21 ilçede site aidatlarında yüzde 100 üzerinde artış görüldü
Son yıllarda ev sahipleri ve kiracılar için büyük gider kalemlerinden biri haline gelen aidatlar, İstanbul'un 21 ilçesinde yüzde 100'ün üzerinde artış gösterdi. İstanbul'da aidatların en yüksek olduğu ilçelerdeki ortalama rakam 8 bin lirayı aşıyor. En yüksek aidat alınan ilçeler ise 8 bin 575 TL ortalama ile Şişli, 7 bin 477 TL ile Büyükçekmece, 7 bin 334 TL ile Beşiktaş geliyor.
Konumu, sosyal alanları, temizlik ve güvenlik hizmetleri gibi kriterlere göre değişiklik gösteren konut idatları, site ya da apartmanlarda yaşayan ev sahipleri ve kiracılar için yüklü giderler arasında yer alıyor. Yeni yıldaki artışlarla birlikte idat miktarları site sakinlerinin protestolara da yol açıyor. Bir gayrimenkul teknoloji platformunun, İstanbul'un 39 ilçesinde site içi ve site dışı idat rakamlarını incelediği İstanbul Konut Aidat Raporu'na göre, İstanbul'da ortalama idatlar site içerisinde yüzde 107 site dışında yüzde 118 artış gösterdi.
Sitelerde en yüksek idat ödeyen ilçe ortalama bin 971 lira ile Şişli olurken en düşük idat ödemesi 423 lira ile Arnavutköy ilçesinde gerçekleşti. En yüksek idatlarda ise 8 bin 575 TL ortalama ile Şişli, 7 bin 477 TL ile Büyükçekmece, 7 bin 334 TL ile Beşiktaş ilk üçte yer alıyor.
Kira gibi idat ödemesi
Sarıyer, Beykoz, Beyoğlu, Çatalca, Esenler, Zeytinburnu, Silivri, Fatih, Bakırköy, Şişli, Kadıköy, Beşiktaş, Bayrampaşa, Kartal, Sultanbeyli, Çekmeköy, Kâğıthane, Küçükçekmece, Pendik, Üsküdar, Ataşehir olmak üzere İstanbul'da 21 ilçede konut idat fiyatlarında yüzde 100'ün üzerinde artış gözlemlendi. Rapora göre, en yüksek idat talep eden ilçelerdeki ortalama rakam Şişli'de 8 bin 575, Büyükçekmece'de 7 bin 477, Beşiktaş'ta ise 7 bin 334 lira. Site dışı idat ödemelerinde ise, ilk sırayı 533 lira ile Sarıyer ve Beyoğlu paylaşıyor. Bu ilçeleri 420 lira ile Kadıköy ve 359 lira ile Beşiktaş ve 275 lira ile Bakırköy takip ediyor.
Kat malikleri onayı olmadan fiyat artışı yapılamaz
Türkiye Kentsel Tesis Yönetim Derneği Genel Başkanı Suat Sandalcı, "Toplu konut yaşam alanlarını site ve apartmanları mevzuatlar yönetir. Kişiler ancak ve sadece hizmet sağlarlar. Bir sitenin toplu konut yaşam alanının bir işletme giderleri vardır. Bu işletme giderleri de 634 sayılı kat mülkiyeti kanununa göre idat avans gideri diyorlar. Asgari ücretlerdeki artışlar, malzeme alımındaki artışlar nedeniyle yöneticiler, idat avans giderlerine de zam yapmışlardır. Artışları fırsat bilip yöneticilik vazifesini doğru yapamayan ve bunları kendi lehine kullanmak isteyen art niyetli çalışan kişiler de türemiştir. Sitelerdeki bu sorunlar da mevzuat ve yönetmeliği bilmeyen, kanunu uygulayamayan yöneticiler tarafından gündeme gelmiştir. Kat maliklerinden onay almadan, kat malikleri toplantısı yapmadan idat talep eden yöneticiler var. Aidat zammı yapacaksak, kat malikleri kurumundan geçirmeliyiz. Kat maliklerinin onayını alarak karar defterleriyle ilgili mevzuata ilişkin çalışmalar yaparak, kat maliklerinin bizlere verdiği yetkiyi kullanmalıyız. Onay almadan idatı 900 liradan 2 bin 900 liraya çıkardım demek yöneticinin görev ve yetkileri arasında bulunmuyor" dedi.
Site bütçeleri artık müfettişleri tarafından denetlenecek
Kat maliklerine de uyarılarda bulunan Sandalcı, "Kat malikleri genel kurula katılmıyorlar. Katılmadıkları gibi toplantıya katılanların yüzde 50 artı1 oy çokluğuyla orada alan tüm kararlar yasal olarak geçerli oluyor. Bu geçerli olduktan sonra da siz imza da atmasanız, onay da vermeseniz, o yıl içerisinde idat avansını ödemek zorunda kalıyorsunuz. Şişli, Büyükçekmece ve Beşiktaş gibi ilçelerimizde Beykoz, Çengelköy gibi yerlerde, buralarda idat avans giderleriyle ilgili 5 bin lirayla 8 bin lira arasında değişen talepler var. Bunlar doğru bilgi mi diye de tartışmak lazım çünkü sitenin idat gideri, sitenin yapısına göre değişmektedir. Konut Politikaları ve Tesis Yönetimi Hizmetleri Şube Müdürlüğü kuruldu. Site bütçeleri artık müfettişler tarafından ve bakanlık yetkilileri tarafından denetlenecek" dedi.
Fahiş artışlar var
Site sakini Ulvi Avcıata, "Genel kurul yapılmadan kararlar alınabiliyor. Geçen sene 660 lira idat öderken bu sene ödediğim idat bin 490 liraya çıkarıldı. Yüzde 125'lik bir artış var. Site yönetimlerinde keyfi artışlar yapılabilmektedir. Buna karşı çıkmaktayız. Vatandaş bu noktada mağdur edilmektedir. Hiçbir artış bu kadar büyük olmamalı. Fahiş artışlardır ve dolayısıyla, enflasyonun artmasında da en büyük etkeni sağlayan hususların başında gelmektedir" diye konuştu.
Bir diğer site sakini Tarık Akay da, bin 500 liraya yakın idat ödediğini belirterek, "Aidatla ilgili sorunları herkes gibi biz de yaşıyoruz. 634 sayılı kanuna göre yönetilmediğimizden dolayı olduğunu düşünüyorum. Harcamaların daha kontrollü yapılması gerektiğini düşünüyorum. Kat maliklerine sorularak yapılmalı. Sitemizde bir tek güvenlik, peyzaj ve temizlik var" dedi.
Normal şartlarda aidatlar, ev kiralarının %15'i, azami %20'si civarında olurken şu anda kiralarla yarışıyor. Geçtiğimiz yıl 500 lira aidat veren bu sene 1500 lira, 1000 lira veren 3500,4000 liralara kadar yükseltilmiş bir aidatla karşı karşıya kalıyorlar. Haklı olarak kat malikleri de bu aidatlara, fahiş aidatlara tepkililer ama o tepkiyi son zamanlarda yaptıkları gibi camlara çıkıp tencere tava çalarak değil genel kurula katılarak orada kullanacaklar. Genel kurullara katılan kat malikleri harcama listelerini incelesin ve tahmini bütçeye de baksın. Şayet abartılmış harcamalar görüyorsa onlarla ilgili itirazını da genel kurul toplantı tutanağına mutlaka yazdırsın. O toplantı tutanağına şerh düşüldüğü takdirde bu genel kurula katılan kat maliki bir ay zarfında sulh hukuk mahkemesine başvurarak bu genel kurulda alınan yüksek aidatla ilgili kararın iptalini isteyebilir hatta o yönetimin yerine kayyum atanmasını dahi talep edebilir.