Suud âilesinin düşmanları ve ittifakları

Suudi Arabistan’da iktidarda bulunan Suud ailesiyle siyasi ve askeri olarak ilk ittifak yapan, soy ve ideolojik birlikteliğe giren aşiret, Der’iyye bölgesinde yaşayan Beni Temim’dir. Beni Temim aşiretinden olan Muhammed bin Abdülvehhab Suud ailesine ilk yaklaşan isimdir. Muhammed bin Suud ile işbirliğine gitmiş ve neticede Suud ailesinin en yakın müttefiği Abdulvehhab’ın soyundan gelen Şeyh Ailesi olmuştur. Diğer aşiretlerle ilişkileriyse siyaset ikliminde yaşanan değişmeler belirlemiştir.

Suud ailesiyle rekabet içinde olan aşiretler

Şemmer aşireti

Kuveyt ve Katar’ı yöneten aileler ile arasında güçlü kan bağına sahip bir aşirettir. Aşiretin merkezi Suudi Arabistan içerisinde yer alan Hail Dağı civarı olsa da Suudi Arabistan, Kuveyt, Irak, Suriye ve Ürdün havalisine yayılmış durumdadır. Hail Emirliği Osmanlı yanlısı Reşid ailesinin eline geçmiş, Reşid soyu İngilizler ve Fransızlar ile Osmanlı aleyhine ittifak yapmayı kabul etmemiştir.

Reşid ailesiyle Kuveyt’te hüküm süren Sabah ailesi ve Suudi Arabistan’ı elinde tutan Suud ailesi arasında bugün de devam eden husumetin temeli buraya kadar gider.

1921 yılında Hail Emirliği Suud ailesi tarafından yıkılınca Suud ailesi aşiret ile yakın temas kurma ihtiyacı hissetmiş ve Suudi kralı Abdülaziz Hail Emiri’nin eski eşi Fehde binti As bin Şureym ile evlenmiştir. Selman bin Abdülaziz’den bir önceki kral olan Abdullah’ın annesi işte bu Fehde’dir.

Bu birlikteliğe rağmen iki aşiret arasındaki tarihi düşmanlık sona ermiş değildir. Nitekim Veliaht Muhammed bin Selman yakın bir tarihte Kuveyt hükümetine baskı yaparak Şemmer ailesinin önde gelen üyelerinden birinin kendilerine teslimini talep etmiştir. Talep edilen kişi, Nevvaf er Reşid Suudi Arabistan pasaportu yanında Katar pasaportu da taşımaktadır ve Suud ailesinin sürdürdüğü politikalara muhalif olarak bilinen bir isimdir.

Uteybe aşireti

Suud kralı Abdülaziz Mekke’yi ele geçirdikten sonra egemenliğini kabule yanaşmayıp onunla savaştığı bilinen aşiretin oldum olası Suudiler ile başı hoş olmamıştır. Nitekim bu aşiretten çıkan bir isim, Cüheyman el Uteybi 1979 yılında Kabe’yi işgal ederek Suud idaresine kazan kaldırmıştır. Modern Suudi Arabistan tarihi bu aşiretin devletin başını sık sık ağrıttığını kaydeder.

Devasır aşireti

Hemdan ve Ebul Hasan oğullarının bir kolu olarak Arap yarımadasının önde gelen aşiretlerinden biridir. Aşiret içerisinde Mes’ari oğulları olarak bilinenler Suud ailesine muhalefetleriyle meşhurdur. Suudi tarihçileri bu aşiretin Suudiler tarafından kafir damgası yiyerek Devasır Vadisi’nde katliama uğratıldığını yazar.

Matıyr aşireti

Aşiret, bir zamanlar Suudilere karşı Reşidler ve Mehna ailesiyle birlikte hareket etmiştir. Aşiret reislerinden Dehham bin Devvas’ın, Muhammed bin Suud’a karşı 17 yıl savaşmışlığı vardır. Ayrıca şu ilginç notu geçelim. Suudi kralı Selman’ın geçenlerde öldürülen yakın koruması bu aşiretin bir mensubuydu.

Yine Suudilere karşı düşmanlık güden aşiretlerin içinde Eşraf adıyla bilinen ve zamanında Hicaz bölgesine hükmeden aşiretler öne çıkar. Asir bölgesindeki İdrisiler ve İyaz oğullarını da düşmanlar listesine yazmak gerekir. Suudileri zaman zaman isyan eden aşiretler içerisinde Nemir oğullarını, Saffar oğullarını, Selman oğullarını, Hacir ailesini, Fadli ailesini ve Ebu Hamsin ailesini de zikretmek mümkün. Hezlul ve Fakiyh gibi liderlerin isyanını da ayrıca not edelim.

Suudilerin diğer aşiretlerle ilişkileri

Suudilerin daha önce de geçtiği üzere bilinen en meşhur ittifakı Beni Temim ile yaptığıdır. Ağırlıklı olarak eğitim ile din konularındaki makam ve mansıplar Muhammed bin Abdülvehhab’ın soyundan gelen Şeyh ailesine tahsis edilmiştir. Şeyh ailesi halen geleneksel olarak yerleştiği Necid bölgesinde (Riyad, Kasim ve Hail civarı) güç sahibidir ve Suud ailesinin baş destekçisidir.

Nitekim Kral Selman geçen sene Eğitim ve Dini İrşad makamına Şeyh ailesinden Müsid bin Muhammed el Ayban’ı getirmiştir. Ayrıca onu devlet bakanı yaparak kabineye almıştır. Bu şahıs, ülkedeki siber güvenlikten sorumlu kurulun başkanı olan Muhammed el Ayban’ın oğludur ve de Kral Selman’ın en yakınlarından biri olarak bilinir. Ayban ailesinin pekçok mensubu diplomasi ve güvenlik alanında söz sahibidir.

Muhammed el Ayban, Suudi Arabistan’ın Yemen ve Körfez devletleriyle olan sınırlarını tayin eden kişidir ve ülkenin ilk istihbarat başkanıdır.

Suud ailesinin Sudeyri ailesiyle kurduğu ittifak da önemlidir. Sudeyri ailesi Acman aşiretine mensuptur. İki aşiret arasındaki ittifakın temelinde tahmin edileceği gibi yine bir evlilik vardır. Suudi Arabistan kralı Abdülaziz Sudeyri ailesinden Hassa ile evlenmiş ve ondan yedi erkek çocuğu olmuştur. Bu çocuklar ‘Sudeyri yedilisi’ olarak anılır. Kimdir bunlar: Fahd, Sultan, Abdurrahman, Nayif, Türki, Selman ve Ahmed. Sudeyri yedilisi kurdukları dahili ittifaklarla ülke tarihine tam anlamıyla damga vurmuştur denilebilir. Mesela Savunma Bakanlığı Sudeyri yedilisine tahsis edilmiş bir makam olarak meşhur olmuştur.