Parayı veren ‘Teyit’iöttürüyor

Bu yılın başında yurtdışı dernek ve şirketlerden fon alarak Türkiye’de ‘gazetecilik’ maskesi altında tetikçilik yapan internet siteleri ifşa olduğunda, özellikle bir isim dikkat çekmişti. 2016’da Mehmet Atakan Foça tarafından daha 25 yaşındayken kurulan ve kendini ‘haber teyit organı’ olarak sunan sitenin en büyük özelliği ise, diğer foncu medyayı kıskandıracak kadar büyük fonları cebe indirmeyi başarmasıydı.

Mehmet Atakan Foça ve ‘teyit’in kimlerden ne kadar fon aldığı medyada sıkça yazıldı. Aldığı dudak uçuklatıcı ‘bağış’ ve fonların da ipliği pazara döküldü. Fakat bu fonlar karşılığında ne iş yaptığı hâlen net olarak anlaşılmadı. Muhalif partilerin yalanları konusunda hiçbir teyit girişiminde bulunmayan, buna rağmen doğruluğu gün gibi ortada olan konularda muallak açıklamalarla kafa karıştırmayı ve muhalefetin elini güçlendirmeyi amaçlayan ‘teyit’, asıl mesleği olan ispiyonculuğa geçtiğimiz ay yeni bir boyut kazandırdı.

Asıl işi ispiyonculuk:

• Teyit sitesinin kuruluş amacı,
• doğruluğu belirsiz haberleri teyit etmek değil, Türkiye’deki haberleri sosyal medya devlerine rapor etmek. Zaten site sahibi Foça da bunu inkâr etmiyor. 2016’da kurulan teyit, 2018’de facebook ile bir sözleşme yaptı. Buna göre teyit çalışanları, Türkiye’deki haber sitelerinin içeriklerini inceleyecek ve ‘doğruluğundan şüphe ettiklerini’ facebook’a bildirerek bu sitelerin yasaklanmasını sağlayacaktı. Öyle de yaptı. 2020’ye kadar teyit, yüzlerce haber sitesinin facebook tarafından engellenmesini ya da ceza almasını sağladı.
• Bu cezalar genelde facebook hesabınızın engellenmesi ya da reklam hakkınızın elinizden alınması şeklindeydi.

Teyit’in hoşuna gitmeyen bir haber yaparsanız, işletmenizin büyük bir reklam pazarından kovulması an meselesiydi. Teyit, bunun karşılığında da facebook’tan 3 yıl için 760 bin dolar aldı. Sadece bu yılın ilk 10 ayında aldığı para ise 3 yıllık toplamın yarısı kadar yani 338 bin dolar.

• Bu meblağ, sadece ‘ispiyonculuk’ karşılığında aldığı parayı gösteriyor. Haber sitelerini facebook’a ispiyonlama gücünü kullanarak haber siteleri ve şirketlerden para alıp almadığı ya da ne kadar para aldığı ise bilinmiyor. Çünkü medyadaki dedikodulara rağmen teyit. org’da bu konuda herhangi bir ‘teyit’ bugüne kadar yayınlanmadı.

‘İşte aşı karşıtı komplocular’

Pandemi döneminde aşı kartellerini sorgulayan. her haber ve paylaşımı sansürleyen Facebook’un Türkiye ispiyoncusu teyit, geçtiğimiz ay yeni bir liste yayınladı. “Türkiye’de aşı dezenformasyonu: Yanlış bilgiyi kimler yayıyor, ilişki ağları ne?” başlığıyla sunulan sözde raporda, aşı kartellerini sorgulayan 36 sosyal medya hesabı ‘ifşa edildi’. Evet, yanlış okumadınız tam 36 hesap. Türkiye’de aşı kartellerine güvenmeyen ve mütemadiyen sosyal medyada bunu dile getiren binlerce hesap olmasına rağmen, teyitçiler nedense sadece 36 tanesini ‘ispiyonlamayı seçmişti. Üstelik bu hesapların çoğu açık kimliğiyle yazan insanlar ve aynı zamanda işin uzmanı doktorlar, gazeteciler ve araştırmacılar.

Konunun uzmanları “Belki de sadece 36 kişiyi ispiyonlayabilecek kadar fon almışlardır” yorumları yapsa da, teyit’e asıl cevap, bu sözde raporu paylaştığı tweetin altındaki takipçi yorumlarından geldi.

Mehmet Atakan Foça kimdir?

Bu yorumların çoğu, Mehmet Atakan Foça’nın aslında kim olduğunu hatırlatan yorumlardı. 2011 yılında attığı bazı tweetlerin ekran görüntülerini paylaşan kullanıcılar (çünkü tweetler silinmişti),

• Foça’nın terör örgütlerine destek veren ve Türkiye’nin değerlerine hakaret eden ifadelerini ifşa etti. Foça ise, bu ifadelerin kendisine ait olmadığını, bu konuyu mahkemeye taşıyarak beraat ettiğini iddia etti. Mahkeme belgelerini yayınlamayan ve iddiasını da ‘teyit’ edemeyen Foça’nın, bu tweetleri attığını kabul ettiği 2017 yılındaki bir tweeti ise zaten ‘teyit’e gerek bırakmadı.

Kendisine ‘gazeteci’ diyen Foça’nın aslında kayda değer bir gazetecilik geçmişi bulunmuyor. Siyasal bilgiler fakültesini bitirdikten sonra ‘Gelibolu haber gazetesi’ isimli bir yerde çalışmış. Oradan da büyük bir atılım yaparak Türkiye’nin Charlie Hebdo’su olarak bilinen karikatür dergisi Leman’ın bünyesine girmiş. Buradaki bir yılı bitmeden Uluslararası Af Örgütü’nde işe başlamış. Zaten terör örgütlerine destek veren ve Türk değerlerine hakaret eden o tweetleri de, örgüte katılmadan hemen önce atmış. Yolu daha sonra Türkiye’nin en büyük ve en eski ‘fon medyası’ Bianet’e düşmüş.

O güne kadar gazetecilik namına kayda değer bir tecrübesi olmayan 22 yaşındaki Foça, 2013 yılında ilginç bir şekilde BBC tarafından eğitilmek üzere Londra ofisine alınmış. Bu 4 aylık eğitim de zaten onun için dönüm noktası olmuş. Türkiye’ye dönüşte biraz daha Bianet’te çalıştıktan sonra kendi ‘sosyal’ projelerini üretmeye başlamış. Ve 2016’da, 25 yaşındayken Teyit.org’u kurmuş. Teyit. org, bugün Facebook ve TikTok’un Türkiye’deki ‘ispiyon ajansı’.

Yani Foça ve ekibi beğenmedikleri içerikleri ihbar ederek bu iki sitede sansürlenmesini sağlıyor. Diğer taraftan İsveç merkezli insan hakları kuruluşu Civil Rights Defenders, Alman Heinrich Böll Stiftung derneği ve Alman Ashoka platformundan da fonlar alıyor.

30 yaşındaki internet dâhisi, parlak projeler uzmanı Foça’nın bir sonraki dâhiyane fikri ve işbirliğinin ne olacağı internet dünyası tarafından merakla bekleniyor.

Son bir not... Teyit.org'un logosundaki haç işaretiyse kimin neye hizmet ettiğinin bir nişanesi olarak gösteriliyor.