Dolandırıcıya, siyasetçiye, bilumum zenginlere:Sahibinden AB’lialtın pasaport

Al Jazeera, yaptığı araştırma haberiyle, Güney Kıbrıs Rum Yönetiminin (GKRY) 2017-2019 yılları arasında 2 bin 500'den fazla etkili ismin, GKRY vatandaşı olmak için usulsüzce para ödediğini ileri sürdü.

Kıbrıs Belgeleri adıyla suçlular, kaçaklar ve siyasi yolsuzluk riski oluşturan üst düzey yetkililer dâhil olmak üzere AB vatandaşı olmak için para ödeyen kişilerin profilini yayınladı. Sızdırılan belgelerde her bir başvurunun 2,5 milyon dolara mâl olduğu ifade ediliyor. Ülkeye yatırım karşılığında verilen vatandaşlıkların pasaportlarına ise “altın pasaport” ismi veriliyor.

GKRY vatandaşlığı satın almış yetkilileri ifşa etmekle kalmayan yayın kuruluşu, ülkenin farklı yıllarda bu kişilere pasaport sağladığı yasaları da tek tek inceledi. 2017-2019 yıllarında onaylanmış, sızdırılan bin 400'den fazla pasaport başvurusuna dayanıyor. Devlet şirketlerini soymakla suçlanan kaçakların yanı sıra Vladimir Putin'e yakın oligarkların da isminin bulunduğu ifade ediliyor.

Kurallar Sıkı Değil

Vatandaşlığı satın alan isimlerin çoğunluğunu Ruslar oluşturuyor. Bu ülkeyi sırasıyla Çin ve Ukrayna takip ediyor. Avrupa Birliği üyesi olan GKRY suçlu, yasaklı bu kişilere ülke vatandaşlığı satarken AB vatandaşlığı da satmış oluyor. AB pasaportu taşıyan bu kişilerin, 27 Avrupa ülkesinde serbestçe dolaşıp, iş yapıp, bankacılık işlemleri yürütebiliyor.

• Başvurusu onaylananlar arasında Gazprom'un eski yöneticisi Nikolay Gornovskiy, Asya’nın en zengin kadınlarından Çinli Yang Huiyan gibi isimler bulunuyor. GKRY pasaportunu 2017'de alan Ukraynalı işadamı Mikola Zloçevski'nin o tarihte ülkesinde yolsuzluk soruşturması altında olduğu da yayınlanan bilgilerde ifade ediliyor. Oysa ülkenin 2013-2019 yılları arasındaki vatandaşlık kurallarına göre başvuru sahibinin sicilinin temiz olması ve yaptırımlar nedeniyle AB'de dondurulmuş mal varlığına sahip olmaması gerekiyordu.

Yatırım Uğruna Değer Mi?

GKRY pasaportuna sahip olabilmek için dil ve ülkede ikamet şartı da aranmıyor. Paravan bir şirket üzerinden Rum bankalarına para transferi yapmak vatandaşlık almak için yeterli sayılırken, paranın kaynağına ilişkin bir araştırma yapılmıyor. Pasaport başvurusu yapanların, Kıbrıs Rum kesimi ekonomisine 2,15 milyon avro yatırımda bulunması ve âdlî sicil kaydının “temiz(!)” olması gerekiyor. Yatırım çoğunlukla gayrimenkul satın alma yoluyla yapılıyor.

2013 yılında hayata geçirilen Kıbrıs Rum Kesimi Yatırım Programı, doğrudan yabancı yatırımları teşvik etmeyi ve geliri yüksek kişilerin Kıbrıs’a yerleşmesini ve iş yapmasını hedef alan bir politika.

Sayılar Artacak

Tüm bunlara rağmen yüksek riskli kişilerin milyonlarca dolar para ödeyerek AB vatandaşlığı almasına Avrupa Birliğinden tepki gecikmedi. AB, 2019 yılında Kıbrıs Rum Yönetiminden programa ilişkin tedbirleri sıkılaştırmasını istedi. Bunun üzerine Rum kabinesi, Şubat 2019’da bu riskli isimlerin Kıbrıs Yatırım Programından yasaklanması düzenlemesini onaylandı. Bu sayede soruşturma altında olan, aranan, hüküm giyen ve uluslararası yaptırım listesinde bulunanlara pasaport yasağı getirilmişti.

Yaşanan bu skandalın ardından geçtiğimiz ay onaylanan yasayla verilen vatandaşlıklar tekrar incelenerek 30 kişinin vatandaşlığının kaldırılmasında uzlaşılmıştı. Fakat Al Jazeera’nın dosyasına göre bu sayı 30’dan fazla.

Aynı zamanda GKRY, kara para aklanan ülkeler arasında gri listede bulunuyor.

Kıbrıs Rum kesiminin, program sayesinde 2013'ten bu yana 7 milyar avro gelir elde ettiği ifade ediliyor. Al Jazeera'nin gelecek günlerde "Kıbrıs Belgeleri" kapsamında Kıbrıs Rum kesimi pasaportu ihtilaflı olan onlarca kişinin daha isimlerini yayınlaması bekleniyor.

Ozark, Mr. Robot, Homeland, The Laundromat, Jack Ryan gibi farklı dizilerde GKRY, offshore hesaplar açılan ve kara para aklanan merkez olarak işleniyordu. Kim bilir belki de dizileri ciddi bir gözle izlemek daha farklı ve önemli dosya haberlerin yapılmasına da yol açar.