ABD'nin PKK'ya ve Suriye'deki uzantısı PYD'ye verdiği silah desteğinden sonra sürekli gündeme gelen İncirlik üssü ile ilgili Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, İncirlik Üssü'yle ilgili "İncirlik'i kapatma hakkı bizim elimizde. Ama önce şartlar değerlendirilir" diye konuştu. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'da, "İncirlik Üssü'nün kapatılması gündemimizde yok" şeklinde bir açıklama yaptı.
Peki
İncirlik Üssü'nde ne kadar ABD askeri bulunuyor? Üste nükleer silah var mı? Türkiye bu üssü kapatabilir mi? Üs ABD için neden bu kadar önemli? Tüm bu soruların cevabını 8 başlıkta öğrenebilirsiniz.
1. İncirlik üssü ne zaman kuruldu ve yasal olarak nasıl bir statüsü var?
İncirlik üssü Adana il sınırları içerisinde, şehir merkezine 13 KM mesafede bulunuyor. Üssün yapımına Türkiye'nin NATO üyeliğinden bir yıl önce 1951'de başlandı.
2. Üste kaç ABD askeri bulunuyor?
Bugün burada yaklaşık 2 bin 500 civarında ABD askerinin bulunuyor. Üs içerisinde bir Türk birliği de bulunurken, bazı operasyonlar için başka ülkelerinin askerleri de bulunuyor.
3. Üsse herkes girebilir mi?
ABD askerleriyle birlikte aileleri için süpermarketler, futbol sahası ve birçok tesisin bulunduğu üste, siviller özel izin ile giriş yapabiliyor.
4. İncirlik ABD toprağı olarak mı geçiyor?
İncirlik Üssü adlı bir kitap yayımlayan akademisyen Selin Bölme'ye göre, söz konusu üs Türkiye'nin malı ve ABD'nin askeri varlığı ve faaliyetlerinin, tamamen NATO savunma görevleri çerçevesinde kalması gerekiyor. Ancak fiili durumda, İncirlik Üssü'nün açıldığı tarihten bu yana NATO operasyonları dışında ABD güçlerinin kendi faaliyetleri için de kullanıyor. Bu durum ABD'nin yasal olarak suç işlediğinin de bir göstergesi olarak kabul edilebilir.
5. Türkiye İncirlik'i kapatabilir mi?
ABD, 1970'li yılların ortasında Türkiye'ye silah ambargosu uygulamaya başlamasının ardından Türkiye ABD'ye sert bir cevap verdi. Türkiye, sınırları içinde ABD'nin kullanımındaki üsleri kapattı ve buraların kontrolünü TSK'ya devretti. 1978'de ABD Türkiye'ye uyguladığı ambargoyu kaldırınca, Türkiye'de üssü tekrar ABD'ye açtı. Yani Türkiye Cumhuriyeti isterse bu üssü kapatabilir, ancak şuan bu konuda net açıklamalar yapılmıyor.
6. Türkiye ABD’nin Irak ve Suriye’de DAEŞ’e karşı operasyonları için ABD’ye ne zaman izin verdi?
ABD, 2014 yılında DAEŞ'e karşı hava operasyona başladı ve Temmuz 2015'te de Türkiye bu harekât kapsamında İncirlik Üssü'nün kullanılmasına izin verdi. Hatta bu konu çok fazla tartışıldı. Türkiye'nin 'ABD PKK/PYD'ye olan desteğini kesmesi şartıyla' üssü ABD'ye açtığı belirtilse de; ABD, PKK'ya desteğini kesmedi.
7. İncirlik Üssü ABD için neden önemli?
Soğuk Savaş'ın ardından NATO'nun güney kanadı olarak gösterilen Türkiye ve İncirlik'in öneminin azaldığı düşünülse de, Ortadoğu'daki gelişmelerden ötürü buranın stratejik konumu daha da arttı. İncirlik şuan ABD'nin DAEŞ'e karşı operasyonlarında, konum ve yerleşik düzeniyle küresel güç ABD'ye maliyet ve zaman açısından büyük avantaj sunuyor.
8. İncirlik Üssü’nde nükleer silah var mı?
Bu konuda yapılan resmi bir açıklama bulunmuyor. Uzmanlar ve NATO yetkilileri taktik nükleer silahların burada bulunduğu iddialarını yalanlamıyor. Ayrıca 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında New Yorker dergisinde yer alan bi analizde 'İncirlik Üssü, NATO'nun en büyük nükleer silah depolama tesisine ev sahipliği yapıyor' ifadesi yer almıştı.
Nükleer silahlar konusunda dünyanın önde gelen uzmanları arasında gösterilen Amerikan Bilim Adamları Federasyonu Nükleer Bilgi Projesi Direktörü Hans M. Kristensen'e göre ise İncirlik'te yeraltında bulunan depolama tesislerinde yaklaşık 50 adet B-61 hidrojen bombası tutuluyor.
Guardian gazetesi ise yayınladığı bir yazıda Almanya, İtalya, Belçika, Hollanda ve Türkiye'de toplam 180 adet B-61 bombası bulunduğunu belirtmişti.