklamaları şu an mücadele edilen Covid-19 ile ilişkilendirilebilir şekilde.

6. Sağlık Endüstrisi Dağıtımcıları Birliği (HIDA) Başkanı Matt Rowan'ın 20 Ağustos 2018 tarihli açıklamaları:

HIDA Başkanı Rowan, ABD Başkanı Trump'ın o dönem sağlık ekipmanlarına koyduğu vergileri eleştirerek, "Bu ekipmanlar sağlıkçıları ve hastalarının korunmasında çok önemli bir yer tutuyor. Listede yer alan ürünler sağlık kuruluşlarında çok yaygın biçimde kullanılıyor ve ABD ulusunun kamu sağlığı krizlerine karşı vereceği cevabın kritik bir parçası." ifadelerini kullandı.

Virüsün ortaya çıktığı 2019 da özellikle koronavirüsle veya sadece salgın öngörüleri ile ilgili uyarıların yapıldığı bir yıldı

7. DNI Ocak 2019'da yeniden uyardı:

"ABD ve dünyanın, toplu ölüm ve özürlere neden olabilecek, dünya ekonomisini ciddi bir şekilde etkileyebilecek, uluslararası kaynakları zorlayacak ve ABD'nin yardımına ihtiyacı arttıracak yeni bir grip salgını veya geniş ölçekli bir bulaşıcı hastalığa karşı kırılgan kalacağını düşünüyoruz."

8. ABD Devlet Başkanlığı Ofisi'nin Eylül 2019 tarihli yayını:

Covid-19 salgınından yaklaşık iki ay önce ABD Başkanlık Ofisi'nde yayınlanan bu makalede, influenza ile mücadelede ABD'nin potansiyel sağlık ve iktisadi kayıplarına dair tahminler yapıldı ve şu anki aşı teknolojisinin bu kayıpları neden azaltmadığı tartışıldı.

9. Kasım 2019'da istihbarat servislerinin Trump'ı uyardığı ifade edildi:

Birçok gazete, Kasım 2019'da erken bir şekilde ABD yönetiminin Çin'in Vuhan kentinde ortaya çıkan salgın konusunda bilgilendirildiğini iddia etti.

Washington Post gazetesi, Trump yönetimine "resmi" ilk uyarının 3 Ocak 2020'de yapıldığını ancak öncesinde istihbaratçıların Trump yönetimini salgının ciddiyeti konusunda günlük olarak bilgilendirdiğini öne sürdü.

10. Trump'ın 11 Mart tarihli "4 hafta önce kimse bunu beklemiyordu." açıklamasından 4 hafta önceki uyarılar:

Şubat başında ABD'nin ordusu ABD Başkanlığını, "150 bin kişi ölebilir." diyerek uyardı.

Connecticut Senatörü Chris Murphy 5 Şubat'ta sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, "Koronavirüs konusundaki yönetim brifingini terk ettim. Uzun lafın kısası: Bu işi yeterince ciddiye almıyorlar. Özellikle, hiçbir olağanüstü durum fonu için talepte bulunulmadı ki bu büyük bir hata. Yerel sağlık sistemleri tedariğe, eğitime ve denetime ihtiyaç duyuyor. Ve buna şu an ihtiyaç duyuyorlar." dedi.

Başkan Trump'ın ekonomi danışmanlarından iktisatçı Peter Navarro 23 Şubat'ta Trump'ı, "100 milyon insan Covid-19'a yakalanabilir ve 1,2 milyon kişi yaşamını yitirebilir." ifadeleriyle uyardı.

• Kısacası ABD Başkanı Donald Trump'ın 2017'de başlayan görevi süresince belki yüzlerce defa "yeni veya hali hazırda bilinen" bir salgın hastalık ve sonuçları konusunda uyarıldığını biliyoruz. Trump ise "uyarıların yapıldığına dair" henüz bir cevap vermiş değil.