Korona, komünizmin sonunu getirdi
Komünizmin son kalesi, romantik komünistlerin ütopik hayali Küba, Trump döneminde ağırlaştırılan ambargoların hafifletilmesi ve içinde bulunduğu ekonomik krizden çıkmak için devletçi yapısını kökten değiştirme kararı aldı. Küba’da hemen her işin tekeli olan devlet, özel sektöre kapılarını sonuna kadar açtı.
“Küba' da milletvekili ile garson eşit maaş alıyor. 47 yıldır cinayet işlenmedi. 58 yıldır tecavüz ve istismar suçu işlenmedi. Küba'da kanserden ölen yok ve barınma, ulaşım, eğitim, sağlık ücretsiz.” 2019 yılında kronik bir muhalif ve müzmin bir solcu tarafından atılan bu tweet, Türkiye’de gündem olmuş, sıralanan bu yalanlar en azılı komünistlere bile pes dedirtmişti.
Geçtiğimiz hafta Küba kabinesinin aldığı karar ise, bu yalanlara inanan birkaç hayalpereste son darbeyi vurdu. 1959 devriminden bu yana bütün sektörleri tekelinde bulunduran devlet, bundan sonra sadece çok kısıtlı bir alanda faaliyet göstereceğini ve tüm iş alanlarını özel sektöre açacağını açıkladı.
2 bin sektör özelleşiyor
Bu açıklama, ekonomisi tamamen devlet kontrolünde olan Küba'da şimdiye kadar hayata geçirilmiş en büyük ekonomik reform olarak kabul edilse de, aslında komünizmi resmen bitiren bildiri olarak tarihe geçti. Geçen yıl kabine tarafından hazırlanan ve 5 Şubat’ta resmen kabul edilen düzenlemeyle, özel işletmelere izin verilecek sektör sayısı 127'den 2 bine çıkarıldı. Devlet ise tıp, eğitim ve hukuk gibi çoğu temel yönetim faaliyetlerini kapsayan 124 sektörde faaliyet gösterecek.
Kabinenin yürürlüğe koyduğu bu uygulamalar aslında 2010 yılından beri tartışılıyordu. Hatta düzenlemelerin pek çoğu 2016 ve 2017 yıllarında onaylanmış fakat uygulanmamıştı. Komünizmin sonunu getirecek paketin bir anda yürürlüğe girmesinin nedeni ise koronavirüs pandemisi. En büyük gelir kapısı turizm olan Küba ekonomisi, küresel kapanma nedeniyle geçtiğimiz yıl yüzde 11 daraldı. Karaborsada işlem gören ABD doları ile birlikte ülkede enflasyon da bir yıl içinde fırladı ve Trump’ın ağırlaştırdığı ambargo ile komünizmin son kalesinin beli iyice büküldü.
Biden’a şirin görünme çabası mı?
Fakat uzmanlara göre Küba’nın aldığı bu kararda, ABD’ye şirin görünme kaygısı da var. Serbest piyasa ekonomisine geçiş adımı olarak görülen reformları, Küba ile arayı düzeltebileceği sinyalini veren ABD Başkanı Biden’a uzatılan bir ‘zeytin dalı’ olarak gören uzmanlar, yakında ABD’den de olumlu bir karşı adım geleceğini düşünüyor. Ama aynı uzmanlara göre ABD’nin sempatisini kazanmak için Küba’nın daha atması gereken ‘gerçek’ bazı adımlar var.
Örneğin 2 binden fazla sektörü özel işletmelere açsa da bankacılık sisteminde değişiklik yapmadığı için girişimcilerin önünde büyük engeller bulunuyor. Yani özel sektör bir işe girmek istediğinde, tüm riski tek başına yüklenmek durumunda kalacak ve bankalar bu açılımdan faydalanamayacak. ABD’nin kriterleri ise oldukça net: Ne kadar borçlu olur ve ne kadar borçlu kalırsan, o kadar yakın dost olabilirsin.