Rakamlarla Ayasofya

360

■ Hali hazırda yeniden ibadete açılması tartışılan Ayasofya, aslında tarihteki 3. Ayasofya’dır. İlk yapı, 360 yılında İmparator Konstantin’in oğlu İkinci Constantius tarafından yapıldı ve 404 yılındaki bir isyanla yıkıldı. İkinci yapı ise 415’te yapılıp yine 532’deki bir ayaklanmada yerle bir oldu.

537

■ Bugüne ulaşan Ayasofya Camii binası ise 537’de 5 yıllık bir çalışmayla tamamlandı. İmparator Justinyen tarafından yapılan eser, Kudüs’te olduğu iddia edilen ancak bir türlü izine rastlanamayan Hz. Süleyman tapınağına bir meydan okuma olarak ‘daha büyük ve daha süslü’ iddiasıyla inşa edildi. Bu yapı da büyük badireler atlattı. 558 depreminde kubbesi yıkıldı, 859 yangınında ve 989 depreminde ciddi hasar gördü.

1204-1261

■ Ayasofya en büyük tahribatı ise 4. Haçlı Seferi’nde yaşadı. Barbar Haçlı ordusu yapıyı tamamen yağmaladı ve harap etti. 1204-1261 arasındaki Latin istilası, Bizans’ın dini hegemonyasını da yıktı.

1520

■ Yapıldığı dönemden itibaren yaklaşık bin yıl boyunca dünyanın en büyük katedrali unvanını korudu. 1520’de tamamlanan ve kendisi de bir camiden bozma olan İspanya’daki Sevilla Katedrali, bu unvanı elinden aldı.

1453

■ 1453’teki büyük fetihle birlikte camiye dönüştürülen yapının ilk minaresini Fatih Sultan Mehmed Han, ikincisini 2. Bayezid Han, son iki minare ise 2. Selim Han tarafından yaptırıldı.

1506

■ Fetihten hemen sonra camiye dönüştürülen yapıdaki Bizans mozaiklerinin badana ile kapatılması 1506 yılında gerçekleşti.

55,6

■ Kubbe yüksekliği 55,6 metre ve çapı 67,70 metredir. Kubbe kasnağı 4 pandantif vasıtasıyla dörtgene çevrilir ve 4 büyük kemer vasıtasıyla 24,30 metre yüksekliğinde olan 4 asıl ayağa dayanır.

1934

■ Camide Fatih tarafından yaptırılan medrese, 1934’te müzeye çeviren zihniyet tarafından yıkılmış, izi bile kalmaması için temelleri de söktürülmüştür.

57

■ Ayasofya “57 pafta, 57 ada, 7. parselde Fatih Sultan Mehmed Vakfı adına Türbe, Akaret, Muvakkithane ve Medreseden oluşan Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi” adına tapuludur.

20.000

■ Ayasofya, cami olarak 20 bin kişinin aynı anda namaz kılabileceği bir kapasiteye sahip. Bu kapasite avlusu dâhil 70 bin kişilik cemaati toplayabilen Sultanahmet’ten küçük, 17 bin kapasiteli Süleymaniye’den büyüktür. Çamlıca’daki Büyük Çamlıca Camii’nin ise 4’te biri kadardır.