16 maddeyle 'savaştan çıkamayan' istikrarsızlığın ülkesi Lübnan

ABDÜLKERİM ARSLAN
Abone Ol

Başbakan Hariri’nin tartışmalı bir şekilde istifa ettiği Lübnan’da, geçmişten günümüze yaşanan savaşları ve siyasi durumu 16 madde ile sizler için derledik.

‘Ortadoğu’nun incisi’ şeklinde nitelenen fakat daha sonra iç savaş, yabancı güçlerin işgali ve siyasi istikrarsızlıklar ile birlikte kargaşa ve kaosun ülkesi haline gelen Lübnan’da, Başbakan Saad Hariri tartışmalı bir şekilde ülke sınırları dışında istifa etti.

17 gündür yurt dışında olan Hariri bugün ülkesine döndü. Gözlerin çevrildiği ülke hakkında geçmişten günümüze yaşanan savaşlar ve siyasi yapı hakkında bilmeniz gerekenleri sizler için derledik.

1. 400 yıldan uzun bir süre Osmanlı’nın parçası olan ülke 1. Dünya Savaşı sonrası Fransa mandası altına girmiştir.
2. İkinci Dünya Savaşı döneminde, 1943 yılında bağımsızlığını kazanan ülkede, aynı yıl Milli Mutabakat imzalanmıştır.
3. Mutabakata göre Cumhurbaşkanı Hristiyan, Meclis Başkanı Şii ve Başbakan Sünni olmak zorunda.
4. Resmi dili Arapça olan ülkede yüzde 90'ın üzerinde Arap nüfusun olduğu bilinmektedir. Etnik açıdan homojen bir yapıya sahip olan ‘Ortadoğu’nun incisi’ Lübnan dini açıdan oldukça farklı kesimleri barındırıyor.
5. 1975 yılında 20. yüzyılın en büyük iç savaşlarından birine sahne olan ülkede bilanço çok ağır oldu. 150 bin kişinin öldü, bir milyon kişinin yaralandı, 350 bin kişinin ülke içinde yer değiştirdi ve neredeyse bir milyon kişi ülkeden kaçtı.
6. İç savaşın başlıca tarafları arasında İsrail, Suriye ve Filistin Kurutluş Örgütü yer alırken, savaşın ilerleyen yıllarında yerel dini ve etnik gruplar da silahlanmıştır.
7. 1989 yılında Taif Antlaşması ile son bulan çatışmalarda, Hizbullah silah bırakmayı kabul etmeyerek bu anlaşmanın tarafı olmamıştır.
8. İç savaşın ardından Suriye ve İsrail bazı bölgeleri işgal etmişti. İsrail 2000 yılında Güney Lübnan’dan askerlerini çekerken, Suriye’nin Lübnan’daki 29 yıllık askeri varlığı 2005’te son buldu.
9. 2006’da Hizbullah’ın 8 İsrail askerinin öldürülmesi ve 2 askerin kaçırılmasını bahane eden İsrail, Lübnan’a karşı 40 bin asker ve onlarca savaş uçağıyla tekrar saldırı başlattı.
10. 33 gün süren savaşta resmi olarak 118 İsrail askerinin öldüğü açıklandı. Ancak çeşitli kaynaklar bu sayının 300’ü aştığını iddia etti.
11. Ekonomisinin yüzde 75’ini özel sektörün elinde olan ülkede yüz binlerce Filistinli sığınmacı bulunmaktadır. En fazla Suriyeli ise Türkiye’den sonra Lübnan’da sığınmıştır.
12. Lübnan, her yıl 7 milyar dolarlık bir yardım alıyor ve %60’ı Suudi Arabistan ve Körfez ülkelerinden geliyor.
13. Ülke savaş, siyasi istikrarsızlık ve ekonomik bunalım içinden kurtulamıyor.
14. Son olarak Lübnan Başbakanı Saad Hariri, 4 Kasım’da Suudi Arabistan’da istifa etti.

Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'ta bir televizyon kanalının canlı yayınında istifa ettiğini açıklayan Hariri, Hizbullah ve İran'ı bölgeyi istikrarsızlaştırmakla suçladı.

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, "İran'ın pozisyonunu dikkate almadan Lübnan'da belirleyici bir karar vermek mümkün değildir." şeklinde Hizbullah üzerinden ülke üzerinde baskı kurulabileceğini açıklarken, Suudi Arabistan Hariri’nin istifasını destekleyerek Hizbullah’ın terör örgütü olduğunu ve Lübnan siyasetindeki etkisinin kırılması gerektiğini ifade etti.

15. Suudi Arabistan ve İran arasında kalan ülkede istikrar için Türkiye Dışişleri Bakanlığı’nın da temasları sürüyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Külliye’de Lübnan Dışişleri ve Göçmenler Bakanı Gebran Bassil’i kabul etti. Ardından Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüşen Bassil, ortak basın toplantısı düzenledi. 

Çavuşoğlu, Hariri'nin istifasına ilişkin, "Bu sorunun Hariri'nin Lübnan'a döndükten sonra gerek Cumhurbaşkanı ile gerekse diğer siyasi aktörlerle ve kendi partisi ile görüşerek ve hiç kimsenin baskısı altında olmadan aklıselim bir şekilde doğru kararı vereceklerine inanıyorum." şeklinde konuştu.

16. Hariri 17 gün sonra Lübnan'a döndü ve 'istifa kararını erteledi'

Lübnan Başbakanı Saad Hariri, Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da sürpriz bir şekilde istifasını açıklamasından 17 gün sonra ülkesine döndü.

Hariri, Lübnan'ın bağımsızlığının yıl dönümü nedeniyle Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda düzenlenen törende basına yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Mişel Avn'la görüşmesinde istifasını sunduğunu ancak Avn'ın isteği üzerine bu adımını ertelediğini ifade etti.