Tacikistan diktatörünün zulmü ve onu bekleyen acı son
Büyük Türkistan coğrafyasının alt kıyısında yer alan Tacikistan uzun asırlar Türklerin yönetimindeydi. Uzun süre Timurlular ve Buhara Hanlığı yönetiminde kaldı. Timurluların Altın Orda Devleti’ni yıkmasının ardından Ruslar, Türkistan topraklarına doğru inmeye başlamış ve Tacikistan’da Rus İmparatorluğunun bir parçası haline gelmişti. Sovyetler Birliği’nin dağılması sonrasında Özbekistan, Afganistan, Pakistan, Kırgızistan ve Çin’in sınır komşuları olan Tacikistan 1992’de bağımsızlığını ilan etmiştir. Aynı yıl ülkede 1997’ye dek süren yaklaşık 100 bin kişinin ölümüne neden olan iç savaş başlamıştı. Rusya ve Özbekistan’ın yardımı ile savaş ona erdirildi. 1992’den bu yana ülkeyi demir yumrukla yöneten Cumhurbaşkanı Rahman’ın zulmü aradan geçen 32 yılda azalmamış aksine artarak sürüyor. Son olarak başörtüsü ve Kurban ile Ramazan Bayramı kutlamalarının yasaklanması ise zulmünün arşa ulaştığının bir göstergesi.
Diktatörlerin klasik numarası
Ülke bir yandan iç savaş yaşarken bütün diktatörlerde olduğu gibi güya halkın yüzde 97’si bu azılı diktatöre oy vermişti. 1997’de suikast ve 1998’de de darbe girişiminden kurtulan diktatör, 2007’de soyadların sonundaki Rusya döneminden kalma “ov ve ev” eklerini kaldırdı. Böylece kendi adı da İmamali Rahmanov yerine İmamali Rahman oldu.
Göstermelik seçimlerin hepsinde güya %79 ila %97 oy olan diktatörün ülkede hemen hiçbir seveni yok. Ama başına bir şey gelmemesi için herkes onu sevmek zorunda.
Güya Müslüman
Diktatörün bizatihi kendi ifadesine göre halkın Tacikistan nüfusunun yüzde 99'u Müslüman. Kendisinin de Müslüman olduğunu iddia etmektedir. Katar, 2009’da başkent Duşanbe’de Ebu Hanife Hazretlerinin adıyla dünyanın en büyük camilerinden birinin inşaatına başlamış ve cami 2014’te tamamlanmıştır.
Kendisi 1997’de Hacca gitmiş olmasına rağmen Tacikistan halkının hacca gitmesi yasaktır. Hacca gitmek isteyenler başka bir ülkeye geçip oradan hacca gidiyor. Gittiği ülkeye geri döndükten sonra kendi ülkesine geçiş yapıyor. Bu bile suç ve tespiti halinde ceza uygulanıyor.
Anadolu Ajansının garip haberi
Anadolu Ajansı’nın 21 Haziran’da geçtiği ve garip bir şekilde “Tacikistan'da ulusal kültüre aykırı kıyafetler yasaklandı” başlığını tercih ettiği haberde şöyle deniliyordu:
“Tacikistan’da ulusal kültüre aykırı kıyafetler ile çocukların bayramlık toplamak için ev ev dolaştıkları "iydgardak" adeti yasaklandı.
Tacikistan Cumhurbaşkanlığı Ofis’inden yapılan açıklamaya göre Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Parlamentoda kabul edilen "Gelenek ve Merasimlerin Düzenlenmesi" ile "Çocuk Eğitimi ve Yetiştirilmesi Sorumluluğu" kanunlarında değişiklikler öngören yasayı imzaladı.
Buna göre ulusal kültüre aykırı kıyafetlerin ticareti ve kullanımı ile çocukların ev ev gezerek bayramlık isteme âdeti "iydgardak"a yasak getirildi.
Değişikliklerle milli kültürel değerlerin korunması, batıl inanç ve aşırıcılığın önlenmesi, merasim ve bayramlarda israfa yer verilmemesi amaçlanıyor. Kurallara uymayanların cezalandırılması öngörülen yasa değişikliğinde hangi kıyafetlerin milli olmadığı ve ulusal kültüre yabancı olduğuna dair herhangi bir açıklık getirilmedi.”
Hiçbir eleştirinin yapılmadığı ve propagandaya alet olunan haber dili de uygulama kadar rahatsız ediciydi. Gelişme bazı duyarlı sitelerin “Tacikistan’da başörtüsü ve dînî bayramlar yasaklandı” şeklindeki haberleri ile netlik kazandı ve tabiki zulme dair videolar da sosyal medyada boy göstermeye başladı.
Videolarda hasta kapılarının önüne masalar konulduğu ve başını İslâmî usullere göre kapatan kadınların başlarının zorla açıldığı, açmayanların ise hastanelere alınmadığı görüldü.
Sputnik: Tacikistan'da başörtüsü ve dini bayramlar yasaklandı
Anadolu Ajansı bu başlığı tercih ederken Rusya’ya ait Sputnik ise “Nüfusunun yüzde 98'i Müslüman olan Tacikistan'da başörtüsü ve dini bayramlar yasaklandı” manşetini attı.
Sputnik haberini şöyle sürdürdü: “Orta Asya ülkelerinden Tacikistan’da başörtüsü takma tamamen yasaklandı. Tacikistan Parlamentosu’ndan geçen karar ile birlikte ülkede başörtüsü takan, satan, ithal eden ve reklamını yapan kimselere ciddi cezalar kesilecek. Ayrıca Ramazan ve Kurban Bayramı tatilleri de kaldırıldı.
Tacikistan’da uzun zamandır kamu dairelerinde başörtüsü yasağı uygulanıyordu. Tacikistan parlamentosu, başörtüsünü ve çocukların Ramazan ve Kurban Bayramı tatillerini yasaklayan tasarıyı onayladı. Kurallara uymayan vatandaşlar ağır para cezalarıyla karşı karşıya kalacak.
Yasayı ihlâl eden vatandaşlar 7 bin 920 Tacikistan Somoni’si (yaklaşık 25 bin TL) ceza ödeyecek. Eğer yasayı hükümet yetkilileri ihlâl ederse ceza 54 bin Somoni’ye, dini otoriteler ihlâl ederse 57 bin 600 Somoni’ye çıkacak.
Tacikistan'ın başörtüsüne yönelik resmi kısıtlaması, yıllarca süren gayri resmi yasağın ardından geldi. Ülkede 'gür sakal' da 'gayri resmi' olarak yasak. Eğitim Bakanlığı 2007 yılında öğrenciler için hem İslâmî kıyafetleri hem de Batı tarzı mini etekleri yasaklamış ve daha sonra bu yasağı tüm kamu kurumlarını kapsayacak şekilde genişletmişti…”
Euronews: Tacikistan neden başörtüsünü yasakladı?
Euronews ise haberini “Tacikistan neden başörtüsünü yasakladı?” sorusuyla sundu ve mühim detaylara yer verdi. İç savaş sonrasında Müslüman muhalefetin zaman içinde nasıl diskalifiye edildiği aktarıldı ve ek olarak şu bilgilere yer verildi:
Birleşmiş Milletler'in öncülüğünde 1997'de varılan mutabakatta, muhalif pozisyondaki Tacikistan İslami Diriliş Partisi'ne (TİDP) bir dizi imtiyaz tanındı ve 5 yıldır devam eden savaş sırasında 1 milyon insanın evini terk etmek zorunda kaldığı iç karışıklık sulh yoluyla çözüldü.
Anlaşmaya göre şeriat taraftarı TİDP temsilcileri hükümetin yüzde 30'una ortak olacak, TİDP, Orta Asya'da Sovyet dönemi sonrası İslami değerler üzerine kurulmuş ilk parti olarak tanınacak, parlamentoda Müslüman çoğunluğu temsil edecekti.
TİDP temsilcileri kritik görevleri üstlendiği halde 2003'te önemli pozisyonlardaki 53 bürokrattan sadece 12'sinin görevine devam etmesine izin verildi.
Bugün halkın yüzde 96'sının kendisini Müslüman olarak tanımladığı, 10 milyona yakın insanın yaşadığı Tacikistan, ABD Uluslararası Dini Özgürlükler Komisyonu'nun (USCIRF) 2023 tarihli raporunda "özel önem arz eden ülkeler" arasında bulunuyor.
Tacikistan Diyanet İşleri Komitesi'nin 2017 tarihli bir açıklamasında sadece bir yıl içerisinde 1.938 caminin kapatıldığı, ibadethanelerin çay ocağı, tıp merkezi gibi yerlere çevrildiği belirtildi.
2011'de yürürlüğe giren "Ebeveyn Sorumluluk Kanunu" ile çocuğunu yurt dışında dini eğitime yollayan velilerin cezalandırılması öngörülürken, aynı kanuna göre 18 yaş altı gençlerin izinsiz ibadethaneye girişi yasaklandı.
Yine sakala dair hiçbir kânuni kısıtlamanın olmadığı Tacikistan'da polisin binlerce erkeği zorla tıraş ettiği biliniyor.
2016 tarihli Anayasa'nın 1'inci maddesindeki şekliyle, Tacikistan'ı "demokratik, egemen, hukuka dayalı ve laik" hâle getirmeyi gaye edinen Cumhurbaşkanı Rahman, başörtüsü yasağını da kapsayan son değişiklik için halka "Allah'ı kalbinizle sevin. Kendi kültürünüzü unutmayın" tavsiyesinde bulundu.
Tacikistan'da yaşananlar başörtüsünün bir gecede yasaklanmadığını, başörtüsüne getirilen kısıtlamanın 30 yıllık bir arka plana sahip olduğunu gösterir nitelikte.”
Azılı diktatörler neden kör olur?
Evet, Euronews bize bir şey bırakmadan hemen her şeyi özetlemişti. Bize düşen ise zulm ile âbâd olunamayacağı gerçeğinin bu azılı diktatörlerce neden görülmediğidir.
Burnunun dibinde Özbekistan İslam Kerimov ve Nursultan Nazarbayev’in başına gelenleri bile göremeyecek kadar kör diktatörü bekleyen akıbet bunlardan farksız. Benzer yasaklar daha düne dek Türkiye, Tunus gibi ülkelerde de vardı. Zaman ilacı bu ülkeleri tedavi etti ve Tacikistan’ın sadece zaman ilacına ihtiyacı var.