4 Nisan 2019 tarihinde Beyin ve Zihin Hastalıkları Uzmanı Dr Aaron Kandola tarafından kaleme alınan, yine bir sağlık psikoloğu olan Dr Debra Rose Wilson tarafından tıbbî açıdan gözden geçirilip teyit edildikten sonra Medical News Today tıp sitesinde yayınlanan yazının başlığı “Zeytin yaprağı özünün sağlığa faydaları” adını taşıyor.

• Yazıda zeytin yaprağı özünün kolesterol ve kan basıncının düşürmek gibi birçok alanda insan sağlığına ciddi faydalar sağlayan bir ürün olduğu ifade ediliyor. Henüz bu alanda yapılan deneylerin çoğu hayvanlar üzerinde yapılsa da, insan deneylerinde de benzer başarıların alınmaya başladığı, umut vaat edici neticelerin çıktığı dile getiriliyor.

Zeytin ağacı bilindiği gibi Akdeniz bölgesine has bir bitki. Zeytin ağacının meyvesi kahvaltılarımızın vazgeçilmezi durumunda. Peki, zeytin ağacının yapraklarından faydalanmayı bugüne dek hiç düşündük mü? Doğrusunu söylemek gerekirse, daha yakın zamanlara değin zeytin yaprağının, geleneksel ilaçlarda kullanılmaktan öteye geçen bir kullanım alanı mevcut değildi. Oysa zeytin yaprağında oleacein ve oleuropein gibi çok önemli etken maddeler mevcut. Polifenol adı verilen bu maddeler daha ziyade bitkilere renk vermeleriyle biliniyor. Antioksidan özelliğiyle mâruf, kalp hastalıkları ve kanser gibi çağımızın en büyük iki sorunu başta olmak üzere birçok alanda fayda umulan maddelerden bahsediyoruz. Bu maddeler içinde bilhassa olueropein sağlık alanında tabiri caizse joker konumuyla dikkat çekiyor.

Zayıflamaya yardımcı

Mesela bu alanlardan biri zayıflama. Zeytin yaprağında bulunan oleuropein, kilo almayı engelleyici bir madde aynı zamanda. 2016 yılında yapılan bir klinik araştırmada obezitesi bulunan farelere oral olarak oleuropein veriliyor. Sekizinci haftanın sonunda fareler daha düşük vücut ağırlığına, daha az yağ dokusunu ve daha gelişmiş bir metabolik profile sahip oluyor.

2014 yılındaki başka bir araştırmada ise oleuropein takviyeli yüksek yağlı diyet tüketen farelerde kilo alımının yavaşladığı tespiti yapılıyor. Bu deneylerin neticesinde oleuropein içeren zeytin yaprağı özünün, obezite riskini azaltmaya yardımcı olduğu ve kilo almayı azalttığı müşahede ediliyor. Bu alandaki araştırmaların daha da yoğunlaştırılması daha net bulgular açısından önem kazanıyor.

Kolesterolü düşürüyor

Zeytin yaprağı özünde bulunan faydalı maddelerin etkin olduğu diğer bir alan ise kolesterol. Zeytin yaprağı kolesterol seviyelerini iyileştirme noktasında gerçekten beklenmedik etkiler gösteriyor. 2015 yılında yapılan bir araştırmada iki grup fareye yüksek kolesterol içeren bir diyet ile normal diyet uygulanıyor. Her iki gruptaki bazı farelere ise zeytin yaprağı özü veriliyor. Sekizinci haftanın sonunda yüksek kolesterol içeren diyetle beslenen farelerde “kötü” kolesterole rastlanırken zeytin yaprağı özü tüketen farelerde kolesterol seviyeleri ciddi oranda düşük çıkıyor.

Bu konuda insan deneyleri de mevcut. Mesela 2008 yılında yüksek tansiyonu bulunan 40 çifte zeytin yaprağı özü veriliyor. Sekizinci hafta sonunda zeytin yaprağı özünün kolesterol seviyelerini verilen doza bağımlı bir şekilde düşürdüğü, daha büyük dozlarda daha büyük etkinin sağlandığı gözlemleniyor.

Yüksek tansiyonda etkili

Zeytin yaprağı özünün etkili olduğu diğer bir alan ise tansiyon. Zeytin yaprağı, yüksek tansiyon hastaları için de umut vaat ediyor. 2011 yılında yapılan bir araştırmada, birinci aşama hipertansiyonu bulunan kişilere günde iki kez 500 miligram zeytin yaprağı özü ile 12,5-25 miligram dozlarında kaptopril randomize olarak veriliyor. Sekizinci haftanın sonunda kan basıncı ciddi oranda düşük çıkıyor. Bu da, birinci aşama hipertansiyon hastalarındaki kan basıncını düşürmede zeytin yaprağı özünün kaptopril kadar etkili olduğunu gösteriyor.

2017 yılındaki başka bir araştırmada ise birinci aşama hipertansiyonu bulunan denekler her gün 136 miligram oleuropein içeren zeytin yaprağı özü ve bir plasebo alan gruplara bölünüyor. Altıncı haftanın sonunda zeytin yaprağı özü alanların kan basıncı plasebo alanlara göre çok daha düşük çıkıyor.

Tip 2 diyabette başarılı

Bu arada şeker hastalarını es geçmeyelim. Zeytin yaprağı özü, bilhassa tip 2 diyabet hastaları için de bir şifa kaynağı konumunda. 2013 yılında yapılan bir araştırmada aşırı obez 46 orta yaşlı erkeğe zeytin yaprağı özü ile plasebo veriliyor. On iki haftanın sonunda zeytin yaprağı özü verilenler, plasebo verilenlere kıyasla insülin hassasiyeti ve pankreas tepkisinde önemli gelişmeler kaydediyor. Doktorlar, düşük insülin hassasiyeti ve pankreas tepkisinin tip 2 diyabetin gelişiminde önemli faktörler olduğunu ifade ediyorlar.

Dozaj ve yan etki meselesi

Zeytin yaprağı özünün bazı faydalarını buraya kadar sizler için sıralamış olduk. Peki, dozaj ne olmalı? Bu konuda henüz kesinleşmiş rakamlar mevcut değilse de insan deneylerinde katılımcılara günde 500 ila 1000 miligram verildiği, bunların bazen bölünmüş dozlar olduğu biliniyor. En iyisi elbette bir doktorun nezareti altında tedaviye başlamak. Dozajı da doktorun belirlemesi.

Zeytin yaprağı özünün yan etkilerine gelince... Bu konuda son derece sınırlı verilere sahip durumdayız. Konuyla ilgili araştırmaların daha sık yapılması gerekiyor. Yapılan bir araştırmada olası yan etkiler bahsinde kas rahatsızlığı veya baş ağrısına işaret ediliyor. Şiddetli sıkıntı söz konusu olduğunda tedavi bırakılmalı ve derhal bir doktora gidilmeli. Zeytinyağı özünün diğer ilaçlarla nasıl bir etkileşime girdiği ise henüz netleşmiş bir konu değil. Yine bir doktora gidilmeli ve mevcut rahatsızlıkları göz önüne alan bir tedavi planı uygulanmalı.

Sadece bu kadar değil

Bu arada zeytin yaprağının faydaları yazdıklarımız ile sınırlı değil elbette. Bu konuda yapılan daha birçok araştırma mevcut. Bunlardan pubmed sitesinde yayınlanan üçünü vermekle şimdilik iktifa edelim.